Ереван, 26.Ноябрь.2025,
00
:
00
Русский
Հայերեն English
ВАЖНО
В окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаров Губернатор Вайоцдзорской области Армении: Пожары на мусорных свалках в городах Ехегнадзор и Джермук под контролем Следственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенных Трамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцев Татоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна Трамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и Украиной Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой Работы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в Люксембурге Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезни ABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по Украине В Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме Вашингтона Зои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизни


Մի­ջազ­գա­յին կա­ռույց­նե­րի լռու­թյու­նը կա­րող է շատ ծանր հե­տև­անք­ներ ունե­նալ տա­րա­ծաշր­ջա­նի էկո­հա­մա­կար­գի հա­մար․«Փաստ»

АНАЛИТИКА
Կիսվել

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Արցախում ընթացող պատերազմական գործողությունները ցույց են տալիս, որ Ադրբեջանը թիրախավորում է ինչպես խաղաղ բնակչությանը, այնպես էլ վնասներ է հասցնում Արցախի էկոհամակարգին։ Վերջին օրերին ականատես եղանք, թե ինչպես են ադրբեջանական զինված ուժերը կիրառում միջազգային մարդասիրական իրավունքով արգելված այնպիսի զինատեսակներ, ինչպես սպիտակ ֆոսֆոր պարունակող զենքը կամ այրող կասետային զենքերը։ Այս կարգի զինատեսակները ադրբեջանական բանակի կողմից կիրառվում են բնակավայրերի շուրջ գտնվող անտառային տարածքները հրդեհելու համար։ Խնդիրն այն է, որ անտառային տարածքներում և հատկապես անտառապատ լեռնային շրջաններում ադրբեջանական բանակի ստորաբաժանումները և վարձկան ահաբեկիչները չեն կարող գործել այնպիսի հաջողությամբ, ինչպես Արաքսի հովտի հարթավայրային տարածքներում։

Բացի այդ, անտառապատ հատվածներում անօդաչու սարքերի կիրառումը, որոնց վրա ադրբեջանական կողմը մեծ խաղադրույք է կատարել, դառնում է ոչ նպատակահարմար։ Դրա համար էլ ադրբեջանական զինված ուժերն ավելի ազատ գործելու նպատակով փորձում են ազատվել անտառային ծածկույթից։ Միևնույն ժամանակ, ադրբեջանական զորքերն անտառապատ տարածքների հրդեհների առաջացրած ծխածածկույթը փորձում են օգտագործել քողարկվելու և դիվերսիոն ներթափանցման փորձեր ձեռնարկելու համար։ Ամենից առաջ անտառների հրդեհումն ուղղված է խաղաղ բնակչության դեմ, քանի որ այդ հրդեհները տարածվում են նաև մոտակա բնակավայրերում կամ դրանց զոհ են դառնում մարդիկ, ովքեր պատսպարվել են շրջակա անտառներում։ Բայց մեկ այլ լուրջ խնդիր է այն, որ արգելված քիմիական տարրեր պարունակող զենքերի կիրառումը և անտառային մեծ տարածքների հրդեհումը էական վնաս է հասցնում Արցախի շրջակա միջավայրին՝ սպառնալով հանգեցնել էկոհամակարգի բնականոն շրջափուլերի խախտման։

Ըստ էության, անտառների ոչնչացման արդյունքում էապես տուժում է կենսաբազմազանությունը՝ մասնավորապես հարվածի տակ է հայտնվում Արցախի տարածքում գոյություն ունեցող էնդեմիկ, հազվագյուտ և անհետացման վտանգի տակ հայտնված բույսերի ու կենդանիների տեսակների, դրանց գենոֆոնդի և ապրելավայրի կամ աճելավայրի պահպանությունը։ Արցախում հայտնաբերված բույսերի և կենդանիների հարյուրավոր տեսակներ ընդգրկված են ինչպես տեղական Կարմիր գրքում, այնպես էլ համաշխարհային՝ IUCN/ ԲՊՄՄ կարմիր ցուցակում։ Եվ պատահական չէ, որ հայաստանյան բնապահպանական 50 կազմակերպություններ դիմել են միջազգային կառույցներին՝ նշելով, որ էական վտանգ է սպառնում անհետացման եզրին գտնվող գորշ արջի, բեզոարյան այծի, հայկական մուֆլոնի, լուսանի, անգղների և Պարսկական (Կովկասյան) ընձառյուծի գոյությանը։

