Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Միամտություն է ներկայիս իրավիճակում հայ-թուրքական երկխոսությունից որևէ դրական ակնկալիք ունենալը. «Փաստ»

АНАЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Շուտով կմեկնարկեն հայ-թուրքական բանակցությունները։ Կամ գուցե արդեն փաստացի մեկնարկել են: Թուրքիայի կողմից այս հարցով բանագնաց է նշանակվել հակահայկական դիրքորոշում ունեցող և Հայոց ցեղասպանության պատմական իրողությունը հերքող պրոֆեսիոնալ դիվանագետ Սերդար Քըլըչը։ Թվում էր, թե այս քայլին ի պատասխան հայկական կողմից էլ Թուրքիայի հետ բանակցելու համար նույնպես փորձված դիվանագետ է նշանակվելու, սակայն պատվիրակ նշանակվեց ՔՊ-ական Ռուբեն Ռուբինյանը։

Վերջինիս նշանակումը աղմուկի ու տարակուսանքի պատճառ դարձավ, քանի որ նա չունի համապատասխան դիվանագիտական աշխատանքի փորձ և ընդունակություններ, առավել ևս թուրք պատվիրակի փորձառության ֆոնին։ Թերևս Ռուբինյանին նշանակելու հիմնական պատճառը կապվում է Թուրքիայում նրա սովորելու հանգամանքի հետ, սակայն դժվար թե հայկական կողմի համար այն որևէ դրական ազդեցություն ունենա։ Այսուամենայնիվ, խնդիրը նույնիսկ Ռուբինյանի նշանակումը չէ և ավելի գլոբալ, ավելի խորքային բնույթ է կրում։ Մեծ հաշվով, Հայաստանի դիրքերը ոչ թե մեկ պատվիրակի գործողություններից են կախված, այլ իշխանությունների բնույթից։

Պատերազմից հետո Փաշինյանի իշխանությունը որևէ կերպ ընդունակ չի եղել վերականգնել Հայաստանի խարխլված հեղինակությունը ու, արժանապատիվ դիրքերից հանդես գալու փոխարեն, անընդհատ ընդառաջ է գնացել թուրք-ադրբեջանական պահանջներին։ Այսինքն՝ հայ-թուրքական հարաբերությունների շուրջ բանակցությունները մեծապես կապված են երկրի ղեկավարության դիրքորոշումից։ Իսկ Փաշինյանը գոնե մինչ այս պահը միայն զիջողի ու հարմարվողի դերում է հանդես գալիս։ Եվ այս համատեքստում ստացվում է, որ հայկական կողմի բանագնացն ընդամենը շարքային կապ հաստատողի դերակատարություն է ունենալու։ Եվ ով էլ բանագնաց նշանակվեր, դրանից շատ բան չէր փոխվելու։

Օրինակ՝ եթե Ռուբինյանի փոխարեն հայկական կողմից բանագնաց նշանակվեր Փաշինյանի «թիմից» ցանկացած մեկ ուրիշը կամ նույնիսկ որևէ պրոֆեսիոնալ դիվանագետ, միևնույնն է, նույն արդյունքն ենք ունենալու։ Խնդիրը նույնիսկ արդյունքի բովանդակությունը չէ, արդյունքի շահեկանությունը չէ, այլ պարզ արձանագրումը, որ ցանկացած բանագնաց իրականացնելու է օրվա իշխանությունների կուրսը: Մյուս կողմից էլ՝ իրավիճակն այնպիսին է, որ դժվար թե փորձ ունեցող որևէ պրոֆեսիոնալ դիվանագետ համաձայներ կատարել բանագնացի առաքելությունը Փաշինյանի կառավարման պայմաններում, երբ Հայաստանն ընդհանրապես դադարել է տարածաշրջանային գործոն լինելուց։

ԱԳ նախարար Արա Այվազյանի հրաժարականից հետո փորձված դիվանագետներից ոչ ոք չհամաձայնվեց անգամ արտգործնախարար աշխատել, ուր մնաց, որ համաձայնեին լինել Փաշինյանի պատվիրակը, որը թուրքերին անընդհատ խնդրողի ու նրանց զիջումները բավարարողի առաքելություն է իրականացնում։ Իսկ Անկարան շարունակում է հայկական կողմի վրա ճնշում գործադրել նաև Ադրբեջանի պահանջների միջոցով։ Եվ դրանով է պայմանավորված, որ թուրքական պաշտոնական շրջանակների կողմից անընդհատ դիրքորոշում է հնչում առ այն, որ Հայաստանի ու Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կախված են նաև հայ-ադրբեջանական հարաբերություններից։

Ինչ վերաբերում է ներկայիս իրավիճակի ու 2008-2011 թվականների ընթացքում «ֆուտբոլային դիվանագիտություն» անվանումը ստացած գործընթացի միջև տարվող համեմատականներին, ապա այս երկու գործընթացներն ուղղակի անհամեմատելի են, քանի որ տարիներ առաջ Թուրքիան ստիպված էր հաշվի նստել Հայաստանի դիրքորոշման հետ, որը պահանջում էր հարաբերությունների կարգավորում առանց նախապայմանների։ Իսկ շփումները տեղի էին ունենում նախագահների ու արտգործնախարարների մակարդակով, այլ ոչ թե հատուկ նշանակված բանագնացների։

Բանագնացների միջոցով բանակցելու նպատակահարմարությունը թուրքական կողմը միակողմանի է որոշել, քանի որ դրանով մի կողմից՝ Անկարան միջազգային հանրությանը ցույց կտա, թե իրենք շարժվում են բարիդրացիության սկբունքներից ելնելով, մյուս կողմից էլ՝ ժամանակ կձգեն ու Հայաստանի վզին նորանոր պահանջներ կփաթաթեն, իսկ եթե պետք լինի, բանակցությունները կտանեն փակուղի ու դրանում կմեղադրեն հայկական կողմին։ Այնպես որ, միամտություն է այսպիսի իրավիճակում հայ-թուրքական երկխոսությունից որևէ դրական ակնկալիք ունենալը։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Мир - лозунг или внешняя политика? Толерантность должна формироваться с школьного возрастаВажность информационной безопасности: IDBank и Idram поддержали конкурс APOCALYPSE CTF 2025Представитель IDBank Иннеса Амирбекян назначена сопредседателем Рабочей группы Комиссии по банковским вопросам МТП по гарантиямВ окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаровГенеральный директор Ucom Ральф Йирикян вручил сертификаты участникам курса по кибербезопасностиГубернатор Вайоцдзорской области Армении: Пожары на мусорных свалках в городах Ехегнадзор и Джермук под контролемСледственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенныхТрамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцевТатоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна В Центральном административном районе Еревана продолжаются работы по демонтажу незаконно размещенных киосковТрамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и УкраинойСын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по карате