Ереван, 15.Август.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


«Նման օրենք­նե­րը կա­րող են հան­ցա­վոր նա­խա­դեպ հան­դի­սա­նալ».ՀՀ իրա­վա­կան հա­մա­կար­գի խա­թար­ման վտան­գը. «Փաստ»

ИНТЕРВЬЮ

«Փաստ» թերթը գրում է․ 

Սահմանադրական դատարանի դատավորների վաղ կենսաթոշակային համակարգի ներդրման օրինագիծն ամբողջությամբ ընդունվելուց հետո ՍԴ-ի շուրջ առկա ինտրիգները դեռ շարունակություն են ստանում։ Օրենքն արդեն ուժի մեջ է մտնել, և եթե երկամսյա ժամկետում ՍԴ դատավորները հրաժարական տան, մինչև իրենց պաշտոնավարման ժամկետի լրանալը իրենց աշխատավարձի չափով կենսաթոշակ կստանան։ 

ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի սահմանադրական իրավունքի ամբիոնի վարիչ Վարդան Այվազյանի հետ խոսել ենք վերոնշյալ օրենքի, դրա հետևանքների մասին, անդրադարձել նաև սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի ստեղծման գործընթացին, Սահմանադրության փոփոխության անհրաժեշտությանը։ 

Անդրադառնալով օրենքին՝ «Փաստի» հետ զրույցում Վ. Այվազյանը նախ շեշտեց. «Փոփոխությունը, որն արդեն օրենքի ուժ է ստացել, իր բնույթով անտրամաբանական ու հակասահմանադրական է։ Սահմանադրական դատարանի դատավորներին վաղաժամ կենսաթոշակի ուղարկելը լուծում չէ։ 

Այո, կան տեսակետներ, որ դա վտանգ է դատական համակարգի խաթարման տեսանկյունից։ Ես ավելին կասեմ. սա վտանգ է ոչ թե դատական համակարգի, այլ ընդհանրապես Հայաստանի Հանրապետության իրավական համակարգի խաթարման տեսանկյունից, որովհետև երբ նման անտրամաբանական, անգամ անբարոյական օրինագծեր են ընդունվում ու ստանում են օրենքի ուժ, դրանք հետագայում կարող են հանցավոր նախադեպ հանդիսանալ՝ նման նոր ու անտրամաբանական օրենքների ընդունման համատեքստում։

 Ինչո՞ւ, որովհետև եթե իշխանություն ես, չի նշանակում, որ ցանկացած երևույթի և սեփական ցանկությունների բավարարման համար կարող ես ցանկացած օրենք ընդունել։ Սահմանադրության 3-րդ հոդվածը հստակ ամրագրում է, որ հանրային իշխանությունները սահմանափակված են մարդու իրավունքներով ու ազատություններով՝ որպես անմիջականորեն գործող իրավունք։ 

Սա Սահմանադրության մեջ ամրագրված իրավունքի գերակայության սկզբունքն է։ Այն կոչված է թույլ չտալ իշխանություններին, որ օրինաստեղծ ոլորտը դարձնեն ազատ թեմայով գրվող շարադրություն»։ 

Խոսելով այն վերապահումների մասին, որոնք մինչ այս արվել էին միջազգային հանրության, մասնավորապես Վենետիկի հանձնաժողովի կողմից, մեր զրուցակիցն այլ տեսանկյունից մոտեցավ հանգամանքին։ 

«Նախ՝ եթե իշխանության լինեի, ինձ համար հիմքը ոչ թե Վենետիկի հանձնաժողովի վերապահումները, այլ բացառապես տրամաբանությունն էր լինելու։ Ինչպես շեշտեցի՝ ի սկզբանե նման փոփոխությունը անբարոյական, հակասահմանադրական ու անտրամաբանական էր։ 

Նման երեք հատկանիշներով բնութագրվող օրենքի վերաբերյալ ցանկացած վերապահում անելը նշանակում է մասնակից դառնալ նշված երեք հատկանիշներով բնութագրվող շքերթին։ Առհասարակ, պետք չէ հալած յուղի պես ընդունել Վենետիկի հանձնաժողովի ամեն մի տեսակետն ու կարծիքը։ 

Այդպիսով մենք, կներեք, մեզ անգրագետ երեխաների տեղ ենք դնում՝ սպասելով, թե ինչ-որ մեծեր երբ մեզ խորհուրդ կտան, որպեսզի դրանցով առաջ շարժվենք»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը՝ կարևորելով մեր իրական տեղը, դերն ու առաքելությունը ինքնուրույն գիտակցելու և հասկանալու անհրաժեշտությունը։ 

Առհասարակ իրավական ոլորտում առողջացում և դրական արդյունքներ արձանագրելու տեսանկյունից Վարդան Այվազյանը խելամիտ ճանապարհի իր պատկերացումն ունի։ 

«Խելամիտ ճանապարհը համալիր գործընթացների ամբողջությունն է՝ սկսած սահմանադրական փոփոխություններից, վերջացրած օպերացիոն գործընթացներով, որոնք կտեղավորվեն տրամաբանության, իրավունքի գերակայության, սահմանադրականության և բարոյականության տիրույթում։ 

Մնացած բոլոր գործողությունները արդեն չի կարելի խելամիտ անվանել»,-ասաց նա։ Մասնագետը վերոնշյալ ճանապարհով առաջնորդվելու իշխանության նախաձեռնողականության ու ցանկության վերաբերյալ դատողություններ անել չցանկացավ, բայց, այդուհանդերձ, շեշտեց. 

«Դիցուք՝ ցանկությունն ու նախաձեռնողությունը շատ մեծ է, բայց դրա փաստացի ունակությունը՝ զրո»։

Ինչ վերաբերում է սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի ստեղծման գործընթացին և Սահմանադրության փոփոխության անհրաժեշտությանը, Վարդան Այվազյանը նշեց. 

«Սահմանադրական փոփոխությունների հրամայական այսօր կա, ըստ որի՝ Սահմանադրություն պետք է փոխվի՝ ընդհուպ մինչև միանգամայն նոր Սահմանադրություն գրվի»։ 

Այնուամենայնիվ, սահմանադրական փոփոխությունների հանձնաժողովի ձևավորման գործընթացի մասով Վարդան Այվազյանը վերապահումներ ունի։ 

«Եթե հանձնաժողովի ձևավորման գործընթացին նայենք ոչ մասնագիտական աչքերով, առաջին հայացքից բավականին ժողովրդավարական, բավականին բարի նպատակներ հետապնդող գործընթաց է։ 

Իրականում, սակայն, սա քողարկված գործընթաց է, ըստ որի, նախորդ իշխանությունների հանցավոր նախադեպով փոփոխվող սահմանադրությունները միտված լինեն ոչ թե պետականության որակական զարգացմանը, այլ բարձրացնեն գործող իշխանությունների հարմարավետությունը։ Մանրամասնեմ. 

ի պաշտոնե մոտ 15 անդամ պետք է լինի հանձնաժողովում։ 

Այս առումով ես որևէ առարկություն չունեմ։ 

Բայց հանձնաժողովում լինելու են նաև մեկական ներկայացուցիչներ ԱԺ խմբակցություններից, իսկ հասարակական կազմակերպությունների երկու ներկայացուցիչներն ու վեց իրավաբան գիտնականները պետք է մրցութային հիմունքներով ներգրավվեն այդ հանձնաժողովի կազմում։ Մրցույթը անցկացվում և որոշում է կայացվում արդարադատության նախարարության մակարդակով։ 

Հանձնաժողովի ձևավորման գործընթացը այս առումով իջեցվել է շրիշակից ցածր մակարդակի։ Ինչո՞ւ եմ այդպես կարծում։ Տեսեք՝ ընդհանրապես իշխանությունների երեք թևեր ունենք՝ օրենսդիր, գործադիր, դատական և դրանցից դուրս գտնվող ՀՀ նախագահի ինստիտուտ։ 

Բոլոր դեպքերում այդ հանձնաժողովի ձևավորման գործընթացը պետք է լինի ՀՀ նախագահի մակարդակով, որովհետև ՀՀ նախագահի թիվ մեկ առաքելությունը և իմաստը ի պաշտոնե Սահմանադրության երաշխավորը լինելն է։ 

Այլ է խնդիրը, որ 2015 թվականին մեր իրականության մեջ այդ ամենը փոշիացրեցին, նենգափոխեցին ու խեղաթյուրեցին։ Այնուամենայնիվ, նախագահի ինստիտուտը հենց այդ առաքելությամբ է իմաստավորվում։ 

Եթե վերցնենք ՀԿ-ների երկու ներկայացուցիչների, 6 իրավաբան գիտնականների՝ մրցութային հիմունքներով ներգրավելու հանգամանքը, ապա սա միայն բավարար է, որ արդարադատության նախարարությունը ընտրի հենց այն կամակատարներին, որոնք, լինելով հանձնաժողովի անդամներ, պատրաստ են ստորագրել ցանկացած անհեթեթ Սահմանադրության տեքստի տակ և ինքնահաստատվել որպես Սահմանադրության համահեղինակներ։ Էլ չեմ ասում չինովնիկների մասին։ 

Սա մանկապարտեզի մակարդակի անլուրջ դրսևորում է, ու նման կերպ մշակվող Սահմանադրությունը իր արդյունավետության, որակականության և հաջողության առումով արդեն իսկ դատապարտված է ձախողման։ Որևէ արժանապատվություն ունեցող մարդ, էլ չեմ ասում մասնագետ, իրեն թույլ չի տա մասնակցել այդ մրցույթին»,ասաց մեր զրուցակիցը։ 

Նրա խոսքով, եթե իրականում Սահմանադրությունը բարեփոխելու ցանկություն կա, Հայաստանի նման փոքր երկրում դժվար չէ ճանաչել ռեալ մասնագետներին։ 

«ՀՀ նախագահը կամ վարչապետը պետք է ճանաչեն, ընտրեն նրանց, ստանան նրանց համաձայնությունը և հետամուտ լինեն երկրի իրավական համակարգի կատարելագործմանը։ 

Կարծում եմ՝ մանկապարտեզի մակարդակով նման ընթացակարգը, դրանից բխող գործընթացն ի վերուստ միտված է գործող իշխանության հարմարավետության բարձրացմանը։ Սա է ամբողջ խնդիրը»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» թերթի այսօրվա համարում։

 

 

Архиепископ Баграт: Так называемая запись фейковая, смонтированная и вырванная из контекстаЮнибанк выпустил привилегированные акции с фиксированным дивидендом 12%Team Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиямиДва мальчика пообещали, что больше не будут драться: Аршак Карапетян Трамп пообещал Зеленскому не обсуждать с Путиным раздел территорий УкраиныTeam Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиями․ Действует специальная программа предоставления новых телефонов Затулин: Плохо вы знаете Пашиняново правосудиеСеть фиксированной связи Ucom стала доступна в районе Силикян МОЖЕТ ЛИ АРМЕНИЯ ПОВТОРИТЬ СУДЬБУ ГАЗЫ? ПАШИНЯН И АЛИЕВ В ВАШИНГТОНЕ: НЕ МИР, А ЭСКАЛАЦИЯThe Guardian: количество разрушений от лесных пожаров в Европе выросло на 87%Беркли, Стэнфорд и многое другое: уникальная возможность для 10 студентов из АрменииВ Ереване в четвёртый раз пройдёт Фестиваль пива: чего ждать от трёхдневного событияЛидер движения «Всеармянский фронт» Аршак Карапетян выступит 13 августа 2025 года в 19:00 на радио «Звезда» в программе «Стратегия национальной безопасности»Самвел Карапетян: На завтрашнем судебном заседании поймем существует ли справедливость в АрменииАрмения у истоков цивилизации: путешествие сквозь камень, мифы и историю в крепости ГарниТрудные, но важные уроки геополитики Экспорт сельхозтоваров из России в страны ЕАЭС вырос на 10%: доля Армении составила 5%Молодежь России и Армении активно развивают сотрудничество Доннарумма договорился с «Манчестер Сити»В Армении слушания по вопросу эксплуатации золотоносного рудника в Караберде проходят в напряженной обстановкеВ Антарктиде спустя 66 лет нашли останки пропавшего без вести известного исследователяСнова в школу 2025: Смартфон HONOR 400 Lite 5G теперь доступнее благодаря специальному предложению от UcomДефицит бюджета США в июле вырос на 19%, за 10 месяцев финансового года - на 7%Трамп перебросил бомбардировщики к границе с Россией перед переговорами по УкраинеАмирбеков: Баку ожидает внесения изменений в Конституцию Армении«Аякве»: Вашингтонское трехстороннее соглашение – это не мир, а новые уступкиВоенные РФ нанесли ракетный удар по учебному подразделению Сухопутных войск ВСУ: 1 человек погибМхитарян забил гол в ворота «Аякса»МВД Армении: Вождение машины без права во второй раз в течение года повлечет за собой уголовную ответственностьДа, Самвел Карапетян - политический заключённый։ будущий президент Армении Самвел Карапетян должен быть немедленно освобождён. Хачик АсрянВ Сисиане состоялся армяно-иранский культурно-кулинарный фестиваль «Навасард»Германия требует от Израиля разъяснений по поводу гибели журналистов в секторе ГазаЗаявление: Мир между Арменией и Азербайджаном невозможен без полноценной реализации прав народа АрцахаСоловьев пригрозил Азербайджану специальной военной операциейМинобороны Армении: Скоропостижно скончался военнослужащий Ваге ЗакарянIDBank увеличил уставный капитал «Мастерс»: Победный старт Карена Хачанова в ЦинциннатиЦены на литий резко выросли после закрытия одной из крупнейших шахт в миреКНДР осуждает планируемые совместные учения США и Южной КореиАктриса и певица Карина Каграманян поздравила армян с Навасардом — Днём национальной идентичности Пять журналистов погибли в городе Газа в результате удара ИзраиляТерриториальная целостность Армении не должна быть нарушена – иранский депутат«Надеюсь, между правительством Армении и Церковью начнется диалог»: Роберт АмстердамВ Таиланде при сходе поезда с рельсов пострадали людиНа крупнейшем в России предприятии по производству пищевой соды произошел взрыв газаРазгаданы древние татуировки на 2000-летней сибирской ледяной мумииАлиев получил всё, что хотелПашинян: О сдаче в аренду Сюникской области не может быть и речиПашинян: Двусторонняя торговля между гражданами Армении и Азербайджана - одна из самых надежных гарантий безопасностиЧто обсудили Пашинян и Уиткофф?