Ադրբեջանի դիրքորոշումը ձախողման է տանում բանակցությունների վերսկսումը. Տիգրան Աբրահամյան

ПОЛИТИКА 19 Март, 2019 0:38

Արցախի նախագահի խորհրդական Տիգրան Աբրահամյանը Tert.am-ի հետ զրույցում անդրադարձավ Նիկոլ Փաշինյան-Իլհամ Ալիև սպասվելիք հանդիպմանը, և բանակցություններին Արցախի մասնակցության սկզբունքի կարևորությանը: Ըստ Աբրահամյանի՝ Արցախի բանակցությունների ուղիղ ներգրավումը հնարավորություն կտա բանակցությունները տեղափոխել առավել կառուցողական և առավել էֆեկտիվ դաշտ: Իսկ Ադրբեջանի նախագահի հայտարարությունը, թե Արցախի վերադարձը բանակցություններին հարցը կտանի փակուղի, Աբրահամյանը համարեց ուղերձ միջազգային հանրությանը, որ հնարավոր ձախողումների պատճառն իրենք չեն, այլ իրականում հայկական կողմն է: «Ադրբեջանի դիրքորոշումը ձախողման է տանում բանակցությունների վերսկսումը, սա ուղղակի ձախողումից իրենց ապահովագրում է»,- ասաց նա:

-Պարո՛ն Աբրահամյան, առաջիկայում սպասվում է Նիկոլ Փաշինյան-Իլհամ Ալիև հանդիպումը, ի՞նչ սպասելիքներ կարող ենք ունենալ հանդիպումից, և արդյոք Հայաստանի մասնակցությունը բանակցություններին առանց Արցախի կարող ենք դիտարկել որպես սկզբունքներից հրաժարվում:

-Հարցը երկու հարթության մեջ պետք է դիտարկել. առաջինը դա այն հնարավորություններն են, որ միջնորդների ջանքերով հանգեցնեն նրան, որպեսզի բանակցությունները վերսկսվեն, և երկրորդն այն օրակարգն է, ինչի շուրջ պետք է սկսեն բանակցությունները: Ինչ վերաբերում է Արցախի՝ բանակցություններին ուղիղ ներգրավմանը, այսինքն՝ այս պարագայում նախկին ֆորմատի վերականգնմանը, որտեղ սեղանի շուրջ կային երեք կողմեր, ապա դա այն կարևոր հիմք է, որը հնարավորություն կտա բանակցությունները տեղափոխել առավել կառուցողական և առավել էֆեկտիվ դաշտ: Հասկանալի է, որ Արցախի ուղիղ ներգրավման մասին հայտարարությունները 2018թ-ի մայիսից հետո չեն արվել, դրանք արվել են տարբեր փուլերում, նաև դրանից առաջ, այդքան էլ հեշտ չէ այդ ձևաչափի վերականգնումը. եթե հեշտ լիներ, դա ավելի վաղ վերականգնված կլիներ, սակայն դա չի խանգարում Հայաստանին և Արցախին ջանքերն ավելի ուժեղացնել նաև այս ուղղությամբ:

-Ըստ էության, Արցախի իշխանություններն իրենց հերթին հայտարարում են, Արցախի ժողովուրդը ոչ մի այլ երկրի կամ կառույցի չի լիազորել իր փոխարեն որոշելու իր ճակատագիրը: Կարո՞ղ ենք դիտարկել, որ և ՀՀ-ի և Արցախի իշխանությունների միջև Արցախի խնդրի լուծման տարբեր մոտեցումներ կան:

-Մենք մի ժողովուրդ ենք, բայց այս պարագայում, քանի որ մենք ի սկզբանե գնացել ենք անկախության ճանապարհով և աշխատում ենք Արցախի միջազգային ճանաչման ուղղությամբ, ապա անհրաժեշտություն է առաջացել հանդես գալ այս դիրքերից: Հարցը Հայաստանի ու Արցախի իշխանությունների հակասության մեջ չէ:

- ՀՀ-ի իշխանությունները բազմիցս նշել են, որ առանց Արցախի որոշման որևէ արդյունք ակնկալել պետք չէ, միաժամանակ Ադրբեջանի նախագահ Ալիևն ասում է, որ իրենց համար ձևաչափի փոփոխությունն անընդունելի է, և դրանով հայկական կողմը բանակցություններով հարցը տանում է փակուղի: Այստեղ մտավախություն չկա՞, որ խնդրի հետևողական պնդումը կարող է հարցը փակուղի տանել:

-Եթե մենք առաջնորդվենք Ադրբեջանի նմանատիպ հայտարարություններով, ապա մեզ համար նպաստավոր ոչ մի մոտեցում չպետք է առաջ քաշենք, որովհետև դրանք, բնականաբար, կարող են հակասել Ադրբեջանի ընդհանուր շահերին: Բանակցություն ասվածը դրա համար է, որպեսզի կողմերը նստեն մեկ սեղանի շուրջ, քննարկեն, ողջամտություն դրսևորեն և երկխոսության միջոցով հասնեն փոխընդունելի տարբերակի: Այսինքն՝ Ադրբեջանն այս հայտարարությամբ ավելի շատ փորձում է ապահովագրել իրեն՝ նաև ուղերձ հղելով միջազգային հանրությանը, որ հնարավոր ձախողումների պատճառը իրենք չեն, այլ իրականում հայկական կողմն է:

Ադրբեջանի դիրքորոշումը ձախողման է տանում բանակցությունների վերսկսումը, սա ուղղակի ձախողումից իրենց ապահովագրում է: Սակայն իրականությունն այն է, որ Ադրբեջանի հայտարարությունը որևէ տրամաբանություն չունի, և, ըստ էության, հենց Ադրբեջանի կարծրացած մոտեցումներն էին, որոնք անընդհատ ձախողում, տապալում էին տարբեր փուլերում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները, և ի վերջո հենց Ադրբեջանի այս մոտեցումներն էին, որ առ այսօր հնարավորություն չեն տալիս վերսկսել բանակցությունները: Էլ չասեմ, որ ոչ վաղ անցյալում հենց Ադրբեջանի այս մոտեցումներն են 2016 թ-ին հանգեցրել մարտական գործողությունների:

Ադրբեջանը ժամանակին ոչ միայն տապալեց բանակցությունները, այլև դիմեց հարցի կարգավորման ռազմական ճանապարհի: Վերջին շրջանում էլ Ադրբեջանը շարունակում է հայտարարել, որ հարցի ռազմական լուծումն իր օրակարգում է, ավելին՝ դա ընդգծվում է որպես հարցի լուծման առաջնահերթ ուղղություն:

-Չնայած դրան՝ համանախագահների կոչը՝ կողմերին տրամադրել խաղաղության, կարծես ավելի շատ Հայաստանի իշխանությունների կողմից է նկատելի, քան Ադրբեջանի:

-Միջնորդների հորդորները ժողովուրդներին խաղաղության նախապատրաստելու մասով տարբեր կերպ է ընկալվում Հայաստանում և Ադրբեջանում: Հասարակություններին խաղաղության նախապատրաստելու մասով միջնորդները մեծ աշխատանք ունեն Ադրբեջանում, քանի հայատյացությունն այնտեղ կրթական հաստատություններից է սկիզբ առնում, այսինքն՝ դրվում է բազային կրթական մակարդակով, և դրանով սերունդներ են կրթում: Այս պարագայում լավ կլիներ, որ միջնորդ երկրները ուժեղացնեին իրենց ջանքերը և իսկապես Ադրբեջանի հասարակությանը նախապատրաստեին խաղաղության գործընթացին:

-Պարո՛ն Աբրահամյան, ի վերջո Հայաստանն ինչի՞ շուրջ է գնում բանակցությունների, արդյոք սեղանին կդրվե՞ն Մադրիդյան երեք սկզբունքները և վեց տարրերը, թե՞ կլինեն ավելի շատ կողմնակի հարցեր: Նաև Արցախի և ՀՀ-ի անվտանգության խորհուրդների համատեղ նիստին ասացին, որ պետք է հստակեցնենք՝ ի վերջո կողմերն ինչպես են ընկալում առաջարկված սկզբունքները:

-Համանախագահները վերջին հայտարարության մեջ ընդգծել են, որ բանակցությունների հիմք պետք է վերցնել այն փաստաթուղթը, որը քննարկվել է 2009-2012 թթ-ի ընթացքում, այսինքն՝ ըստ էության, Մադրիդյան փաստաթղթի ընդունումից մինչև Կազանի գործընթացն ընկած ժամանակահատվածն է: Անվտանգության խորհրդի նիստում Հայաստանի վարչապետը նշեց, որ համանախագահների կողմից մատնանշված փաստաթուղթը ճշգրտման կարիք ունի, որովհետև դա տարընկալումների, տարաբնույթ մեկնաբանությունների տեղիք է տալիս: Քանի դեռ նոր փաստաթուղթ չկա, կարծում եմ՝ այս փուլում որպես հիմք դա է վերցվելու, իհարկե, անհրաժեշտ պարզաբանումներից հետո: