Ереван, 16.Август.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Հա­յաս­տա­նը իրա­նա­կան ուղ­ղու­թյամբ բա­վա­րար նա­խա­ձեռ­նո­ղա­կա­նու­թյուն չի ցու­ցա­բե­րում.

АНАЛИТИКА

Վերջին տարիներին ԵԱՏՄ-ն ակտիվորեն բանակցում է՝ տնտեսական հարաբերություններ ստեղծելու բազմաթիվ միջազգային գործընկերների հետ՝ Իրան, Սինգապուր, Սերբիա, Եգիպտոս, Իսրայել, Հարավ-արևել յան Ասիայի երկրներ։ 

Այս առումով ուշագրավ է, որ Երևանում կայացած Եվրասիական տնտեսական միության բարձրագույն տնտեսական խորհրդի ընդլայնված նիստին մասնակցում էին Իրանի նախագահը, Սինգապուրի վարչապետը ու Մոլդովայի նախագահը։ 

Դեռ առիթ կլինի անդրադառնալ ԵԱՏՄ-ի և Թեհրանի ու Սինգապուրի միջև ազատ առևտրի համաձայնագրերի վավերացմանը, որը հնարավորություն կտա մեծացնել ԵԱՏՄ-ի տնտեսական աշխարհագրությունը և հիմքեր կստեղծի այդ երկրների հետ տնտեսական կապերը խորացնելու համար։

Հիմա փորձենք հասկանալ կոնկրետ մեր երկրի առաջնահերթությունները:

Հայաստանի համար առանձնահատուկ նշանակությունն ունի հատկապես Իրանի հետ ազատ առևտրի ռեժիմի սահմանումը, քանի որ մեր երկիրը ԵԱՏՄ միակ անդամն է, որ Իրանի հետ կապվում է ցամաքային սահմանով և կայուն ջերմ հարաբերություններ ունի վերջինիս հետ։ 

Սրա արդյունքում Հայաստանը տնտեսական կարևոր գործոն է դառնում և կարող է կապող օղակ հանդիսանալ Իրանի և ԵԱՏՄ երկրների միջև։

Այս համատեքստում պատահական չէ, որ հենց հայ-իրանական սահմանին է բացվել «Մեղրի» ազատ տնտեսական գոտին։ 

Սակայն պետք է նկատի ունենալ, որ մեկ բան է ազատ առևտրի համաձայնագրի կնքումը, մեկ այլ բան՝ դրա լիարժեք կիրարկումը, քանի որ Հայաստանը, ունենալով Իրանի պես էներգետիկ ռեսուրսներով հարուստ հարևան, չի կարողանում լիարժեք օգտվել իրանական շուկայի հսկայական հնարավորություններից։

Խնդիրն այստեղ առաջին հերթին աշխարհաքաղաքական է, քանի որ Իրանը հայտնվել է ԱՄՆ-ի կողմից սահմանված պատժամիջոցների տակ, և Հայաստանը, որպեսզի լրացուցիչ ճնշումների տակ հայտնվելուց զերծ մնա, խուսափում է իրանական ուղղությամբ կոնկրետ տնտեսական նախագծեր իրականացնելուց։ 

Նույնիսկ ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյանը ԱՄՆ կատարած այցի ժամանակ խոստովանեց, որ Իրանի հետ հարաբերությունների մասով Հայաստանը ճնշման տակ է, և հայտարարեց. 

«Մենք կցանկանանք, որ ԱՄՆ-ը ճնշում չգործադրի Հայաստանի վրա՝ իրանական պատժամիջոցների օրակարգում ներգրավելու համար: Հայաստանը չի կարող նման գին վճարել»:

 

Հայաստանը Թեհրանի հետ ջերմ հարաբերություններ ունենալու հանգամանքը ԱՄՆ-ի համար ընկալելի դարձնելու նպատակով գրեթե միշտ ներկայացնում է այն փաստարկը, որ Հայաստանը այլ ելք չունի, քանի որ երկրի չորս սահմաններից երկուսը փակ են, սակայն այստեղ խնդիրը պետք է դրվի գլոբալ տեսանկյունից և ցույց տրվի, որ հայ-իրանական հարաբերությունների զարգացման դինամիկան կարող է նույնիսկ բխել նաև Արևմուտքի շահերից, քանի որ Հայաստանի և Իրանի միջև փոխգործակցությունը նպաստում է տարածաշրջանում հավասարակշռության ապահովմանը, իսկ հակառակ դեպքում մեր տարածաշրջանում առավել մեծ կշիռ է ստանալու թուրքական գործոնը, և վերջին զարգացումները ցույց են տալիս, որ Թուրքիան շատ հաճախ հակված է հակաարևմտյան քաղաքականություն վարել։

Բացի այդ, իրանա-ամերիկյան հարաբերությունների լարվածությունը չի կարող հավերժ տևել, և շատ հավանական է, որ Իրանը և ԱՄՆ-ը կարողանան համաձայնություն ձեռք բերել և նոր միջուկային համաձայնագիր կնքել։ 

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը, ով 2020 թվականին վերընտրվելու խնդիր ունի, մեծ ջանքեր է գործադրում, որպեսզի կարողանա հասնել Իրանի հետ համաձայնության և ընտրություններից առաջ ամերիկյան հանրությանը ցույց տալու այն որպես արտաքին քաղաքական ձեռքբերում։ 

Այս հանգամանքով էր նաև պայմանավորված, որ Իրանի նկատմամբ կոշտ դիրքորոշում ունեցող ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության գծով խորհրդական Ջոն Բոլթոնը հեռացավ իր պաշտոնից։ 

Ուշագրավ է, որ Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև հնարավոր համաձայնության ձեռքբերումից հետո ազատվելու են Իրանի հետ համագործակցության տնտեսական խողովակները, և արտերկրյա ընկերությունները Իրան մուտք գործելու համար կարող են օգտվել նաև հայաստանյան հարթակից։ 

Սակայն բացառված չէ, որ իրանա-ամերիկյան հարաբերություններում դեռևս տևական ժամանակ լարվածությունը կարող է պահպանվել և նույնիսկ ավելի խորանալ։

Ուստի, Հայաստանը պետք է պատրաստ լինի իրադարձությունների զարգացման ցանկացած սցենարի, սակայն նոր կառավարությունը չի շտապում իրանական ուղղությամբ նախաձեռնողականություն ցուցաբերելու հարցում, իսկ առանց դրա ԵՏՄ-ի և Իրանի միջև կնքված ազատ առևտրի համաձայնագիրը կամ որևէ այլ փաստաթուղթ էական նշանակություն չի ունենալու, հայ-իրանական հարաբերություններում բացի դեկլարատիվ հայտարարություններից առաջընթաց չի նկատվելու։ 

Անկախ երեկվա բարձրագոչ հայտարարություններից: Կարևորը, որ դրանք կյանքի կոչվեն:

ՆԱՐԵԿ ՊՈՂՈՍՅԱՆ

Адвокат Микаела Аджапахяна: Правоохранители выполняют политический заказСекретарь совета национальной безопасности Ирана: Израиль готовился к войне 14 летТрамп и Путин начали переговорыКонсул Ирана в Капане: Армения сообщила, что никаких военных из других стран на границе не будетСуд отклонил ходатайство о передаче дела Микаела Аджапахяна в суд первой инстанции Ширакской областиСебу Симонян выпустил свою адаптацию и перевод песни Комитаса «Ես սարեն կուգայի»День благодарности клиентам в филиале «Баграмян» IDBankGrand Chess Tour: Левон Аронян единолично лидирует после первого игрового дняПервое судебное заседание по делу архиепископа Баграта и других состоится 19 августаАрхиепископ Баграт: Так называемая запись фейковая, смонтированная и вырванная из контекстаЮнибанк выпустил привилегированные акции с фиксированным дивидендом 12%Team Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиямиДва мальчика пообещали, что больше не будут драться: Аршак Карапетян Трамп пообещал Зеленскому не обсуждать с Путиным раздел территорий УкраиныTeam Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиями․ Действует специальная программа предоставления новых телефонов Затулин: Плохо вы знаете Пашиняново правосудиеСеть фиксированной связи Ucom стала доступна в районе Силикян МОЖЕТ ЛИ АРМЕНИЯ ПОВТОРИТЬ СУДЬБУ ГАЗЫ? ПАШИНЯН И АЛИЕВ В ВАШИНГТОНЕ: НЕ МИР, А ЭСКАЛАЦИЯThe Guardian: количество разрушений от лесных пожаров в Европе выросло на 87%Беркли, Стэнфорд и многое другое: уникальная возможность для 10 студентов из АрменииВ Ереване в четвёртый раз пройдёт Фестиваль пива: чего ждать от трёхдневного событияЛидер движения «Всеармянский фронт» Аршак Карапетян выступит 13 августа 2025 года в 19:00 на радио «Звезда» в программе «Стратегия национальной безопасности»Самвел Карапетян: На завтрашнем судебном заседании поймем существует ли справедливость в АрменииАрмения у истоков цивилизации: путешествие сквозь камень, мифы и историю в крепости ГарниТрудные, но важные уроки геополитики Экспорт сельхозтоваров из России в страны ЕАЭС вырос на 10%: доля Армении составила 5%Молодежь России и Армении активно развивают сотрудничество Доннарумма договорился с «Манчестер Сити»В Армении слушания по вопросу эксплуатации золотоносного рудника в Караберде проходят в напряженной обстановкеВ Антарктиде спустя 66 лет нашли останки пропавшего без вести известного исследователяСнова в школу 2025: Смартфон HONOR 400 Lite 5G теперь доступнее благодаря специальному предложению от UcomДефицит бюджета США в июле вырос на 19%, за 10 месяцев финансового года - на 7%Трамп перебросил бомбардировщики к границе с Россией перед переговорами по УкраинеАмирбеков: Баку ожидает внесения изменений в Конституцию Армении«Аякве»: Вашингтонское трехстороннее соглашение – это не мир, а новые уступкиВоенные РФ нанесли ракетный удар по учебному подразделению Сухопутных войск ВСУ: 1 человек погибМхитарян забил гол в ворота «Аякса»МВД Армении: Вождение машины без права во второй раз в течение года повлечет за собой уголовную ответственностьДа, Самвел Карапетян - политический заключённый։ будущий президент Армении Самвел Карапетян должен быть немедленно освобождён. Хачик АсрянВ Сисиане состоялся армяно-иранский культурно-кулинарный фестиваль «Навасард»Германия требует от Израиля разъяснений по поводу гибели журналистов в секторе ГазаЗаявление: Мир между Арменией и Азербайджаном невозможен без полноценной реализации прав народа АрцахаСоловьев пригрозил Азербайджану специальной военной операциейМинобороны Армении: Скоропостижно скончался военнослужащий Ваге ЗакарянIDBank увеличил уставный капитал «Мастерс»: Победный старт Карена Хачанова в ЦинциннатиЦены на литий резко выросли после закрытия одной из крупнейших шахт в миреКНДР осуждает планируемые совместные учения США и Южной КореиАктриса и певица Карина Каграманян поздравила армян с Навасардом — Днём национальной идентичности Пять журналистов погибли в городе Газа в результате удара Израиля