Ереван, 14.Август.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


«Չենք հասկանում, որ հայրենիք ենք կորցրել, չենք հասկանում, թե իրականում ինչ է մեզ հետ պատահել». «Փաստ»

ИНТЕРВЬЮ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Այսօր մեր առջև առկա ամենաառաջին խնդիրն անվտանգությունն է և դրանից բխող բոլոր մարտահրավերները: «Փաստի» հետ զրույցում ընդգծեց «Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի» նախագահ Թևան Պողոսյանը, որի հետ զրույցում անդրադարձել ենք Հայաստանում ստեղծված իրավիճակին, քաղաքական ու բարոյահոգեբանական ճգնաժամերին, խոսել նաև անհրաժեշտ օրակարգերի մասին:

«Անվտանգության մեջ մտնում են ինչպես ռազմական, տնտեսական, սոցիալական, կրթական, ֆինանսական, առողջապահական բաղադրիչները, այնպես էլ բարոյահոգեբանական կոմպոնենտը: Այս բոլոր մարտահրավերները մերն են, ոչ ոք դրանք չի չեզոքացրել, և ոչ ոք չի գալու ու մեր փոխարեն չի լուծելու դրանք: Մենք ազգային օրակարգ չունենք, մենք մեր ազգային երազանքն ենք կորցրել: Դրա հիման վրա էլ այսօրվա գործող իշխանությունները փորձում են մեզ ինչոր մանր-մունր տեխնիկական հարցերով առաջ տանել, որտեղ մոռացվում են ամենակարևոր խնդիրները, որոնք այսօր պետք է ձևակերպենք և իրագործենք: Սա ամենացավալի կողմն է, որն ունենք»,ասաց Թ.

Պողոսյանը՝ հուսալով, որ, այնուամենայնիվ, ապագայում հասարակությունն իր ուշադրությունը կսևեռի ամենակարևոր խնդիրների վրա:

«Պարտված իշխանությունները մեզ որևէ բանով չեն կարող ոգեշնչել, որ ըստ այդմ էլ փորձեն առաջ տանել: Դրա համար էլ պետք է հեռանան, որ կարողանանք հակաճգնաժամային ինչ-որ մի ինստիտուտ ձևավորել, որը կզբաղվի վերոնշյալ մարտահրավերների և ճգնաժամերի հաղթահարման ուղղությամբ: Իսկ քաղաքական դաշտում քաղաքական կուսակցությունները պետք է զբաղվեն ազգային օրակարգի և ազգային երազանքի ձևակերպմամբ, որ կարողանանք նորից ուշքի գալ ու ոտքի կանգնել»,-շեշտեց մեր զրուցակիցը:

Ինչ վերաբերում է հանրային դաշտին ու վերոնշյալ մարտահրավերին համարժեք վարքագիծ դրսևորելու խնդրին՝ Թ. Պողոսյանը նկատեց.

«Իրականության մեջ, իմ պատկերացմամբ, մենք այլ բաներով ենք զբաղված: Առաջնայինը թողած՝ գների բարձրացում, որևէ մեկին ինչ-որ պաշտոնի նշանակել-չնշանակելն ենք քննարկում, դեսպան ուղարկել-չուղարկելն ու նման շատ երկրորդական, երրորդական հարցեր ենք քննարկում, ինչը մեծագույն խնդիրներից մեկն է: Իրական խնդիրները թողած՝ արհեստական օրակարգերով ենք զբաղված: Ցավոք, գործող իշխանությունները մեզ ոչ թե իրական, այլ արհեստական օրակարգերով են սնում»:

Իսկ թե ո՞րն է հասարակության ընկալումների փոփոխության ճանապարհը, նա մի քանի հանգամանք առանձնացրեց:

«Ես առիթ ունեցել եմ նշելու, որ հիմա գիտակցման փուլ ենք անցնում, որը, ցավոք, շատ դանդաղ է ընթանում: Մենք չենք հասկանում, որ հայրենիք ենք կորցրել, չենք հասկանում, թե իրականում ինչ է մեզ հետ պատահել: Չգիտեմ՝ որքան կտևի այս փուլը, բայց երբ գիտակցենք, այդ օրը երևի նոր կզգանք, թե այս ժամանակահատվածում ինչ թանկ ռեսուրս կորցրեցինք: Մենք այս ամենին ճիշտ ձևով պետք է անդրադառնայինք դեռ նոյեմբերի 9-ից, բայց մինչ այսօր մենք այլ բաներով ենք զբաղված: Ես ցավում եմ, որ շատերը մեկ օրվա մեջ մոռացան, որ պատերազմ է եղել, որ ունեցել ենք 5000 զոհ, վիրավորներ, հայրենիքի կորուստ: Այդ մարդկանց առօրյա կյանքն այնպիսին է, կարծես ոչինչ չի եղել կամ էլ՝ «դե, հիմա եղել, եղել է՝ ինչ ասեմ»: Սա հենց բարոյահոգեբանական ճգնաժամի արդյունքն է: 33 տարի առաջ մենք սկսեցինք մեզ ավելի հայ զգալ, ընկալել, թե ովքեր են հայերն աշխարհում: Սա մոռանալով՝ նորից ընկնում ենք հասարակ բարեկեցության հետևից»,-ասաց Թ. Պողոսյանը:

Անդրադառնալով իշխանությանը, որը, չնայած հրաժարականի համատարած պահանջին, շարունակում է պաշտոնավարել, Թ. Պողոսյանը նշվածի մեջ ևս մատնանշեց բարոյահոգեբանական ճգնաժամի խնդիրը:

«Այդ ուժերը ևս չունեն գիտակցված ընկալում՝ սեր դեպի հայրենիք: Իսկ սեր դեպի պաշտոն՝ ունեն: Բայց մեզ սեր դեպի հայրենիք ընկալումը կրող իշխանություն է պետք: Գործող իշխանություններն ասում էին՝ ժողովրդավարությունը մեզ համար ամենակարևոր բաներից մեկն է, մենք թափանցիկ, պատասխանատու և արժեքների վրա հիմնված կլինենք: Բայց իրենք հենց առաջինն են խախտում այդ ամենը: Չէ՞ որ քաղաքական պատասխանատվությունը ենթադրում է հետևյալը. ունեցել ես նախընտրական խոստումներ, չես կատարել, պետք է պատասխանատվություն կրես: Կրեցի՞ն պատասխանատվություն՝ ոչ: Փոխե՞լ են վարքագիծը, փորձո՞ւմ են միասնականություն ձևավորել, թե՞ շարունակում են ավելի պառակտել հասարակությանը:Որ դաշտին փորձում ես ձեռք տալ, պարզվում է՝ նախկիններից ամեն ինչ ավելի վատ են իրականացրել, սկսած կադրային նշանակումներից, վերջացրած պետական կառավարման համակարգով: Էլ չասեմ օրենքների տարբեր խախտումների կամ մանիպուլ յացիաների մասին: Ցավոք, սա է մեր վիճակը, հիմա պետք է գա այն գիտակցումը, որտեղ հանրային ձայնն այնպիսի ուժգնությամբ կհնչի, որ իրենք գիտակցված ու խաղաղ հեռանան: Եթե գիտակցված ու խաղաղ չհեռանան, միևնույն է, ուշ թե շուտ հանրությունն ավելի ճիշտ է ընկալելու՝ ինչ է պատահել, և այդ պահանջի ձայնն արդեն ոչ թե նորմալ, գիտակցված ու խաղաղ ճանապարհով, այլ կարող է ինչ-որ ուժային սցենարներով գնալ, որոնք անիմաստ են»:

Անդրադառնալով քաղաքական ուժերի դերին՝ Թ. Պողոսյանը նշեց, որ այս առումով մի բան պետք է հասկանալ. «Տեսեք՝ եթե սիրուն կամ ճիշտ բաներ ասենք և այդ ամենը հրապարակվի, ի՞նչ է տեղի ունենալու. մի խումբ մարդիկ ընթերցելու են, անցնելու է ու գնա: Հիմա նույն իրավիճակն է. որպեսզի օրակարգերն ու գաղափարներն իմաստ ունենան, իշխանական լծակներ են պետք կամ լծակներ, որոնցով հնարավոր է գործողություն անել: Եթե այդ մարդիկ նման լծակներ չունեն, ի՞նչ կարելի է պահանջել նրանցից: Մենք պետք է հասկանանք, որ այսօր պետք է առաջին քայլն արվի՝ հնարավորությունների և շանսերի դուռը, պատուհանը պետք է բացվի, որն այս իշխանությունների հեռացումն է: Իսկ ազգային օրակարգը մեկ մարդու ասելով չի ձևավորվելու: Մեկ մարդը կարող է առաջարկ անել, բայց դա պետք է դառնա բոլորի միասնական ու համատեղ ընտրությունը:

Ես դեռ 2018 թ. հունիսից ամեն օր առաջարկում էի, ասում էի՝ քաղաքական կոնսենսուսի բանակցային սենյակ ձևավորեք, որտեղ բոլորդ մի սեղանի շուրջ կնստեք, կքննարկեք ու կորոշեք առաջնահերթություններն ու գործողությունների ծրագիրը: Բայց քանի դեռ գործող իշխանությունը, չհեռանալով, այդ դուռը փակ է պահում, ամբողջ խնդիրը փոխվում է: Փետրվարի 20-ին շատ լավ առաջարկներ, գաղափարներ, շատ գեղեցիկ գործողությունների ծրագիր կարող են ներկայացվել, բայց արտախորհրդարանական ուժերն ի՞նչ ռեսուրսով դա պետք է իրականացնեն: Կողքից նոր պետություն չեն ձևավորելու, չէ՞: Մարդկանց առջև խնդիր է դրվում, ասում են՝ մեզ չոգևորեցին, որովհետև լավ ապագա չէին նշում: Որ ասեին՝ ինչպե՞ս էին իրագործելու»:

Մեր զրուցակիցը շեշտեց՝ երկրի զարգացման իմաստով պետք է հասկանանք՝ ինչ է նշանակում իշխող և ընդդիմադիր կուսակցություն: Նրա խոսքով, ընդդիմադիրները կարող են այլընտրանքներ ներկայացնել, բայց մեր կյանքում լինելու է այն, ինչ ձևավորված է իշխողի ռեսուրսով, որովհետև ռեսուրսն այնտեղ է. «Հիմա տարբեր մարդիկ շատ լավ ու ֆանտաստիկ առաջարկներ են անում, բայց քանի որ այդ մարդիկ այդ ռեսուրսները չունեն, այդ առաջարկները այսօրվա քաղաքականություն չեն դառնում: Իսկ ի՞նչ է անում գործողը. մանիպուլացնում, ասում է՝ ոչ մի բան չեն առաջարկել, ոչինչ չեն կարողանում անել, մենք էլ մեր էշն ենք քշում:

Մինչդեռ իրականում հազարավոր առաջարկներ կան, հարց է՝ իսկ դուք սենյակ ձևավորեցի՞ք, հրավիրեցի՞ք այդ մարդկանց միասին նստել ու քննարկել: Սա է մեր վիճակը և սա էլ կոչվում է ճգնաժամ, որը պետք է հաղթահարվի, որ կարողանանք առաջ քայլել: Եվ նորից նույն կետին ենք գալիս. առաջին քայլը պետք է արվի, դուռը կամ պատուհանը պետք է բացվի, գործող իշխանությունը պետք է հեռանա, որ բոլորը միասին ու հավասարի նման մտնեն այդ սենյակ՝ հիմքում դնելով ազգային իմաստը»:

