Իսկ դուք գիտե՞ք, թե որքան է կշռում հիշողությունը

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 4 Май, 2019 16:34

Մենք գիտենք, որ...

Կան տարբեր չափման միավորներ, օրինակ՝ արագության, ուժի, զանգվածի և այլն, ընդ որում՝ այս բոլորը փոխկապակցված են, քանի որ նկարագրում են կոնկրետ մատերիան, օրինակ՝ ըստ Էյնշտեյնի հարաբերականության տեսության, կապված են անգամ արագությունը և ժամանակը, իսկ ըստ ձգողականության օրենքի, զանգվածն ու տարածությունը և այլն։ Ներկայումս սահմանվել է նոր չափման միավոր, որը կապված չէ մնացածի հետ. դա ինֆորմացիան է՝ հիշողությունը։ Օրինակ՝ ասվում է, որ հիշողությունը չունի կշիռ։

Իրականում այդպես չէ։

Պարզվում է, որ հիշողությունը ունի կշիռ. չնայած այնքան աննշան է, որ անհնար է չափել, օրինակ՝ մարդու հիշողությունը, բայց ներկայումս պարզված է, որ այն, այնուամենայնիվ, կշիռ ունի։ Այս ամենը լավ երևում է ժամանակակից սարքերի՝ համակարգիչների օրինակով։ Հռետորական հարց՝ նույն տեսակի չօգտագործած և օգտագործած՝ հիշողությունը լցրած համակարգիչներից ո՞րն է ավելի ծանր։ Որքան էլ զարմանալի է, բայց օգտագործածը ծանր է, իհարկե՝ աննշան։ Մենք գիտենք, որ համակարգչում ինֆորմացիան՝ հիշողությունը, իրենից ներկայացնում է 1-երի և 0-ների երկար շղթա, որտեղ զրոն չեզոք է, իսկ մեկը լիցքավորված է և իրենից ներկայացնում է համակարգչի հիշողության բջիջներում նստած էլեկտրոններ։ Իսկ էլեկտրոնը ունի որոշակի կշիռ։ Օրինակի համար փորձենք հաշվել, թե ինչքան է կշռում այս հոդվածը, որը հիմա դուք կարդում եք։ Այն մոտավորապես 25 կիլոբայթ է՝ առանց նկարների։ Կիլոբայթը 1024 բայթն է, իսկ մեկ բայթը 8 բիթ է, այսինքն՝ ամբողջ հոդվածը մոտ 205 000 բիթ է։ Հաշվի առնելով այն, որ միջինն այդ բիթերի կեսը կազմված է չեզոք զրոներից, իսկ մյուս կեսը՝ մեկերից, որոնցից յուրաքանչյուրը արտահայտվում է 40 000 էլեկտրոններով, ապա ստացվում է, որ մենք օգտագործել ենք 4 միլիարդ էլեկտրոն։ Բազմապատկեք այդ թիվը էլեկտրոնի կշռի հետ և կստանաք հոդվածի կշիռը։ Պարզ է, որ կստանաք մի աննշան թիվ։ Առավել իրական թվեր կարելի է ստանալ, եթե փորձենք հաշվել համացանցի ընդհանուր կշիռը։ Այս հարցը բարձրացրել և հաշվարկը կատարել է ամերիկյան «Դիսքավըր» գիտահանրամատչելի ամսագիրը։ Ընդ որում, նրանց հետաքրքրում էր ոչ թե համացանցի «ամբողջ մետաղի»՝ սերվերների, կոշտ սկավառակների և այլնի, այլ ամբողջ այն ինֆորմացիայի կշիռը, որը օրվա մեջ շրջանառվում է համացանցում՝ նամակներ, նկարներ, ֆայլեր, փաստաթղթեր, տեսաերիզներ և այլն։ Այսինքն, այն ամենը, ինչը վերածվում է զրոների և մեկերի, շրջանառվում է և նստում տարբեր օգտատերերի համակարգիչների կամ սմարթֆոնների օպերատիվ հիշողության միլիոնավոր միկրոսկոպիկ կոնդենսատորներում։ Ըստ հաշվարկների, ստացվել է, որ այդ ամբողջ ինֆորմացիան կազմում է 40 պետաբայթ։ «Թեթև» հաշվարկներ կատարելով՝ ստացվել է, որ համացանցով շրջանառվող մեկօրյա ամբողջ ինֆորմացիայի քաշը կազմում է 0,0057 միլիգրամ։ Ռասսել Սայտցը, հաշվի առնելով սերվերների և համակարգիչների քանակը, իր հերթին հաշվարկել է համաշխարհային համացանցում պարունակվող ինֆորմացիայի ընդհանուր քաշը։ Նա օգտագործել է հաշվարկի լրիվ այլ մոտեցում։ Վերցնելով սերվերների մոտավոր թիվը (մոտավորապես 75-100 միլիոն) և նրանց միջին էներգաօգտագործումը (350550 վատտ) և հաշվարկելով հոսանքի առաջացման ժամանակ էլեկտրոնների հոսքի հայտնի թիվը վայրկյանում՝ ստացել է, որ համաշխարհային համացանցային սարդոստայնում առկա ինֆորմացիան պարունակում է մոտավորապես 50 գրամ էլեկտրոն։ Ըստ նույն Ռասսել Սայտցի, այդ նույն 50 գրամ էլեկտրոնների «սնուցման» համար պահանջվում է մոտավորապես 50 միլիոն ձիաուժ՝ հոսանքի հաշվարկով։ Ստացվում է, որ, ըստ էության, ինֆորմացիան հանդիսանում է ներկայիս ամենաթանկ սուբստանցիան աշխարհում, ինչը հայտնի է եղել անգամ հին ժամանակներում։

Իսկ ինչքա՞ն ինֆորմացիա է պարունակում մարդը։ Օրինակի համար նշենք, որ մարդու ամբողջ գենետիկ ինֆորմացիան ընդամենը 1,5 գիգաբայթ է։ Սակայն մարդու օրգանիզմը կազմված է ավելի քան 40 տրիլիոն բջիջներից, որոնցից յուրաքանչյուրն է պարունակում այդ 1,5 գիգաբայթը։ Այսինքն, ամեն մարդ իր մեջ ունի 60 սեկստիբայթ ինֆորմացիա։ Համեմատության համար ասենք, որ ամբողջ աշխարհում ներկայումս պահպանվող ինֆորմացիան հաշվարկված է մոտավորապես 40 սեկստիբայթ։ Սակայն մարդկանց մարմնում պարունակվող այդ ամբողջ ինֆորմացիայի 99,9 տոկոսը նույնն է բոլոր մարդկանց մոտ։ Ստացվում է, որ մարդկանց պարունակած ամբողջ ինֆորմացիայի տարբերությունը զգալի քիչ է անգամ մեկ սեկստիբայթից։ Այնուամենայնիվ, հասկանալի է, որ ներկայիս համակարգիչները առայժմ շատ հեռու են մարդուն նմանվելուց՝ թեկուզ իրենց պարունակած ինֆորմացիայի քանակով: