Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Թուր­քի­ա­յից եկող ահա­բեկ­չա­կան սպառ­նա­լի­քը ավե­լի է մե­ծա­ցել.«Փաստ»

АНАЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Տարածաշրջանում ակտիվ զարգացումները նոր փուլ են թևակոխում, ըստ այդմ, պայքար է ընթանում տարածաշրջանային հիմնական խաղացողների միջև ազդեցության գոտիներն ընդլայնելու և ամրապնդելու շուրջ։ Այս համատեքստում հատկանշական է, որ Թուրքիան շարունակում է հետապնդել իր կայսերապաշտական նպատակները և ապակայունացնել իրադրությունը ինչպես տարածաշրջանում, այնպես էլ տարածաշրջանից դուրս։ Չնայած Թուրքիայի տնտեսությունում ճգնաժամը խորանում է, թուրքական արժույթն արժեզրկվում է, սակայն թուրքական իշխանությունները ազգայնական կրքերի բորբոքման արդյունքում փորձում են պահպանել իրենց դիրքերը։

Պաշտոնական Անկարան ձգտում է անընդհատ հակասություններ բորբոքել Սիրիայում և Լիբիայում ու միջամտել այդ երկրներում առաջացած հակամարտություններին։ Իսկ Միջերկրական ծովի արևել յան հատվածի ջրերի վերահսկողության համար Թուրքիան լուրջ հակամարտության մեջ է մտել Հունաստանի և Կիպրոսի հետ։ Բայց թուրքական հավակնությունները սրանով չեն ավարտվում։ Անկարան նպատակ է հետապնդում դառնալ մահմեդական աշխարհի առաջնորդը և իր ազդեցությունն ամրապնդել արաբական երկրներում, ինչի արդյունքում լարվել են մի շարք արաբական երկրների՝ մասնավորապես Եգիպտոսի, ԱՄԷ-ի, Սաուդյան Արաբիայի և Թուրքիայի հարաբերությունները։

Սակայն թուրքական հավակնությունները սրանով չեն ավարտվում։ Էրդողանի գլխավորած իշխանությունը փորձում է ազդեցության լծակներ ունենալ նաև Եվրոպայում և հարկ եղած դեպքում իսլամիստ ծայրահեղականների միջոցով ապակայունացնել իրավիճակը եվրոպական երկրներում։ Եվ պատահական չէ, որ Ֆրանսիայում ու Գերմանիայում որոշումներ ընդունվեցին «Գորշ գայլեր» ծայրահեղական կազմակերպության արգելման մասին։ Բայց տարածաշրջանի և գլոբալ անվտանգության տեսանկյունից թուրքական ագրեսիվ քայլերի ամենավտանգավոր կետը մնում է Արցախը։ Եվ հարցն այն է, որ Արցախն ու Հայաստանն անմիջականորեն սեպի պես խրված են պանթուրքական ծրագրերի իրականացման ճանապարհին։

Իսկ եթե Թուրքիային հաջողվի իրականություն դարձնել իր պանթուրքական և նեոօսմանական ծրագրերը, ապա այդ երկիրը տարածաշրջանում թելադրող դիրք ձեռք կբերի և հնարավորություն կստանա անկայունության ալիքը տարածել նաև այն պետություններում, որտեղ թուրքախոս և մահմեդական բնակչություն է ապրում, և, ինչու չէ, հասնել այդ երկրների մասնատմանը։ Եվ թուրքական ղեկավարությունն իր առջև դրված նպատակներին հասնելու համար ակտիվ ջանքեր է ներդնում։ Պատահական չէ, որ պատերազմի ընթացքում և դրանից առաջ Թուրքիան Սիրիայից և Լիբիայից հազարավոր ահաբեկիչ վարձկանների էր ներմուծում հակամարտության գոտի։

Հակամարտության գոտում ահաբեկիչների ներկայության մասին բազմաթիվ հրապարակումներ եղան միջազգային մամուլում, մի շարք երկրներ էլ, այդ թվում՝ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրներից Ֆրանսիան և Ռուսաստանը, պահանջեցին Թուրքիայից Ադրբեջանից դուրս բերել ահաբեկիչներին։ Բայց ուշագրավ է, որ նոյեմբերի 9-ին Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների միջև հրադադարի համաձայնության ստորագրումից հետո, կարծես, միջազգային հարթակում բավարար ուշադրության չի արժանանում Թուրքիայի հովանավորյալ ահաբեկիչ գրոհայինների թեման։ Անգամ հրադադարի եռակողմ համաձայնության մեջ որևէ կետ չկար ահաբեկիչներին դուրս հանելու վերաբերյալ։

Եվ այստեղ խնդիր է, որ Թուրքիան ոչ միայն չի պատրաստվում հակամարտության գոտուց դուրս բերել ահաբեկիչներին, այլև տեղեկություններ են շրջանառվում, որ մտադիր է Սիրիայի հյուսիսից գրոհայինների նոր խմբեր և իրենց ընտանիքների հետ միասին թուրքմենական ցեղերի ներկայացուցիչների բերել Արցախ և բնակեցնել Արցախի Հանրապետության վերահսկողությունից դուրս եկած տարածքներում։ Կարճ ասած՝ Թուրքիան ցանկություն ունի ժողովրդագրական փոփոխություններ իրականացնել և մեծացնել Ադրբեջանի կախվածությունն իրենից, սակայն ահաբեկիչների և գրոհայինների ներկայությունը ոչ միայն ուղիղ մարտահրավեր է Հայաստանի և Արցախի, այլև ողջ տարածաշրջանի և առաջին հերթին Ռուսաստանի համար։

Հարավային Կովկասը ԽՍՀՄ փլուզումից հետո համարվել է Ռուսաստանի հիմնական շահերի գոտի, և մեծ հաշվով բոլորի համար էլ պարզ է, որ թուրքական ներթափանցումն այս տարածաշրջան այստեղից Մոսկվային դուրս մղելու նպատակ է հետապնդում, իսկ ահաբեկիչ գրոհայինները այդ գործում մեծ ներդրում կարող են ունենալ՝ նպաստելով Հյուսիսային Կովկասի ապակայունացմանը և Ռուսաստանի թուլացմանը։ Տեսնելով, որ որևէ լուրջ խոչընդոտի չի հանդիպում, Թուրքիան կարող է նաև ահաբեկիչների միջոցով հարցեր լուծելու խնդիրն իրականություն դարձնել նաև այլ ուղղություններով, երբ բազմաթիվ երկրների անվտանգությունը կարող է հարցականի տակ դրվել։

Ուստի հրատապ նշանակություն ունի, որ հայկական կողմը սերտորեն համագործակցի ռուսական կողմի հետ և մյուս բոլոր միջազգային գործընկերներին ներկայացնի, թե Թուրքիայի վարած քաղաքականությունն ինչ կործանարար հետևանքներ կարող է ունենալ։ Այս հարցում պետք է դիվանագիտական ողջ զինանոցն օգտագործել, մինչև միջազգային բիրտ ճնշման արդյունքում Թուրքիան հրաժարվի իր ապակառուցողական և անկայունություն հրահրող գործելակերպից։

Արթուր Կարապետյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Мир - лозунг или внешняя политика? Толерантность должна формироваться с школьного возрастаВажность информационной безопасности: IDBank и Idram поддержали конкурс APOCALYPSE CTF 2025Представитель IDBank Иннеса Амирбекян назначена сопредседателем Рабочей группы Комиссии по банковским вопросам МТП по гарантиямВ окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаровГенеральный директор Ucom Ральф Йирикян вручил сертификаты участникам курса по кибербезопасностиГубернатор Вайоцдзорской области Армении: Пожары на мусорных свалках в городах Ехегнадзор и Джермук под контролемСледственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенныхТрамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцевТатоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна В Центральном административном районе Еревана продолжаются работы по демонтажу незаконно размещенных киосковТрамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и УкраинойСын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по карате