Աննա Բադալյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Архиепископ Баграт: Так называемая запись фейковая, смонтированная и вырванная из контекстаЮнибанк выпустил привилегированные акции с фиксированным дивидендом 12%Team Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиямиДва мальчика пообещали, что больше не будут драться: Аршак Карапетян Трамп пообещал Зеленскому не обсуждать с Путиным раздел территорий УкраиныTeam Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиями․ Действует специальная программа предоставления новых телефонов Затулин: Плохо вы знаете Пашиняново правосудиеСеть фиксированной связи Ucom стала доступна в районе Силикян МОЖЕТ ЛИ АРМЕНИЯ ПОВТОРИТЬ СУДЬБУ ГАЗЫ? ПАШИНЯН И АЛИЕВ В ВАШИНГТОНЕ: НЕ МИР, А ЭСКАЛАЦИЯThe Guardian: количество разрушений от лесных пожаров в Европе выросло на 87%Беркли, Стэнфорд и многое другое: уникальная возможность для 10 студентов из АрменииВ Ереване в четвёртый раз пройдёт Фестиваль пива: чего ждать от трёхдневного событияЛидер движения «Всеармянский фронт» Аршак Карапетян выступит 13 августа 2025 года в 19:00 на радио «Звезда» в программе «Стратегия национальной безопасности»Самвел Карапетян: На завтрашнем судебном заседании поймем существует ли справедливость в АрменииАрмения у истоков цивилизации: путешествие сквозь камень, мифы и историю в крепости ГарниТрудные, но важные уроки геополитики Экспорт сельхозтоваров из России в страны ЕАЭС вырос на 10%: доля Армении составила 5%Молодежь России и Армении активно развивают сотрудничество Доннарумма договорился с «Манчестер Сити»В Армении слушания по вопросу эксплуатации золотоносного рудника в Караберде проходят в напряженной обстановкеВ Антарктиде спустя 66 лет нашли останки пропавшего без вести известного исследователяСнова в школу 2025: Смартфон HONOR 400 Lite 5G теперь доступнее благодаря специальному предложению от UcomДефицит бюджета США в июле вырос на 19%, за 10 месяцев финансового года - на 7%Трамп перебросил бомбардировщики к границе с Россией перед переговорами по УкраинеАмирбеков: Баку ожидает внесения изменений в Конституцию Армении«Аякве»: Вашингтонское трехстороннее соглашение – это не мир, а новые уступкиВоенные РФ нанесли ракетный удар по учебному подразделению Сухопутных войск ВСУ: 1 человек погибМхитарян забил гол в ворота «Аякса»МВД Армении: Вождение машины без права во второй раз в течение года повлечет за собой уголовную ответственностьДа, Самвел Карапетян - политический заключённый։ будущий президент Армении Самвел Карапетян должен быть немедленно освобождён. Хачик АсрянВ Сисиане состоялся армяно-иранский культурно-кулинарный фестиваль «Навасард»Германия требует от Израиля разъяснений по поводу гибели журналистов в секторе ГазаЗаявление: Мир между Арменией и Азербайджаном невозможен без полноценной реализации прав народа АрцахаСоловьев пригрозил Азербайджану специальной военной операциейМинобороны Армении: Скоропостижно скончался военнослужащий Ваге ЗакарянIDBank увеличил уставный капитал «Мастерс»: Победный старт Карена Хачанова в ЦинциннатиЦены на литий резко выросли после закрытия одной из крупнейших шахт в миреКНДР осуждает планируемые совместные учения США и Южной КореиАктриса и певица Карина Каграманян поздравила армян с Навасардом — Днём национальной идентичности Пять журналистов погибли в городе Газа в результате удара ИзраиляТерриториальная целостность Армении не должна быть нарушена – иранский депутат«Надеюсь, между правительством Армении и Церковью начнется диалог»: Роберт АмстердамВ Таиланде при сходе поезда с рельсов пострадали людиНа крупнейшем в России предприятии по производству пищевой соды произошел взрыв газаРазгаданы древние татуировки на 2000-летней сибирской ледяной мумииАлиев получил всё, что хотелПашинян: О сдаче в аренду Сюникской области не может быть и речиПашинян: Двусторонняя торговля между гражданами Армении и Азербайджана - одна из самых надежных гарантий безопасностиЧто обсудили Пашинян и Уиткофф?