ՀԱՊԿ քարտուղարի թեկնածության թնջուկը՝ շահերի բախման արդյունք
ОБЩЕСТВОՆոյեմբերի 8-ին Աստանայում տեղի ունեցավ ՀԱՊԿ գագաթնաժողովը: Գագաթնաժողովի շրջանակներում ՀԱՊԿ անդամ 6 երկրների ղեկավարները ստորագրեցին կառույցի գործունեությանը վերաբերող շուրջ 16 փաստաթուղթ: Եթե փաստաթղթերի հարցում կողմերը կարողացան գալ կոնսենսունսի, ապա գագաթնաժողովի օրակարգի առանցքային հարցի՝ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի թեկնածության խնդրի շուրջ կարծիքները բաժանվեցին:
ՀԱՊԿ-ում 2015թ.-ից գործում է գլխավոր քարտուղարի նշանակման ռոտացիոն համակարգը՝ 3 տարի ժամկետով՝ ըստ այբբենական հերթականության: Այս սկզբունքով 2016թ. մայիսից ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում նշանակվեց Հայաստանի քաղաքացի Յուրի Խաչատուրովը: Սակայն Խաչատուրովի նկատմամբ սկսված դատական գործընթացի հետ կապված՝ հայկական կողմը նախաձեռնեց նրա փոփոխության գործընթաց: Սակայն, քանի որ կառույցի կանոնադրական մարմինների գործունեության իրավական կարգավորումները չեն սահմանում ՀԱԿՊ գլխավոր քարտուղարի հետկանչի մեխանիզմ, հայկական կողմը սկսեց Խաչատուրովի փոխարինման գործընթաց՝ ակտիվ խորհրդակցություններ նախաձեռնելով կառույցի մյուս անդամ երկրների հետ: Իրավական առումով իրավիճակը խնդրահարույց է: ՀԱԿՊ կանոնադրական մարմինների գործունեության իրավական կարգավորումներում որևէ կերպ հստակեցված չէ՝ քարտուղարին վաղաժամ պաշտոնից ազատելու դեպքում այդ պաշտոնի քվոտան մնում է նույն երկրին, թե անցնում է հաջորդին՝ ըստ այբբենական հերթականության: Ստեղծված իրավիճակում բնական է, որ Հայաստանը ցանկանում է պահպանել քվոտան՝ Յ. Խաչատուրովին փոխարինելով Հայաստանի մեկ այլ ներկայացուցչով, որի հավանական թեկնածու է դիտարկվում ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանը: Սակայն ՀԱԿՊ անդամ որոշ երկրներ այլ մոտեցում որդեգրեցին և գտնում են, որ գլխավոր քարտուղարի վաղաժամ ազատումից հետո քվոտան ռոտացիոն կարգով պետք է փոխանցվի Բելառուսին: Ավելին՝ արդեն շրջանառվում է հնարավոր թեկնածուի անունը՝ Բելառուսի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Ստանիսլավ Զասը, ով որոշակի կապեր ունի Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական էլիտայի հետ:
Այլ կերպ ասած՝ ՀԱՊԿ-ի իրավական նորմերում առկա բացերը ստեղծել են մի իրավիճակ, երբ խնդրի կարգավորումը դարձել է անդամ երկրների քաղաքական շահերի բախման առարկա: Գաղտնիք չէ, որ ՀԱՊԿ-ն իրենից ներկայացնում է Ռուսաստանի հետ յուրաքանչյուր անդամ երկրի ռազմաքաղաքական հարաբերություններն ամբողջացնող մի պրոյեկցիա, որտեղ տարբեր խնդիրների հետ կապված անդամ երկրները շահերը շատ հաճախ ոչ միայն չեն համընկնում, այլև երբեմն անգամ հակադրվում են: Հայաստանի կողմից բազմիցս բարձրաձայնվել է ռազմաքաղաքական այդ կառույցի ներսում քաղաքական փոխգործակցության արդյունավետության խնդիրների մասին: Արդյունավետության պակասը դրսևորվում է թե՛ տարբեր խնդիրների շուրջ անդամ երկրների դիրքորոշումներում, թե՛ միջազգային տարբեր հարթակներում քվեարկությունների ժամանակ: Այս համատեքստում ակնհայտ է նաև ՀԱՊԿ որոշ անդամների, օրինակ՝ Ղազախստանի և Բելառուսի կողմից Ադրբեջանի հետ իրականացվող սերտ փոխգործակցությունը, այդ թվում՝ քաղաքական և ռազմական ոլորտում: Անշուշտ, այս ամենն առաջացնում է հարցեր, և ՀԱՊԿ հաջորդ գլխավոր քարտուղարի թեկնածության շուրջ ստեղծված իրավիճակը ևս պետք է դիտարկել շահերի բախման այդ համատեքստում: Հայկական կողմը հանդես է գալիս այն մոտեցմամբ, որ Հայաստանի քաղաքացին պետք է շարունակի Խաչատուրովի պաշտոնավարման ժամկետը մինչև 2020թ: Բելառուսը և Ղազախստանը հանդես են գալիս քվոտան Բելառուսի ներկայացուցչին փոխանցելու օգտին: Ղրղստանի և Տաջիկստանի դիրքորոշման մասով հստակություն չկա, այնուամենայնիվ, միանշանակ է, որ նրանք ևս ունեն իրեն մոտեցումները, որոնց մասին կարելի է ենթադրել՝ հաշվի առնելով նրանց տարածաշրջանային շահերը: Ինչ վերաբերում է կառույցի առանցքային անդամին՝ Ռուսաստանին, ապա, ըստ ԶԼՄ-ներում շրջանառվող տեղեկությունների՝ ռուսական կողմը առաջ է քաշել այսպես կոչված կոմպրոմիսային տարբերակ՝ առաջարկելով քարտուղարի պաշտոնակատար նշանակել ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի տեղակալ գեներալ Վալերի Սեմերնիկովին: Մոտեցումների նման բազմազանության և կողմերից յուրաքանչյուրի սկզբունքայնության պատճառով էլ Աստանայում մի քանի ժամ տևած թեժ քննարկումներում հնարավոր չեղավ հասնել փոխհամաձայնության և խնդիրը տեղափոխվեց դեկտեմբերին Սանկտ Պետերբուրգում կայանալիք հանդիպման օրակարգ:
Ամփոփելով կարող ենք նշել, որ ՀԱՊԿ հաջորդ քարտուղարի թեկնածության շուրջ ստեղծված թնջուկն, ըստ էության, վկայում է, որ ՀԱՊԿ-ը՝ որպես ռազմաքաղաքական միավոր դեռ կայացման երկար ճանապարհ ունի անցնելու, այդ թվում՝ կատարելագործելով իր իրավական կարգավորմները: Միևնույն ժամանակ որոշման ընդունման հետաձգումը վկայում է, որ անկախ առանձին երկրների կողմից գործադրված ճնշումներից՝ հայկական կողմը հեշտությամբ չի զիջել իր դիրքերը՝ պաշտպանելով իր շահերը: Անկախ պետերբուրգյան հանդիպման արդյունքից՝ բավական կարևոր է, որ խնդիրը չդառնա հնարավոր քաղաքական մանիպուլյացիաների առարկա, քանզի նմանատիպ շահարկումները կարող են ստվերել թե՛ Հայաստանի ՀԱՊԿ անդամակցությունը, թե՛ հայ-ռուսական հարաբերությունները:
Նարեկ Մինասյան
Пропагандистские пузыри, которые не выдерживают и нескольких минут: «Паст»
Ucom поддерживает развитие космической инженерии в Армении
Почему циркулируют «николовские нарративы»? «Паст»
Генерирует ненависть и вражду против всех, вносит раскол: «Паст»
Уступки превращаются в капитуляцию, но мир так и не устанавливается: «Паст»
Хор Сретенского монастыря спел в самолете по дороге в Ереван
Новый законодательный пакет: В трех областных центрах Армении власти решили построить приюты для животных
«Футбольная легенда Никита Симонян — лидер развития армяно-российских спортивных отношений.»
