Ереван, 21.Декабрь.2025,
00
:
00
ВАЖНО


Երբ ձա­խո­ղում ես ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը․«Փաստ»

ПОЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Արցախյան պատերազմում կրած ծանրագույն պարտության, տարածքային, մարդկային և նյութական կորուստների հարցը դեռևս երկար ժամանակ առանձին քննարկման և վերլուծության առարկա կմնա ինչպես հանրության շրջանում, այնպես էլ փորձագիտական մակարդակով։ Մեզ համար կարևոր է նաև արձանագրումներ անել աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերի մասով, թե ինչ ռիսկեր են ի հայտ գալիս մեզ համար և իրավիճակից բխող ինչ քայլեր է անհրաժեշտ ձեռնարկել։

Նկատի ունենանք, որ այս պատերազմում Թուրքիան ոչ միայն անվերապահ աջակցություն էր ցուցաբերում ադրբեջանական կողմին, այլև անմիջականորեն մասնակցում էր ռազմական գործողություններին ահաբեկիչների, զինվորականների և սպառազինության տեսքով։ Եվ չնայած Թուրքիային չհաջողվեց մասնակցություն ունենալ հրադադարի մասին եռակողմ հայտարարության ստորագրմանը, սակայն Անկարան կարողացավ ամրագրել իր ներկայությունը հակամարտության գոտում։ Նոյեմբերի 17-ին Թուրքիայի խորհրդարանը հավանություն տվեց Ադրբեջան զորք ուղարկելու մասին նախագահ Էրդողանի որոշմանը։

Ճիշտ է՝ Թուրքիան խաղաղապահ առաքելություն չի իրականացնելու հակամարտության գոտում, բայց թուրքական զինվորականներն Ադրբեջանում ծառայություն են կատարելու Ռուսաստանի հետ համատեղ ստեղծվելիք՝ հրադադարի մշտադիտարկման կենտրոնում: Այնուամենայնիվ, Անկարայի մտադրությունները սրանով չեն ավարտվում, թուրքական կողմը ցանկություն ունի կարճ ժամանակ անց մշտական կտրվածքով մեծ ներկայություն ունենալ Ադրբեջանում ռազմական բազա ունենալու տեսքով և մշտադիտարկման կենտրոնը դրա ճանապարհին առաջին քայլն է։

Փաստացի Թուրքիայի դիրքերը գնալով ամրապնդվում են Հարավային Կովկասում, որը հայկական կողմի համար լուրջ ռիսկեր է առաջացնում։ Իսկ ինչպե՞ս ստացվեց, որ թուրքական կողմը ահաբեկիչներին Ադրբեջան արտահանելու և տարածաշրջանն ապակայունացնելու համար ոչ միայն պատժամիջոցների և ճնշումների չենթարկվեց, այլև կարողացավ հասնել իր հիմնական նպատակներին։ Իհարկե, մենք այս հարցում կարող ենք մեղադրել միջազգային հանրությանը, որ բավարար ջանքեր չի գործադրել Թուրքիային զսպելու ուղղությամբ, սակայն հայկական կողմը ևս ունի իր լուրջ թերացումները, որոնք կապված են արտաքին քաղաքականության հետ։ Խնդիրն այն է, որ գործող իշխանություններն այդպես էլ ժամանակին չկարողացան քայլերի այնպիսի կոմբինացիա կիրառել, որը թույլ կտար չեզոքացնել Թուրքիայից եկող հիմնական սպառնալիքները։

Իսկ այդ քայլերի մեջ առաջին հերթին պետք է մտնեին ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների ընդլայնումը և խորացումը։ Կասկած չկա այն հարցում, որ Ռուսաստանը մեծ դերակատարություն կարող է ունենալ թուրքական ագրեսիվ նկրտումները տարածաշրջանում չեզոքացնելու ուղղությամբ։ Սակայն Փաշինյանի իշխանության ժամանակաշրջանում հայ-ռուսական հարաբերությունները շարունակում են աչքի ընկնել իրենց իներտությամբ և անորոշությամբ, ինչի դառը պտուղները մենք այսօր քաղում ենք։ Եվ պատահական չէ, որ արդեն վերլուծություններ են արվում, թե այս իշխանությունների մնալու պարագայում հայ-ռուսական փոխգործակցությունը ոչ միայն չի զարգանա, այլև երկրում կաճեն հակառուսական տրամադրությունները։ Թուրքիայից եկող սպառնալիքները և մեր երկրի առջև ծառացած արտաքին քաղաքական խնդիրները ակտիվ աշխատանք էին նախատեսում նաև աշխարհաքաղաքական մյուս դերակատարների՝ մասնավորապես ԱՄՆ-ի, ԵՄ-ի երկրների և Չինաստանի հետ։

Բայց մեր իշխանություններին այդպես էլ հենց սկզբից չհաջողվեց սերտ փոխգործակցության համապատասխան օրակարգ ձևավորել այս պետությունների հետ և նրանց ցույց տալ թուրքական քաղաքականության վտանգավորության մակարդակը տարածաշրջանում և դրանից դուրս ապակայունացում ստեղծելու տեսանկյունից։ Հատկապես ուշադրության է արժանի հակամարտության գոտում տեղի ունեցող իրադարձությունների հետ կապված Չինաստանի կրավորական կեցվածքը, քանի որ Չինաստանի Սինցզյան ինքնավար մարզում ապրող թյուրքական ծագում ունեցող ույղուրական համայնքի և պանթուրքական ծրագրերի պատճառով թուրք-չինական հարաբերությունները ավանդաբար լարված բնույթ են կրում։ Եվ այս հանգամանքը Փաշինյանի գլխավորած իշխանությունը չկարողացավ օգտագործել։

Ինչպես տեսնում ենք, արտաքին քաղաքական նմանատիպ հարցերի վրա կենտրոնանալու փոխարեն, մեր իշխանությունները ամենօրյա ռեժիմով զբաղված են էժանագին շոուներով և հանրության առանձին հատվածներին միմյանց դեմ լարելով։ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության ձախողման մասին է վկայում նաև արտգործնախարար Մնացականյանի հրաժարականը, թեպետ հանուն արդարության պետք է ասենք, որ այս դեպքում գործ ունենք պրիմիտիվագույն քայլի հետ՝ «քավության նոխազ» նշանակելու առումով: Իսկ ինչ վերաբերում է խորհրդարանական դիվանագիտությանը, ապա այդ մասով ընդհանրապես ասելիք չկա, ինչպես այս երկուսուկես տարիների ընթացքում այն բացարձակ պարապուրդի էր մատնված, այդպես էլ շարունակում է մնալ։

Արտակ Գալստյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Власти РА и некоторые заблудшие священнослужители должны отказаться от своих идеологии: «Паст»Очередная неудача Никола Пашиняна: «Паст»«Рубинян был тем, кто варил мне кофе»: «Паст»В Ханты-Мансийском автономном округе-Югре прошел медиатур для иностранных журналистов аккредитованных при МИД РФЕдинство против разрушения Церкви: «Паст»Артур Даниелян – бронзовый призер «Кубка Сильнейших» в МинскеКартина «Почтальон» Карена Геворкяна удостоилась специального упоминания на фестивале документального кино в КрасноярскеГенсер: Рубен и другие армянские христианские заключённые находятся в тюрьме за защиту права народа Нагорного КарабахаBernama: в Малайзии из-за наводнений эвакуировали более 15 тыс. человекПерсидский залив окрасился цветом крови, как в библейском пророчествеС азербайджанской железнодорожной станции Беюк-Кясик отправлен состав с топливом для АрменииUcom и SunChild реализуют программу «Умное наблюдение за птицами» Макрон заявил, что Европа должна быть готова к прямым переговорам с РоссиейПоведение властей Армении демонстрирует, что Пашинян вышел за рамки закона: Роберт АмстердамНапряжная ситуация во дворе церквиВпервые гражданин РА был удостоен «Почетной грамоты» от президента РФ: «Паст»Что не простили губернатору Ширака? «Паст»Кампания абсолютного меньшинства против Армянской Церкви: «Паст»Тегеран-Москва-Ереван: формирующаяся новая ось в Евразии: «Паст»Визит Оверчука в Ереван։ новые импульсы Москвы: «Паст»Европейская помощь или вмешательство? Спешные шаги Калласа: «Паст»Президент Мексики призвала ООН «выполнить свою роль» и избежать кровопролития в ВенесуэлеАнтикоррупционный суд продлил срок ареста мэра Гюмри Вардана Гукасяна еще на 3 месяцПутин: Такой армии, как у России, нет ни у одной страны в мире"Миссия Добро": Волонтеры из РФ помогают армянским детям с особенностями развития Добро пожаловать на ID павильон: Big Christmas MarketЛиванский судья допросит в Болгарии судовладельца, объявленного в розыск в связи со взрывом в порту БейрутаКомиссия по регулированию общественных услуг одобрила инвестиционную программу «Газпром Армения» на пять летЕзидская община празднует Святую Пасху. представитель общины, член партии «Всеармянский фронт» Зита ХалитовФрида Кало побила рекорд: Ее автопортрет продан за $54,7 млн, став самой дорогой картиной женщины-художницы Избранный президент Чили намерен жить в историческом президентском дворцеТысячи словаков по всей стране вышли на протесты против правительства ФицоЗавершено следствие по делу об убийстве трехлетнего ТигранаИсторик: Армяно-китайские отношения претерпели качественную трансформацию Венгрия заблокировала ежегодное заявление ЕС о расширении, касающееся Украины«Путешествие к каменным памятникам и древним винам»Эдмонд Худоян и Андрей Пегливанян – призеры чемпионата мира по боксу в ДубаеЕвропейцам нечего здесь шуметь: Лукашенко заявил, что мир в Украине зависит от Трампа и СШАЕвразийский выбор Армении Самое широкое покрытие 5G, запуск Uplay и внедрение Cerillion: Ucom подводит итоги 2025 года Обещают «сожрать» право граждан Армении на свободный выбор: «Паст»Превращение Армении в часть мегапроектов должно стать задачей будущих национальных властей: «Паст»«Дорожная карта» отстранения Пашиняна, по словам Эдмона Марукяна: «Паст»Сделал предложение, или искусный «перевод», и..... по какому праву? «Паст»Самвела Шахраманяна снова вызвали на допросЛиванские армяне строят в Ереване «ливанскую деревню»Треугольник Тегеран–Москва–Ереван: новая интеграции в Евразии Армянские фильмы среди номинантов на «Золотой глобус»Экскурсия в дом-музей Перча Прошяна в Аштараке: школьники прикоснулись к культурному наследию писателяАрмянские шахматисты победили на Kazakhstan Chess Cup 2025 в Алматы