Մեկ այլ կարևորագույն խնդիր է այն, որ տարբեր քիմիական տարրեր պարունակող զենքերի կիրառումն ազդում է հողածածկույթի և հատկապես ջրի որակի վրա, որը կարող է բացասական ազդեցություն ունենալ ինչպես բնության, այնպես էլ մարդկանց առողջության վրա։ Իսկ ինչպես գիտենք, մեծ թվով գետերի հուներ սկիզբ են առնում Արցախի լեռնային շրջաններից և դրանց աղտոտումը կարող է պատճառ դառնալ, որպեսզի այս հանգամանքն ազդեցություն ունենա նաև Արցախի սահմաններից դուրս գտնվող տարածքների վրա։ Այսպիսի գործելակերպը ոչ միայն ռազմական հանցագործություն է, այլև լիովին հակասում է բնապահպանական միջազգային կոնվենցիաների դրույթներին։ Բայց, չգիտես ինչու, միջազգային բնապահպանական կազմակերպությունները կամ բնապահպանական շարժման ներկայացուցիչները, այսպես ասած, կանաչները, որոնք շատ հաճախ փոքր խնդիրներից մեծ աղմուկ են բարձրացնում, Արցախում հասունացող էկոլոգիական աղետի հարցում չգիտես ինչու լուռ են։ Միջազգային կառույցների լռությունը կարող է շատ թանկ արժենալ Արցախի գեղատեսիլ բնության համար։

«Բնության պահպանությունը քաղաքական եւ ռազմական սահմաններ չի՛ ճանաչում, քանի որ բոլորս ապրում ենք միևնույն տարածաշրջանում եւ օգտվում միևնույն կենսական ռեսուրսներից: Սպիտակ ֆոսֆորային զինատեսակի կիրառումը կենսաբազմազանությամբ հարուստ այսպիսի տարածաշրջանում անխոս կհանգեցնի բնապահպանական աղետի ու աներկբայորեն կվերածվի տարածաշրջանային էկոցիդի: Ներկա զարգացումները շարունակում են սպառնալ հարավկովկասյան տարածաշրջանին»,-նշված է վերոնշյալ հայտարարության մեջ:

Արթուր Կարապետյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Կիսվել
Лента новостей
Важность информационной безопасности: IDBank и Idram поддержали конкурс APOCALYPSE CTF 2025Представитель IDBank Иннеса Амирбекян назначена сопредседателем Рабочей группы Комиссии по банковским вопросам МТП по гарантиямВ окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаровГенеральный директор Ucom Ральф Йирикян вручил сертификаты участникам курса по кибербезопасностиГубернатор Вайоцдзорской области Армении: Пожары на мусорных свалках в городах Ехегнадзор и Джермук под контролемСледственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенныхТрамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцевТатоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна В Центральном административном районе Еревана продолжаются работы по демонтажу незаконно размещенных киосковТрамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и УкраинойСын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в АрменииТупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкойРаботы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в ЛюксембургеUcom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025» Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезниABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по УкраинеВ Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме ВашингтонаЗои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизниИзраиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по мируКакие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»Почему власти «паникуют»? «Паст»Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276Токаев: Армения является надежным партнером для КазахстанаФинансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь НаириКитайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 кмГенрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкамАрмянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в МосквеGuardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народомВ Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с АрмениейМинистр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через АрмениюIdram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNetUcom завершил построение сети 5G во всех городах Армении А что было бы, если бы он просто сделал антивластные призывы в банке? «Паст»Власти даже не скрывают, что ЭСА и Церковь интересуют их исключительно в рамках предвыборной «логики»: «Паст»От «успеха» к поражению: как «казахстанский транзит» разрушил нарративы власти? «Паст»В Лувре после дерзкого ограбления к концу 2026 года установят 100 внешних камер видеонаблюденияIDBank получил разрешение на открытие представительства в Соединённых ШтатахКонкурс RoboTon 2025 прошёл при спонсорстве IdramАрмия Израиля призвала эвакуироваться жителей двух деревень на юге ЛиванаЮрий Киракосян стал призером чемпионата России по каратеСамвел Карапетян из изолятора СНБ: Через несколько месяцев мы будем праздновать победу справедливости
Вся лента »
Самое популярное
1 Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст» 2 Почему власти «паникуют»? «Паст» 3 Какие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст» 4 Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой 5 Тупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полно...
Опрос