Правительство Армении решило продлить на год отмену НДС и пошлин на импорт электромобилей
Мир - лозунг или внешняя политика? Толерантность должна формироваться с школьного возраста
Важность информационной безопасности: IDBank и Idram поддержали конкурс APOCALYPSE CTF 2025
Представитель IDBank Иннеса Амирбекян назначена сопредседателем Рабочей группы Комиссии по банковским вопросам МТП по гарантиям
В окрестностях Дилижана продолжаются работы по тушению пожаров
Генеральный директор Ucom Ральф Йирикян вручил сертификаты участникам курса по кибербезопасности
Губернатор Вайоцдзорской области Армении: Пожары на мусорных свалках в городах Ехегнадзор и Джермук под контролем
Следственные органы не представили надлежащих доказательств: Слушания в НС Армении по теме политзаключенных
Трамп: Часть территории Украины все равно могла бы перейти к России в течение следующих нескольких месяцев
Татоян: Бывшие президенты Армении питают власть Никола Пашиняна
В Центральном административном районе Еревана продолжаются работы по демонтажу незаконно размещенных киосков
Трамп: Мы очень близки к мирному соглашению между Россией и Украиной
Сын Микаэла Арутюняна утверждает, что он вообще не общался с Навальным, а остальных даже не знает: «Паст»
«Его пример ценен»: заслуженный строитель России о смерти Симоняна
Кто на самом деле наносит вред государству? «Паст»
Кэшбэк - это мошенничество. Получается: хотят, чтобы люди молчали, а сами они ели и не насытились: «Паст»
IDBank — Пионер цифрового банкинга и инноваций в Армении
Тупик одностороннего мира: когда Армения говорит о будущем, а Азербайджан формирует поколение, полное ненависти: «Паст»
Мишель Пфайффер говорит, что стала жить «более осмысленно» после того, как стала бабушкой
Работы Гийома Туманяна покажут на Неделе искусств в Люксембурге
Ucom поддержал проведение ежегодного конкурса по кибербезопасности «Capture the Flag 2025»
Боксер Ванес Мартиросян скончался после продолжительной болезни
ABC News: США планируют провести отдельную встречу с российской стороной по Украине
В Украине рассказали о двух проектах документов, переданных США, и ультиматуме Вашингтона
Зои Салдана раскрыла важное «обещание», которое она дала вместе с мужем Марко Перего и которое влияет на все аспекты их жизни
Израиль впервые с лета нанёс удар по Бейруту: утверждается, что погиб высокопоставленный член «Хезболлы»
Заявление: Украина и США подготовили обновлённый документ по миру
Какие аудиозаписи и документы собирается опубликовать бывший министр обороны? «Паст»
Какие доходы не будут подлежать декларированию? Предлагаются новые изменения: «Паст»
Почему власти «паникуют»? «Паст»
Очередной митинг: чем недовольны сотрудники государственных структур? «Паст»
Ким Кардашьян тайно выкупила библию покойного отца за $80,276
Токаев: Армения является надежным партнером для Казахстана
Финансово грамотные вместе с Idram и IDBank: очередная остановка – лагерь Наири
Китайский робот установил мировой рекорд, пройдя без остановки более 100 км
Генрих Мхитарян уже приступил к индивидуальным тренировкам
Армянские хореографические ансамбли из Владимирской области заняли призовые места на фестивале в Москве
Guardian: из Британии могут уехать до 50 тыс. медсестер из-за миграционных мер
«По-нашему»: Армения заслуживает руководителя, который не оторван от реальности и связан со своим народом
В Казахстане обсуждают восстановление авиасообщения с Арменией
Министр: Астана может открыть новый торговый маршрут в Турцию через Армению
Idram получила разрешение на создание и эксплуатацию армянской платёжно-расчётной QR системы IdramNet 
