Ինչ է արգանդի վզիկի էրոզիան և որոնք են դրա առաջացման պատճառները

ЛАЙФ 6 Август, 2017 23:37

Գինեկոլոգիական ամենատարածված հիվանդություններից մեկը արգանդի վզիկի էրոզիան է (էկտոպիա), որն ամեն տարի ախտորոշվում է միլիոնավոր կանանց մոտ:

Արգանդի վզիկի կառուցվածքը

Արգանդը խոռոչավոր օրգան է, որը հիմնականում կազմված է մկանային հյուսվածքներից: Ներսից այս օրգանը պատված է էնդոմետրիումով՝ հատուկ հյուսվածքով, որը կարող է հեշտությամբ փոփոխվել և օգնում է բեղմնավորված ձվաբջջին ձևավորվել:

Արգանդի և հեշտոցի միջև գտնվում է արգանդի վզիկը, որը միացնում է այդ օրգանները: Ներսից այն պատված է հատուկ հյուսվածքով՝ գլանաձև էպիթելով, որի բջիջները շատ խիտ են և տեղակայված են միայն մեկ շերտով:

Արտաքինից այն պատված է բազմաշերտ էպիթելով, որի բջիջները բազմաթիվ շերտեր են կազմում: Այն ունի նույն կազմությունը, ինչ և հեշտոցի լորձաթաղանթը և ամբողջությամբ պատում է արգանդի վզիկը՝ մինչև արտաքին անցքի եզրերը, որտեղ միանում է դեպի արգանդի խոռոչը տանող խողովակը ներսից պատող գլանաձև էպիթելին:

Անցումը էպիթելի մի տեսակից մյուսին սովորաբար տեղի է ունենում աստիճանաբար: Գլանաձև էպիթելը յուրահատուկ լորձ է արտադրում, որը ձվարանների հորմոնների ազդեցության տակ փոփոխում է իր պաշտպանիչ հատկությունները: Այդ լորձն ամենից շատ ջուր է պարունակում դաշտանային ցիկլի մեջտեղում, դառնում է ավելի ծորուն և հեշտ ներթափանցելի սերմնաբջիջների համար:

Ինչպես է առաջանում էրոզիան

Էրոզիայի առաջացման պատճառ ամենից հաճախ դառնում են վարակումներ, ինչին նպաստում են մանր վնասվածքները, ծննդաբերության ընթացքում արգանդի վզիկի պատռվածքը, հղիության արհեստական ընդհատման ժամանակ հասցված վնասվածքները, ինչպես նաև հեշտոցի և արգանդի կցորդների բորբոքումը: Լորձաթաղանթի բորբոքումն ուղեկցվում է գեղձազատության ուժեղացմամբ, ինչը հանգեցնում է հավելյալ գրգռմամն և արգանդի վզիկի լորձաթաղանթի կառուցվածքի խանգարման: Էպիթելն անհետանում է, լորձաթաղանթը «մերկանում» է և առաջանում է էրոզիա, որը շատ զգայուն է վարակների հանդեպ: Այս դեպքում կարող են վնասվել նաև արյունատար անոթները և նկատվել արյունոտ արտադրություն սեռական ակտից հետո:

Այսպես ի հայտ է գալիս իրական էրոզիան, որը լինում է տձև, ունենում է վառ կարմիր գույն և արյունահոսում է դիպչելիս: Իրական էրոզիայի առաջացումից 12 շաբաթ անց այն կա՛մ անհետանում է, կա՛մ վերածվում է արգանդի վզիկի կեղծ էրոզիայի և արատավոր բազմաշերտ տափակ էպիթելը փոխարինվում է արգանդի վզիկի գլանաձև էպիթելով:

Երբ գինեկոլոգը խոսում է արգանդի վզիկի էրոզիայի մասին, սովորաբար խոսքը իրական էրոզիայի մասին չի լինում, քանի որ այն կրում է ժամանակավոր բնույթ (13 շաբաթ) և դրա ի հայտ գալու պահը գրեթե հնարավոր չէ հայտնաբերել: Սովորաբար նման դեպքերում բժիշկը նկատի է ունենում կեղծ էրոզիան կամ էկտոպիան:

Կեղծ էրոզիան (էկտոպիա) արգանդի վզիկի լորձաթաղանթի ախտաբանական ախտահարումն է, սակայն այս դեպքում էպիթելի արատ չի լինում: Արգանդի վզիկի միաշերտ էպիթելը դուրս է գալիս արգանդի վզիկի արտաքին հատված և ընկնում է այլ «միջավայր»: Հեշտոցի թթվային միջավայրի և մի շարք այլ գործոնների ազդեցության հետևանքով էպիթելային բջիջները սկսում են քիչ թե շատ ակտիվ տարածվել՝ հանգեցնելով հիվանդության օջախի տարածման:

Հիվանդության զարգացման պատճառները

1. Առաջին հերթին՝ արգանդի վզիկի էրոզիայի պատճառը սեռավարակներն են, հեշտոցի դիսբակտերիոզը և սեռական օրգանների բորբոքային հիվանդությունները:

2. Էրոզիայի պատճառ կարող է դառնալ նաև չափազանց երիտասարդ հասակում սեռական կյանք վարելը: Կանանց սեռական օրգանների լորձաթաղանթը վերջնականապես հասունանում է 20-22 տարեկանում և այդ ընթացքում վարակների (հատկապես՝ ՄԻԱՎ-ի) առկայության դեպքում հիվանդությունն անխուսափելի կլինի:

3. Երբեմն էրոզիան պայմանավորված է լինում վնասվածքներով, որոնց հիմնական պատճառները ծննդաբերությունն ու հղիության արհեստական ընդհատումներն են լինում:

4. Արգանդի վզիկի էրոզիայի պատճառ կարող են դառնալ նաև հորմոնալ խնդիրների հետևանքով դաշտանային ցիկլի խանգարումները:

5. Բացի այդ, արգանդի վզիկի ախտաբանություններ են առաջանում նաև իմունային համակարգի պաշտպանիչ գործառույթների թուլացման դեպքում:

Հարկավոր է նաև հաշվի առնել, որ արգանդի վզիկի էկտոպիան այն վիճակներից մեկն է, որոնք անվանվում են «ֆոնային ախտաբանություն» ընդհանուր տերմինով: Նման հիվանդությունները չեն հանգեցնում քաղցկեղի առաջացման, սակայն դրանց ֆոնի վրա վզիկի չարորակ նորագոյացությունների առաջացման վտանգը մեծանում է: