ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (24 ՄԱՅԻՍԻ). Աշխարհում առաջին հեռագիրը, խոշոր վթար հանքում, 300-ից ավելի մարդու մահվան պատճառ դարձած անկարգություններ ֆուտբոլային խաղի ժամանակ. «Փաստ»

SOCIETY 24 May, 2025 12:34

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

ՏՈՆԵՐ ԵՎ ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ

Բուլղարիա և Ռուսաստան՝ Սլավոնական գրի և մշակույթի օր, Էկվադոր՝ Պիչինչի օր, Էրիթրեա՝ Անկախության օր։

ՀԱՅ-ՀԱՅԱՍՏԱՆ

1860- Ազգային սահմանադրություն անվանումով փաստաթուղթ է ընդունվել արևմտահայերի ազգային Ընդհանուր ժողովի կողմից, որը ևս մեկ անգամ խմբագրվելով՝ վավերացվել է օսմանյան կառավարության կողմից 1863 թվին:

1889-վախճանվել է ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ Վարդան Գալշոյանը։

1918- կապված թուքական բանակի առաջխաղացման հետ՝ Սարդարապատից Ապարանի ռազմաճակատ են փոխադրվել կանոնավոր ռազմական միավորումներ։ Սարդարապատի ճակատամարտում թուրքական կողմը հարձակում է ձեռնարկել, բայց հայկական հրետանու դիպուկ կրակից զգալի կորուստներ կրելով՝ հետ է շպրտվել։ Ղարաքիլիսայի ուղղությամբ թուրքերը գրավել են Համամլուն՝ Սպիտակը:

1923-ծնվել է նշանավոր նկարիչ Հակոբ Հակոբյանը։

1936-ծնվել է բանաստեղծ, երգիծաբան և հրապարակախոս Արամայիս Սահակյանը։

1983-Բելգիայի մայրաքաղաք Բրյուսելի՝ թուրքական դեսպանատան դիմաց գտնվող մշակութային-տեղեկատվական կենտրոնում և «Մարմարա» զբոսաշրջային բյուրոյի մոտ հայ զինյալների կողմից իրականացվել են պայթյուններ, որոնց արդյունքում վիրավորվել է ազգությամբ մեկ իտալացի։

1992-Ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ժամանակ ռմբակոծվել են Մարտունի քաղաքը և Բուզլուխ, Մանաշիդ գյուղերը։

2001- Վաշինգտոնում Նորին սրբություն Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն հայոց կաթողիկոսը Սպիտակ տանը առաջին հանդիպումն է ունեցել ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Ջորջ Բուշի հետ:

2003-Երևանում բացվել է Հովհաննես Բաղրամյանի արձանը։

2005- Ղրիմի Գերագույն ռադան որոշում է կայացրել ապրիլի 24-ը ճանաչել որպես անցյալ դարասկզբին Թուրքիայում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր:

2010-պաշտոնապես բացվել է Երևան քաղաքի Ազատության հրապարակի տակ կառուցված ստորգետնյա ավտոկայանատեղին, վերաբացվել է նաև շինարարական աշխատանքների կապակցությամբ շուրջ 2 տարի փակ մնացած հրապարակը։

2014- ՀՀԿ 15-րդ համագումարում ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը վերընտրվել է կուսակցության ղեկավարի պաշտոնում:

2016-տրանսպորտի և կապի նախարար Գագիկ Բեգլարյանի թիկնապահները կալանավորվել են՝ կապված մայիսի 16-ին վիճաբանության ընթացքում 5 անձի նկատմամբ բռնություն գործադրելու հետ, որոնք ստացել են տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ։

2019-Երևանի պետական համալսարանի ռեկտոր Արամ Սիմոնյանը պաշտոնապես ներկայացրել է իր հրաժարականի դիմումը։

2022-միջպետական սահմանին տեղի է ունեցել Հայաստանի և Ադրբեջանի փոխվարչապետների հանդիպումը, քննարկվել են կազմակերպչական հարցեր:

ԱՇԽԱՐՀ

1032-Ավիցենան նկարագրել է Վեներայի անցումը Արեգակի սկավառակով։

1543-ծնվել է լեհ աստղագետ, մաթեմատիկ և տնտեսագետ Նիկոլայ Կոպեռնիկոսը։

1686-ծնվել է գերմանացի ֆիզիկոս, ջերմաչափերում առաջին անգամ սնդիկ օգտագործած և Ֆարենհեյտի սանդղակը հայտնագործած Գաբրիել Ֆարենհեյտը։

1571-Ղրիմի խան Դեվլեյ-Գիրեյը պաշարել է Մոսկվայի Կրեմլը։

1626-Նոր Հոլանդիայի տնօրեն Պետեր Մինյոյտը 60 գուլդենով հնդկացիներից գնել է Մանհեթեն կղզին։

1743-ծնվել է Մեծ ֆրանսիական հեղափոխության առաջնորդներից մեկը՝ Ժան Պոլ Մարատը։

1798-սկսվել է Իռլանդական ապստամբությունը, որը կազմակերպել էր Իռլանդացիների միավորման ընկերությունը։

1822-ներկայիս Էկվադորի տարածքը անկախություն է ստացել Իսպանիայից և դարձել Կոլումբիայի մի մասը։

1844-Սեմյուել Մորզեի հեռագրի շնորհիվ ուղարկվել է աշխարհում առաջին հեռագիրը Վաշինգտոնից Բալթիմոր։

1900-Սանկտ Պետերբուրգում անձամբ Նիկոլայ 2-րդ ցարի ձեռքով ջուրն է իջեցվել նոր հածանավ «Ավրորան»։

1905-ծնվել է ռուս խորհրդային գրող, Նոբել յան մրցանակակիր Միխայիլ Շոլոխովը։

1945-լեհ պարտիզանները Լյասե Ստոցկու ճակատամարտում պարտության են մատնել գերմանական պետանվտանգության զորքերին։

1956-Շվեյցարական Լուգանո քաղաքում կայացել է Եվրատեսիլի առաջին մրցույթը։

1964-Լիմայում կայացած Պերու-Արգենտինա ֆուտբոլային խաղի ժամանակ տեղի ունեցած անկարգությունների արդյունքում զոհվել է 328 մարդ, ավելի քան 4000 մարդ վնասվածքներ է ստացել։

1982-Իրան-իրաքյան պատերազմի ընթացքում իրանական բանակը ազատագրել է Խորրեմշեխր քաղաքը։

1993-Էրիթրեան անկախացել է Եթովպիայից։

2007-Նովոկուզնեցկում գտնվող «Հոբել յանական» հանքում տեղի է ունեցել վթար, որի արդյունքում զոհվել է 38 մարդ։

2013-վախճանվել է կինոռեժիսոր, կինոօպերատոր, սցենարիստ, դերասան և կոմպոզիտոր Պյոտր Տոդորովսկին։

2022 - ԱՄՆ Տեխասի «Ռոբբ» դպրոցում տեղի է ունեցել մասսայական սպանություն, զոհվել է 19 երեխա ու ուսուցիչ:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում