Արտակ Մարտիրոսյան. «Ապահովագրական ընկերությունները պատրաստ չեն գյուղապահովագրության հարցում ռիսկի դիմել»

ИНТЕРВЬЮ 24 Январь, 2018 13:14

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ամեն տարի ցրտահարության, կարկտահարության, քամու հետևանքով գյուղացիական տնտեսությունները հսկայական վնասներ են կրում: Գյուղատնտեսական տարվա մեկնարկին վարկ վերցնող գյուղացին իրեն հույս է տալիս՝ էս տարին լավ է լինելու: Տարվա կեսին նրանցից շատերը փաստի առաջ են կանգնում:

Պետական բյուջեից բոլորին կրած վնասի չափով աջակցություն տրամադրել հնարավոր չէ: Գյուղացու բերքը փրկելու համար առաջարկվում է ապահովագրական համակարգ ներդնել: Ծրագիրն այս տարվանից կսկսվի: Կմեկնարկեն 1–2 մշակաբույսի համար և 1–2 ռիսկի դիմաց ապահովագրական համակարգի ներդրման աշխատանքները։

Ներկայացնում ենք «Փաստի» թղթակցի զրույցը Գյուղատնտեսական դաշինքի ներկայացուցիչ, ապահովագրության փորձագետ Արտակ Մարտիրոսյանի հետ

– Պարոն Մարտիրոսյան, ըստ Ձեզ, ո՞ր բնական աղետների դեպքում պետք է ապահովագրության համակարգ ներդրվի:

– Ռիսկերի գնահատումը դեռ սաղմնային փուլում է: Քննարկումները դեռ շարունակվում են և, ըստ նախնական տվյալների, պետք է առանձնացվի 1 կամ 2 ռիսկ: Առաջինը կարկտահարությունը կլինի, իսկ երկրորդը՝ ցրտահարությունը: Քննարկումների փուլում հնչեցվում է նաև երաշտի տարբերակը:

– Իսկ մշակաբույսերի դեպքում որո՞նց պետք է առաջնայնությունը տալ:

– Մեր երկրի առանձնահատկություններից ելնելով՝ պտուղների դեպքում քննարկման փուլում են խաղողը և ծիրանը, իսկ մշակաբույսերից՝ ցորենը:

– Պարոն Մարտիրոսյան, արդյոք գյուղապահովագրությունը փրկօղակ կլինի՞:

– Ապահովագրությունը բոլոր հարցերի պատասխանը չէ, որ տալու է: Ըստ միջազգային փորձի՝ ռիսկերի դեմ պայքարի հարցում լավագույն տարբերակը ենթակառուցվածքների զարգացումն է, ինչն էլ գյուղնախարարությունը կատարում է: Կարկտապաշտպան ցանցերի, ոռոգման կաթիլային համակարգերի ներդրումը նպաստում է ռիսկերի նվազմանը:

Այն ներդրման համար սուբսիդավորում է կատարվում: Մի բան է կարկտապաշտպան այգին ապահովագրել, մեկ այլ բան ՝ բաց երկնքի տակ գտնվողը: Այս ամենը բերում է համակարգի ներդրմանը: Ոչ մի ապահովագրող ընկերություն չի ապահովագրի շենք, որը չունի տանիք և որտեղ լցվում են անձրևն ու կարկուտը: Նախատեսվում է, որ առաջինը ծախսերի ապահովագրություն կկատարվի, քան ակնկալվող բերքի:

– Պետության մասնակցությունն այս հարցում ինչպե՞ս պետք է լինի:

– Պետությունը մասնակցում է կամ վնասների փոխհատուցմանը, կամ ապահովագրավճարներն է սուբսիդավորում: Այս ծրագրի շրջանակներում նախնական քննարկման փուլում է ապահովագրավճարի տրամադրման տարբերակը: Համապատասխան ապահովագրավճարի մի մասը վճարելու է պետությունը, մյուս մասը՝ ֆերմերը: Որ երկրում պետությունը մասնակցություն չի ունեցել ապահովագրական համակարգի ներդրմանը, այն ձախողվել է:

– Այսօր ապահովագրական ընկերությունները պատրաստ ե՞ն նման քայլի դիմել:

– Արարատի մարզի Շահումյան և Տափերական համայնքներում պիլոտային ծրագրով խոշոր եղջերավոր կենդանիների ապահովագրություն է իրականացվել: Այս փորձնական (պիլոտային) ծրագիրն իրականացվել է գյուղատնտեսության նախարարության և ՄԱԿ–ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության (FAO) համատեղ ուժերով՝ ENPARD–ARMENIA ծրագրի շրջանակներում:

32 ֆերմերների խոշոր եղջերավորներն ապահովագրված են «Նաիրի Ինշուրանսում»: Այսօր ունենք նաև փոխհատուցման դեպքեր: Խոշոր եղջերավորների դեպքում ռիսկն ավելի քիչ է: Այդուհանդերձ, մեր ապահովագրական ընկերություններից երեքն են համաձայնել ապահովագրություն կատարել, այսինքն՝ սա խոսում է այն մասին, որ ապահովագրական ընկերությունները պատրաստ չեն այդ ռիսկի տակ մտնել: Կախված է նրանից, թե մենք ինչ ռիսկ ենք առաջարկում ապահովագրողներին և ինչ հաշվարկներ ենք ներկայացնում:

Իսկ, որպեսզի ապահովագրական ընկերությունը նման ռիսկի գնա, պետք է ենթակառուցվածքների` հակակարկտային ցանցերի հարցը լուծված լինի: Գյուղատնտեսական վնասների հաշվառումը բացակայում է Հայաստանում, ապահովագրողների համար կարևոր է իմանալ վերջին մի քանի տարիների տվյալները, որպեսզի ընդհանուր պատկերացում կազմեն ռիսկի գնահատման և սպասվող փոխհատուցումների վերաբերյալ: Եթե մինչև ԱՊՊԱ–ի ներդրումն ունեինք կամավորներ, նույնը չենք կարող ասել գյուղատնտեսության դեպքում:

– Իսկ գյուղացին այսօր որքանո՞վ է պատրաստ:

– Գյուղացին այս հարցում միշտ պահանջարկ է ձևավորել: Պետք է խորհրդատվությունների միջոցով գյուղացուն հասցնել այն գիտակցմանը, որ ապահովագրությունը բոլոր հարցերի պատասխանը չի տալիս: Ապահովագրության առկայությունը չի նշանակում, որ իրենք արդեն էլ ոչ մի խնդիր չունեն: Ապահովագրել, չի նշանակում՝ գյուղացին ոչինչ չի անելու: