«Տպավորություն է, որ աղետից ընդամենը մի քանի ամիս է անցել»
ИНТЕРВЬЮ«Փաստ» օրաթերթի հյուրն է «Շիրակ կենտրոն» ՀԿ նախագահ Վահան Թումասյանը
– Պարո՛ն Թումասյան, Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժից 29 տարի անց աղետի գոտի ասվածն այդպես էլ հիշողություն չի դարձել: Ինչո՞ւ խնդիրները վերջնականապես չկարգավորվեցին:
– Երկրաշարժ տեսած մեր սերնդի բախտը չբերեց: Խորհրդային Միության փլուզում, Արցախյան պատերազմ, հետագայում նաև իշխանափոխություն և իշխանության տեսակ, որը նման ծանր վիճակում հայտնված երկիրը կառավարելու փորձ չուներ, և պատրաստ չէր նաև աղետի գոտուն: Աղետի գոտու հետևանքները վերացնելու դանդաղ պրոցեսը բերեց նրան, որ այսօր Գյումրիում կան վայրեր, որտեղ այցելելով տպավորություն ես ստանում, թե աղետից ոչ թե 29 տարի, այլ ընդամենը մի քանի ամիս է անցել:
Մարդիկ ապրում են տնակային ավաններում, փլված շենքերում, և նրանց համար ամեն օր դեկտեմբերի 7–ն է: Հետևանքները վերացնելու համար պետք է համայն հայության ուժերը համախմբել: Դա միայն պետության և միայն Գյումրիի խնդիրը չէ: Իշխանությունները պարզապես պետք է համախմբող լինեն, նաև խոստովանեն...
Սովորաբար մի ձեռագիր ունեն՝ չեն խոստովանում պրոբլեմը: Այն խորանում է և ի վերջո փաստի առաջ կանգնեցնում բոլորին: Իշխանությունների ամենամեծ մեղքն այն չէ, որ քայլեր չեն անում, այլ որ չեն խոստովանում: Սա կրկնակի մեղք է:
– Ի՞նչ տվյալներ ունեք բնակարանային խնդիրներ ունեցողների վերաբերյալ: Բացի մասնավոր անձանց բարեգործական ծրագրերից, պետությունը որքանո՞վ է ձեռք մեկնում:
– Պետությունը դադարեցված է համարել իր ծրագիրը: Համարում է, որ իր պարտականությունը կատարել է: Բայց փաստաթղթերով չէ, որ որոշվում է անօթևանների թիվը: Մենք ունենք մոտ 2300 ընտանիք, ովքեր ապրում են վագոն–տնակներում կամ կիսափլված ու խարխուլ շենքերում: Մարդիկ աղետի հետևանքով ծանր վիճակում են ապրում: Պետությունը պարտավոր է ապահովել բնակարաններով:
Երբեմն իշխանության ներկայացուցիչները մի քիչ անուղեղ մոտեցում են ցույց տալիս ու ասում, թե ամբողջ երկրում էլ խնդիր կա: Ես գիտեմ, որ Երևանում էլ ծանր վիճակում գտնվող մարդիկ կան, բայց աղետը Գյումրին դարձրել է անօթևանների և աղքատության մի խուց: Ինչպե՞ս են պատկերացնում լուծումը, հույսը դրել են արտագաղթի՞ վրա, որը մեծ ծավալներ ունի Գյումրիում: Տնակային ավաններում ապրողները չեն արտագաղթում: Արտագաղթը տարբերակ չէ, կարող են մտքներից հանել:
– Ամեն օր առնչվում եք տնակային ավաններում ապրողների հետ: Ինտեգրում, ուշադրություն, երազանքներ... Այսինքն՝ բացի նյութական խնդիրներից, ինչի՞ կարիք ունեն:
– Այդ ընտանիքների 80–90%–ը ծայրահեղ աղքատ են: Մոտ 8000–9000 մարդ այդ վիճակում է ապրում պարտադրված: Առհասարակ աղքատությունը շատ ծանր և խրոնիկական հիվանդություն է դարձել: Տնակային ավաններում մարդիկ գոյատևում են ու պայքարում: Դժվար է ակնկալել, որ ուշադրություն բևեռելու արդյունքում իրենց լավ կզգան, որովհետև ամեն օր մտածում են օրվա հացի, վառելիքի, երեխային դպրոց ուղարկելու մասին:
Մտածում են՝ այսօր ո՞ր խանութից կկարողանան պարտքով հաց վերցնել: Այս ամենը մարդու մեջ սպանում է դրականը: Բայց շատ արագ վերականգնվում են: Մեկ–մեկ թվում է, թե բնակարան նվիրելով չի լուծվում մարդկանց հոգեբանական խնդիրը, բայց այդպես չէ: Բնակարան նվիրելուց հետո երկու–երեք օր անց այցելում ենք ու հասկանում, որ նրանց մոտ տնակային ավանից որևէ շունչ չի մնացել: Մարդիկ փորձում են շատ արագ մոռանալ տասնամյակների անցյալը, որովհետև այդ վիճում պարտադրված են հայտնվել, որովհետև իրենք իրենց բնավորությամբ թափառաշրջիկ չեն: Երազանքներ, բնական է, երեխաներն ունեն...
Բայց երբ երեխաների կենտրոն բացեցինք, հովանավորներին ասացի, որ ամենացավալին այն է, որ երեխաներն էլ են սկսում համակերպվել այդ պայմաններին: Մեծ հաշվով՝ նրանք ինքնամեկուսացած կյանք են վարում: Նախկինում նման բան չկար, քանի որ ամբողջ քաղաքում տնակներ կային: Տնակային ավանները հիմա ծայրամասերում են, և մարդիկ սկսում են իքնամեկուսանալ: Ինտեգրման խնդիր կա: Բացի այդ, բոլոր բացասական երևույթները կենտրոնացած են տնակային ավաններում:
Մասսայական ամուսնալուծություններ, վաղաժամ ամուսնություններ, խրոնիկական հիվանդություններ: Բանակից ազատված երիտասարդների քանակով տնակային ավաններն առաջին տեղում են: Աղետի շրջանը երկար ձգվեց, մարդկանց երազանքները ջարդվել են:
Աննա Բադալյան
Британские ученые разработали алмазный источник энергии, который работает 6000 лет
Шойгу Армену Григоряну: Ситуация на Южном Кавказе требует нашего постоянного внимания
Politico: Руководства Еврокомиссии и Бельгии проведут кризисную встречу по российским активам
Награждение архиепископа Езраса Нерсисяна президентом России Владимиром Путиным - четкий месседж правительству РА (видео)
Корпоративный кредитный портфель Америабанка превысил отметку в 1 триллион драмов
В Непале в результате схода лавины погибли по меньшей мере 7 человек
Водители, управляющие автомобилем с иностранными правами в течение 3 месяцев после въезда в РА, будут оштрафованы
Апелляционный суд США разрешил штату Флорида ограничить покупку недвижимости гражданами Китая
Зохран Мамдани одержал победу на выборах мэра Нью-Йорка
Возможности и перспективы сотрудничества бизнеса и банковской системы в Сюникской области – IDBank
Главное, чтобы был хаос и потрясения։ «Паст»
Самое широкое 5G-покрытие в Армении: сеть Ucom охватывает более чем 94 % населения
Почему российские студенты приезжают в Армению и что они здесь будут делать? «Паст»
Абрам Овеян: вклад каждого народа вплетён в великое полотно российской истории
На Западе тоже начинают «умывать руки» от Никола Пашиняна? «Паст»
Как будет называться партия Самвела Карапетяна? «Паст»
В Ереване стартует третья Неделя моды: столица снова становится центром креатива, дизайна и вдохновения
«Где, как не в Армении, можно найти лучшую школу света?»: Выставка «От Вана до Парижа», посвящённая армянскому импрессионизму 
Расходы на нужды МВД в Армении в 2026 году сократят
Трамп объяснил, почему пошлины не заставят Путина закончить войну
В медучреждениях Еревана лечатся 9 студентов, пострадавших при ДТП близ Агарцина
Учёные раскрыли загадку изумрудной мумии
Трамп о «Томагавках» для Украины: «На самом деле нет»
Адвокат: Геворк и Амбарцум Нерсисяны дали показания - ждем решения
Цены на нефть повышаются
«Россия понимает и действует»: в Армению приедут волонтеры - филологи и педагоги
Стипендиаты фонда «Музыка во имя будущего» приняли участие в международном фестивале «Москва встречает друзей» 
Наша Церковь вынуждена защищаться от преследований на территории нашей страны: «Паст»
Британцы пытаются усилить свое влияние вокруг Армении: «Паст»
У властей Армении нет карт-бланша в вопросе «наличия политзаключенных»: «Паст»
Трамп-младший посетит Армению: «Паст»
«Окно Овертона»: технология манипуляции против святости: «Паст»
Еще один мост между народами
Министр обороны Армении не принял участия в мероприятии на уровне СНГ
Арсен Гукасян помещен под домашний арест
Новая кампания к Дню сбережений: IDBank
Генеральный директор Ucom Ральф Йирикян представил видение развития телекоммуникаций в эпоху искусственного интеллекта
Разъяснение Нарека Карапетяна: Как можно снизить тариф для населения на 3 драма?
Почти 50 человек стали жертвами урагана «Мелисса» в странах Карибского бассейна
Украинские беспилотники атаковали ТЭЦ в Орле: Минобороны сообщило о 130 дронах, сбитых над регионами России
UBPay начала сотрудничество с сервисом денежных переводов iSend
Сирануш Саакян: «Заявление Рубена Варданяна имеет важное юридическое значение»
Армянские тяжелоатлеты завоевали малые медали в Дурресе
Суд одобрил отмену дачи показаний Нетаньяху в воскресенье в связи с поминками его тестя
Вперёд в будущее: Toyota обещает электромобиль с рекордным пробегом и сверхбыстрой зарядкой
Представители Армении удостоились наград на первой Международной премии «Евразия» в Москве
Политические камикадзе: чем напугают армянский народ? «Паст»
Дадут ли показания те, кого принуждают участвовать в «литургических» митингах? «Паст»
Власти хотят «продать» обществу предвыборную услугу за счет Самвела Карапетяна? «Паст»
«Эпоха мира» Пашиняна без... мира: «Паст» 
