«Տպավորություն է, որ աղետից ընդամենը մի քանի ամիս է անցել»
ИНТЕРВЬЮ«Փաստ» օրաթերթի հյուրն է «Շիրակ կենտրոն» ՀԿ նախագահ Վահան Թումասյանը
– Պարո՛ն Թումասյան, Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժից 29 տարի անց աղետի գոտի ասվածն այդպես էլ հիշողություն չի դարձել: Ինչո՞ւ խնդիրները վերջնականապես չկարգավորվեցին:
– Երկրաշարժ տեսած մեր սերնդի բախտը չբերեց: Խորհրդային Միության փլուզում, Արցախյան պատերազմ, հետագայում նաև իշխանափոխություն և իշխանության տեսակ, որը նման ծանր վիճակում հայտնված երկիրը կառավարելու փորձ չուներ, և պատրաստ չէր նաև աղետի գոտուն: Աղետի գոտու հետևանքները վերացնելու դանդաղ պրոցեսը բերեց նրան, որ այսօր Գյումրիում կան վայրեր, որտեղ այցելելով տպավորություն ես ստանում, թե աղետից ոչ թե 29 տարի, այլ ընդամենը մի քանի ամիս է անցել:
Մարդիկ ապրում են տնակային ավաններում, փլված շենքերում, և նրանց համար ամեն օր դեկտեմբերի 7–ն է: Հետևանքները վերացնելու համար պետք է համայն հայության ուժերը համախմբել: Դա միայն պետության և միայն Գյումրիի խնդիրը չէ: Իշխանությունները պարզապես պետք է համախմբող լինեն, նաև խոստովանեն...
Սովորաբար մի ձեռագիր ունեն՝ չեն խոստովանում պրոբլեմը: Այն խորանում է և ի վերջո փաստի առաջ կանգնեցնում բոլորին: Իշխանությունների ամենամեծ մեղքն այն չէ, որ քայլեր չեն անում, այլ որ չեն խոստովանում: Սա կրկնակի մեղք է:
– Ի՞նչ տվյալներ ունեք բնակարանային խնդիրներ ունեցողների վերաբերյալ: Բացի մասնավոր անձանց բարեգործական ծրագրերից, պետությունը որքանո՞վ է ձեռք մեկնում:
– Պետությունը դադարեցված է համարել իր ծրագիրը: Համարում է, որ իր պարտականությունը կատարել է: Բայց փաստաթղթերով չէ, որ որոշվում է անօթևանների թիվը: Մենք ունենք մոտ 2300 ընտանիք, ովքեր ապրում են վագոն–տնակներում կամ կիսափլված ու խարխուլ շենքերում: Մարդիկ աղետի հետևանքով ծանր վիճակում են ապրում: Պետությունը պարտավոր է ապահովել բնակարաններով:
Երբեմն իշխանության ներկայացուցիչները մի քիչ անուղեղ մոտեցում են ցույց տալիս ու ասում, թե ամբողջ երկրում էլ խնդիր կա: Ես գիտեմ, որ Երևանում էլ ծանր վիճակում գտնվող մարդիկ կան, բայց աղետը Գյումրին դարձրել է անօթևանների և աղքատության մի խուց: Ինչպե՞ս են պատկերացնում լուծումը, հույսը դրել են արտագաղթի՞ վրա, որը մեծ ծավալներ ունի Գյումրիում: Տնակային ավաններում ապրողները չեն արտագաղթում: Արտագաղթը տարբերակ չէ, կարող են մտքներից հանել:
– Ամեն օր առնչվում եք տնակային ավաններում ապրողների հետ: Ինտեգրում, ուշադրություն, երազանքներ... Այսինքն՝ բացի նյութական խնդիրներից, ինչի՞ կարիք ունեն:
– Այդ ընտանիքների 80–90%–ը ծայրահեղ աղքատ են: Մոտ 8000–9000 մարդ այդ վիճակում է ապրում պարտադրված: Առհասարակ աղքատությունը շատ ծանր և խրոնիկական հիվանդություն է դարձել: Տնակային ավաններում մարդիկ գոյատևում են ու պայքարում: Դժվար է ակնկալել, որ ուշադրություն բևեռելու արդյունքում իրենց լավ կզգան, որովհետև ամեն օր մտածում են օրվա հացի, վառելիքի, երեխային դպրոց ուղարկելու մասին:
Մտածում են՝ այսօր ո՞ր խանութից կկարողանան պարտքով հաց վերցնել: Այս ամենը մարդու մեջ սպանում է դրականը: Բայց շատ արագ վերականգնվում են: Մեկ–մեկ թվում է, թե բնակարան նվիրելով չի լուծվում մարդկանց հոգեբանական խնդիրը, բայց այդպես չէ: Բնակարան նվիրելուց հետո երկու–երեք օր անց այցելում ենք ու հասկանում, որ նրանց մոտ տնակային ավանից որևէ շունչ չի մնացել: Մարդիկ փորձում են շատ արագ մոռանալ տասնամյակների անցյալը, որովհետև այդ վիճում պարտադրված են հայտնվել, որովհետև իրենք իրենց բնավորությամբ թափառաշրջիկ չեն: Երազանքներ, բնական է, երեխաներն ունեն...
Բայց երբ երեխաների կենտրոն բացեցինք, հովանավորներին ասացի, որ ամենացավալին այն է, որ երեխաներն էլ են սկսում համակերպվել այդ պայմաններին: Մեծ հաշվով՝ նրանք ինքնամեկուսացած կյանք են վարում: Նախկինում նման բան չկար, քանի որ ամբողջ քաղաքում տնակներ կային: Տնակային ավանները հիմա ծայրամասերում են, և մարդիկ սկսում են իքնամեկուսանալ: Ինտեգրման խնդիր կա: Բացի այդ, բոլոր բացասական երևույթները կենտրոնացած են տնակային ավաններում:
Մասսայական ամուսնալուծություններ, վաղաժամ ամուսնություններ, խրոնիկական հիվանդություններ: Բանակից ազատված երիտասարդների քանակով տնակային ավաններն առաջին տեղում են: Աղետի շրջանը երկար ձգվեց, մարդկանց երազանքները ջարդվել են:
Աննա Բադալյան
Консул Ирана в Капане: Армения сообщила, что никаких военных из других стран на границе не будет
Суд отклонил ходатайство о передаче дела Микаела Аджапахяна в суд первой инстанции Ширакской области
Себу Симонян выпустил свою адаптацию и перевод песни Комитаса «Ես սարեն կուգայի»
День благодарности клиентам в филиале «Баграмян» IDBank
Grand Chess Tour: Левон Аронян единолично лидирует после первого игрового дня
Первое судебное заседание по делу архиепископа Баграта и других состоится 19 августа
Архиепископ Баграт: Так называемая запись фейковая, смонтированная и вырванная из контекста
Юнибанк выпустил привилегированные акции с фиксированным дивидендом 12%
Team Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиями
Два мальчика пообещали, что больше не будут драться: Аршак Карапетян
Трамп пообещал Зеленскому не обсуждать с Путиным раздел территорий Украины
Team Telecom Armenia первой в регионе отключит сеть 2G, заменив ее передовыми технологиями․ Действует специальная программа предоставления новых телефонов
Затулин: Плохо вы знаете Пашиняново правосудие
Сеть фиксированной связи Ucom стала доступна в районе Силикян
МОЖЕТ ЛИ АРМЕНИЯ ПОВТОРИТЬ СУДЬБУ ГАЗЫ? ПАШИНЯН И АЛИЕВ В ВАШИНГТОНЕ: НЕ МИР, А ЭСКАЛАЦИЯ
The Guardian: количество разрушений от лесных пожаров в Европе выросло на 87%
Беркли, Стэнфорд и многое другое: уникальная возможность для 10 студентов из Армении
В Ереване в четвёртый раз пройдёт Фестиваль пива: чего ждать от трёхдневного события
Лидер движения «Всеармянский фронт» Аршак Карапетян выступит 13 августа 2025 года в 19:00 на радио «Звезда» в программе «Стратегия национальной безопасности»
Самвел Карапетян: На завтрашнем судебном заседании поймем существует ли справедливость в Армении
Армения у истоков цивилизации: путешествие сквозь камень, мифы и историю в крепости Гарни
Трудные, но важные уроки геополитики
Экспорт сельхозтоваров из России в страны ЕАЭС вырос на 10%: доля Армении составила 5%
Молодежь России и Армении активно развивают сотрудничество
Доннарумма договорился с «Манчестер Сити»
В Армении слушания по вопросу эксплуатации золотоносного рудника в Караберде проходят в напряженной обстановке
В Антарктиде спустя 66 лет нашли останки пропавшего без вести известного исследователя
Снова в школу 2025: Смартфон HONOR 400 Lite 5G теперь доступнее благодаря специальному предложению от Ucom
Дефицит бюджета США в июле вырос на 19%, за 10 месяцев финансового года - на 7%
Трамп перебросил бомбардировщики к границе с Россией перед переговорами по Украине
Амирбеков: Баку ожидает внесения изменений в Конституцию Армении
«Аякве»: Вашингтонское трехстороннее соглашение – это не мир, а новые уступки
Военные РФ нанесли ракетный удар по учебному подразделению Сухопутных войск ВСУ: 1 человек погиб
Мхитарян забил гол в ворота «Аякса»
МВД Армении: Вождение машины без права во второй раз в течение года повлечет за собой уголовную ответственность
Да, Самвел Карапетян - политический заключённый։ будущий президент Армении Самвел Карапетян должен быть немедленно освобождён. Хачик Асрян
В Сисиане состоялся армяно-иранский культурно-кулинарный фестиваль «Навасард»
Германия требует от Израиля разъяснений по поводу гибели журналистов в секторе Газа
Заявление: Мир между Арменией и Азербайджаном невозможен без полноценной реализации прав народа Арцаха
Соловьев пригрозил Азербайджану специальной военной операцией
Минобороны Армении: Скоропостижно скончался военнослужащий Ваге Закарян
IDBank увеличил уставный капитал
«Мастерс»: Победный старт Карена Хачанова в Цинциннати
Цены на литий резко выросли после закрытия одной из крупнейших шахт в мире
КНДР осуждает планируемые совместные учения США и Южной Кореи
Актриса и певица Карина Каграманян поздравила армян с Навасардом — Днём национальной идентичности
Пять журналистов погибли в городе Газа в результате удара Израиля
Территориальная целостность Армении не должна быть нарушена – иранский депутат
«Надеюсь, между правительством Армении и Церковью начнется диалог»: Роберт Амстердам
В Таиланде при сходе поезда с рельсов пострадали люди 
