Ֆաբերժեի ձվերը՝ կայսերական պատվերների գլուխգործոցներ

«Ֆաբերժեի ձվերը» հանրահայտ են ամբողջ աշխարհում, և դրանցից գեթ մեկի ձեռքբերումը ցանկացած կոլեկցիոների երազանքն է: «Ֆաբերժեի ձվերը» Կառլ Ֆաբերժեի և «Ֆաբերժե» ընկերության կողմից պատրաստված ոսկերչական իրերի շարք է, որն ստեղծվել է 1885-ից մինչև 1917 թվականն ընկած ժամանակահատվածում ռուս ցարական ընտանիքի և այլ գնորդների համար։ 

Ֆաբերժեն չի փորձել մասսայականացնել իր ստեղծագործությունը, և ներկայումս հայտնի է նման 71 ձու, որոնցից 54-ը պատրաստվել է ցարական ընտանիքի համար։ Ներկայումս պահպանվել է միայն 62 ձու, որից 46-ը՝ ցարական հավաքածուից: 

Կառլ Ֆաբերժեն և նրա ընկերության ոսկերիչները առաջին ձուն ստեղծել են 1885 թվականին։ Այն պատվիրել էր ռուս կայսր Ալեքսանդր 3-րդը, որպես անակնկալ նվեր իր կնոջը՝ կայսրուհի Մարիա Ֆեոդորովնային՝ Զատկի կապակցությամբ։ Դա 6,5×3,5 սմ չափերով, կենտրոնում ոսկեզոծ շերտով էմալապատ սպիտակ ձու էր:

 Ձուն ներսում ուներ ոսկե «դեղնուց», որի մեջ էլ գտնվում է ոսկե հավիկը ՝ ցարական ոսկե թագի փոքրիկ կրկնօրինակով: Պարզ է, որ Ֆաբերժեն այս կերպ օգտագործել էր «մատրյոշկայի» սկզբունքը: Այս նվերից հետո Ֆաբերժեն հանրահայտ է դարձել: 

Ամեն տարի թագավորական ընտանիքը Զատիկի տոնին նրանից ձվեր էր գնում, և նա այդպիսով դարձել էր արքունիքի ոսկերիչը: Ֆաբերժեն յուրաքանչյուր հաջորդ ձվի դիզայնը գաղտնի էր պահում և ամեն անգամ պատրաստում էր յուրահատուկ ձու: 

Ամեն ձվի պատրաստումը փաստացի տևում էր մեկ տարի։ Բոլոր ձվերի հեղինակը Ֆաբերժեն չի եղել, ուղղակի ձվերը արտադրվել են Ֆաբերժեի ընկերության անունից: 

Շատ ոսկերիչներ աշխատում էին և՛  Ֆաբերժեի մոտ, և՛ ինքնուրույն՝ իրենց համար, սակայն բոլորը պատիվ են համարել մասնակցել ցարական պատվերների կատարմանը։ Այդ թիմում ընդգրկված են եղել շատ ազգերի ներկայացուցիչներ։ 24 վարպետներից 14-ը ծնունդով Ֆինլանդիայից են եղել։ Սկզբում պատրաստվում էր էսքիզը։ Հետո աշխատանքին լծվում էր ոսկերիչների ամբողջ թիմը։ 

Հատուկ ներդրում է ունեցել վարպետ Միխայիլ Պերխինը։ Հիշատակության արժանի են նաև Ավգուստ Հոլմսթրյոմը, Հենրիկ Վիգսթրյոմը, Էրիկ Կոլլին, Վիկտոր Աարեն, Ստեֆան Վյակևան և միակ կին նկարչուհի Ալմա Պիխլը: Յուրաքանչյուր ձվի ներսում պարտադիր որևէ փոքրիկ իր է եղել: 

Օրինակ՝ «Ազովի հիշատակ» ձվի մեջ փոքրիկ ոսկե ֆրեգատ է, «Հովտաշուշան» ծիրանագույն ձվի մեջ՝ ցար Նիկոլայ 2-րդի և նրա աղջիկների դիմանկարները, ամենահանրահայտ «Թագադրություն» ձուն էլ պատրաստված է թագավորական կառքի տեսքով, իսկ ամենամեծ ստեղծագործություն հանդիսացող «Կրեմլ» ձուն երաժշտական զարդատուփի տեսքով է: 

Կայսերական ձվերի համբավն այնքան մեծ է եղել աշխարհում, որ Ֆաբերժե ընկերությունը կատարել է նաև անհատական պատվերներ (հայտնի է 15 օրինակ)։ Դրանցից 8 ձու պատվիրել է Ֆելիքս Յուսուպովը՝ Ալֆրեդ Նոբելի քրոջ որդին։ 

Այս ձվերը ոչ այնքան շքեղ են եղել, ինչպես կայսերականներն են, այլ կայսերական ձվերի պատճեններն են՝ ավելի համեստ ձևով պատրաստված։ Ներկայումս Ֆաբերժեի ընկերության ստեղծագործությունները կարելի է տեսնել Մոսկվայի Զինապալատում և «Ժամանակների կապ» հիմնադրամի ցուցահանդեսներում: 

Այս հիմնադրամի համար Ֆաբերժեի ձվերը գնվել են կոլեկցիոներներից՝ ռուս օլիգարխ Վիկտոր Վեկսելբերգի կողմից: Ֆաբերժեի որոշ աշխատանքներ ներկայումս ևս գտնվում են մասնավոր հավաքածուներում:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը