Հայաստանը իրանական ուղղությամբ բավարար նախաձեռնողականություն չի ցուցաբերում.
АНАЛИТИКАՎերջին տարիներին ԵԱՏՄ-ն ակտիվորեն բանակցում է՝ տնտեսական հարաբերություններ ստեղծելու բազմաթիվ միջազգային գործընկերների հետ՝ Իրան, Սինգապուր, Սերբիա, Եգիպտոս, Իսրայել, Հարավ-արևել յան Ասիայի երկրներ։
Այս առումով ուշագրավ է, որ Երևանում կայացած Եվրասիական տնտեսական միության բարձրագույն տնտեսական խորհրդի ընդլայնված նիստին մասնակցում էին Իրանի նախագահը, Սինգապուրի վարչապետը ու Մոլդովայի նախագահը։
Դեռ առիթ կլինի անդրադառնալ ԵԱՏՄ-ի և Թեհրանի ու Սինգապուրի միջև ազատ առևտրի համաձայնագրերի վավերացմանը, որը հնարավորություն կտա մեծացնել ԵԱՏՄ-ի տնտեսական աշխարհագրությունը և հիմքեր կստեղծի այդ երկրների հետ տնտեսական կապերը խորացնելու համար։
Հիմա փորձենք հասկանալ կոնկրետ մեր երկրի առաջնահերթությունները:
Հայաստանի համար առանձնահատուկ նշանակությունն ունի հատկապես Իրանի հետ ազատ առևտրի ռեժիմի սահմանումը, քանի որ մեր երկիրը ԵԱՏՄ միակ անդամն է, որ Իրանի հետ կապվում է ցամաքային սահմանով և կայուն ջերմ հարաբերություններ ունի վերջինիս հետ։
Սրա արդյունքում Հայաստանը տնտեսական կարևոր գործոն է դառնում և կարող է կապող օղակ հանդիսանալ Իրանի և ԵԱՏՄ երկրների միջև։
Այս համատեքստում պատահական չէ, որ հենց հայ-իրանական սահմանին է բացվել «Մեղրի» ազատ տնտեսական գոտին։
Սակայն պետք է նկատի ունենալ, որ մեկ բան է ազատ առևտրի համաձայնագրի կնքումը, մեկ այլ բան՝ դրա լիարժեք կիրարկումը, քանի որ Հայաստանը, ունենալով Իրանի պես էներգետիկ ռեսուրսներով հարուստ հարևան, չի կարողանում լիարժեք օգտվել իրանական շուկայի հսկայական հնարավորություններից։
Խնդիրն այստեղ առաջին հերթին աշխարհաքաղաքական է, քանի որ Իրանը հայտնվել է ԱՄՆ-ի կողմից սահմանված պատժամիջոցների տակ, և Հայաստանը, որպեսզի լրացուցիչ ճնշումների տակ հայտնվելուց զերծ մնա, խուսափում է իրանական ուղղությամբ կոնկրետ տնտեսական նախագծեր իրականացնելուց։
Նույնիսկ ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյանը ԱՄՆ կատարած այցի ժամանակ խոստովանեց, որ Իրանի հետ հարաբերությունների մասով Հայաստանը ճնշման տակ է, և հայտարարեց.
«Մենք կցանկանանք, որ ԱՄՆ-ը ճնշում չգործադրի Հայաստանի վրա՝ իրանական պատժամիջոցների օրակարգում ներգրավելու համար: Հայաստանը չի կարող նման գին վճարել»:
Հայաստանը Թեհրանի հետ ջերմ հարաբերություններ ունենալու հանգամանքը ԱՄՆ-ի համար ընկալելի դարձնելու նպատակով գրեթե միշտ ներկայացնում է այն փաստարկը, որ Հայաստանը այլ ելք չունի, քանի որ երկրի չորս սահմաններից երկուսը փակ են, սակայն այստեղ խնդիրը պետք է դրվի գլոբալ տեսանկյունից և ցույց տրվի, որ հայ-իրանական հարաբերությունների զարգացման դինամիկան կարող է նույնիսկ բխել նաև Արևմուտքի շահերից, քանի որ Հայաստանի և Իրանի միջև փոխգործակցությունը նպաստում է տարածաշրջանում հավասարակշռության ապահովմանը, իսկ հակառակ դեպքում մեր տարածաշրջանում առավել մեծ կշիռ է ստանալու թուրքական գործոնը, և վերջին զարգացումները ցույց են տալիս, որ Թուրքիան շատ հաճախ հակված է հակաարևմտյան քաղաքականություն վարել։
Բացի այդ, իրանա-ամերիկյան հարաբերությունների լարվածությունը չի կարող հավերժ տևել, և շատ հավանական է, որ Իրանը և ԱՄՆ-ը կարողանան համաձայնություն ձեռք բերել և նոր միջուկային համաձայնագիր կնքել։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը, ով 2020 թվականին վերընտրվելու խնդիր ունի, մեծ ջանքեր է գործադրում, որպեսզի կարողանա հասնել Իրանի հետ համաձայնության և ընտրություններից առաջ ամերիկյան հանրությանը ցույց տալու այն որպես արտաքին քաղաքական ձեռքբերում։
Այս հանգամանքով էր նաև պայմանավորված, որ Իրանի նկատմամբ կոշտ դիրքորոշում ունեցող ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության գծով խորհրդական Ջոն Բոլթոնը հեռացավ իր պաշտոնից։
Ուշագրավ է, որ Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև հնարավոր համաձայնության ձեռքբերումից հետո ազատվելու են Իրանի հետ համագործակցության տնտեսական խողովակները, և արտերկրյա ընկերությունները Իրան մուտք գործելու համար կարող են օգտվել նաև հայաստանյան հարթակից։
Սակայն բացառված չէ, որ իրանա-ամերիկյան հարաբերություններում դեռևս տևական ժամանակ լարվածությունը կարող է պահպանվել և նույնիսկ ավելի խորանալ։
Ուստի, Հայաստանը պետք է պատրաստ լինի իրադարձությունների զարգացման ցանկացած սցենարի, սակայն նոր կառավարությունը չի շտապում իրանական ուղղությամբ նախաձեռնողականություն ցուցաբերելու հարցում, իսկ առանց դրա ԵՏՄ-ի և Իրանի միջև կնքված ազատ առևտրի համաձայնագիրը կամ որևէ այլ փաստաթուղթ էական նշանակություն չի ունենալու, հայ-իրանական հարաբերություններում բացի դեկլարատիվ հայտարարություններից առաջընթաց չի նկատվելու։
Անկախ երեկվա բարձրագոչ հայտարարություններից: Կարևորը, որ դրանք կյանքի կոչվեն:
ՆԱՐԵԿ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
Круглый стол-обсуждение о новом миропорядке и геополитическом выборе Армении
IDBank выпустил первый транш облигаций 2026 года
Пропагандистские пузыри, которые не выдерживают и нескольких минут: «Паст»
Ucom поддерживает развитие космической инженерии в Армении
Почему циркулируют «николовские нарративы»? «Паст»
Генерирует ненависть и вражду против всех, вносит раскол: «Паст»
Уступки превращаются в капитуляцию, но мир так и не устанавливается: «Паст»
Хор Сретенского монастыря спел в самолете по дороге в Ереван
Новый законодательный пакет: В трех областных центрах Армении власти решили построить приюты для животных
«Футбольная легенда Никита Симонян — лидер развития армяно-российских спортивных отношений.»
Правительство Армении решило продлить на год отмену НДС и пошлин на импорт электромобилей
Мир - лозунг или внешняя политика? Толерантность должна формироваться с школьного возраста
Важность информационной безопасности: IDBank и Idram поддержали конкурс APOCALYPSE CTF 2025
Представитель IDBank Иннеса Амирбекян назначена сопредседателем Рабочей группы Комиссии по банковским вопросам МТП по гарантиям
В окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаров
Генеральный директор Ucom Ральф Йирикян вручил сертификаты участникам курса по кибербезопасности
Губернатор Вайоцдзорской области Армении: Пожары на мусорных свалках в городах Ехегнадзор и Джермук под контролем
Следственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенных
Трамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцев
Татоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна
В Центральном административном районе Еревана продолжаются работы по демонтажу незаконно размещенных киосков
Трамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и Украиной
Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»
«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна
Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»
Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»
IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в Армении
Тупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»
Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой
Работы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в Люксембурге
Ucom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025»
Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезни
ABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по Украине
В Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме Вашингтона
Зои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизни
Израиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»
Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по миру
Какие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»
Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»
Почему власти «паникуют»? «Паст»
Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»
Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276
Токаев: Армения является надежным партнером для Казахстана
Финансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь Наири
Китайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 км
Генрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкам
Армянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в Москве
Guardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер
«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народом
В Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с Арменией 
