Ինչպես կյանքի կոչվեց «երկինքը նվաճելու» երազանքը. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Իր պատմության մեծ մասի ընթացքում մարդկությունը փորձել է նվաճել երկինքը: Հին քրոնիկոնները պարունակում են թռիչքների նկարագրություններ, որոնցում օգտագործվել են սարքեր, որոնք ամենից հաճախ իրենց տեսքով հովանոց են հիշեցնում: Գյուտարարները ցատկել են ծառերից, տներից, ժայռերից, և դա հաճախ ողբերգական ավարտ է ունեցել լուրջ վնասվածքներով կամ մահով: Նշանակալի բարձրություններից ցատկելու համար անվտանգ սարք ստեղծելու գաղափարը պատկանում է հայտնի գիտնական Լեոնարդո դա Վինչիին։ Նա հաշվարկներ է արել և դրա հիման վրա պնդել, որ ցանկացած բարձրությունից անվտանգ ցատկի համար բավական է ունենալ տասներկու կանգուն չափսով օսլայած գործվածքից կտավ։

17-րդ դարում գիտնական Ֆաուստ Վրանչիչը նկարագրել է թռչող սարքի կառուցվածք, որը նման է եղել Լեոնարդո դա Վինչիի գյուտին։ Ճիշտ է, դրա մեջ առագաստի չափը խստորեն կարգավորվում էր անձի քաշով։ Ֆրանսիացի Լավինը այդ կառուցվածքը փորձարկել է իր վրա, երբ 17-րդ դարի 20-ականներին որոշել է փախչել բանտից։ Փախուստի դիմած անձը սավաններից վրան է կարել, կապել պարաններով, դուրս թռել պատուհանից և բարեհաջող վայրէջք կատարել։ Նմանատիպ փորձ է կատարել նաև մահապատժի դատապարտված ֆրանսիացի Ժան Դումիեն՝ հաջողությամբ ցած նետվելով բանտային աշտարակի տանիքից։ Այդ բանտարկյալին առաջարկել են փորձարկել «Պրոֆեսոր Ֆոնտաժի թռչող թիկնոցը»՝ խոստանալով հաջողության դեպքում մահապատժի չենթարկել։

1783 թվականին ֆրանսիացի ֆիզիկոս Լուի Սեբաստիան Լենորմանը հաջող ցատկ է կատարել Մոնպելիեի աստղադիտարանի տանիքից։ Նրա սարքի ձևը հովանոց էր հիշեցնում, որի վրա փռված գործվածք էր. նա այն անվանել է «պարաշուտ»։ Դրանից հետո 1797 թվականի աշնանը Ֆրանսիայի մայրաքաղաքում Անդրե-Ժակ Գարներինը ցատկել է օդապարիկից, որը համարվում է առաջին պարաշուտով ցատկը։ Հետագայում գյուտարարները կատարելագործել են պարաշուտի կառուցվածքը, նորամուծություններ ներդրել և կատարել թռիչքներ, որոնց մի մասը ողբերգական ավարտ է ունեցել: 20-րդ դարում ավիացիայի մուտքով պարաշուտը պահանջված է դարձել: Ռուս Գլեբ Կոտելնիկովն է մեծ ներդրում ունեցել պարաշուտի կատարելագործման գործում:

1911 թվականին գյուտարարը արտոնագրել է ուսապարկ պարաշուտը։ Կլոր պարաշուտը տեղադրվել է մետաղյա ուսապարկի մեջ, որը կախովի համակարգի միջոցով ամրացված է եղել օդաչուի վրա։ Օդաչուն դուրս է քաշել արտանետման օղակը և ակտիվացրել զսպանակները։ 1912 թվականին տեղի է ունեցել ինքնաթիռից առաջին ցատկը, որն արել է ամերիկացի զինվորական Ալբերտ Բերին։ Պարաշուտի կատարելագործման և զարգացման հետ համատեղ սկսել է զարգանալ նաև պարաշուտային սպորտը: Պարաշուտային սպորտի աշխարհի առաջին առաջնությունն անցկացվել է 1951 թվականին Հարավսլավիայում, որին մասնակցել են պարաշուտիստներ Ֆրանսիայից, Հարավսլավիայից, Հոլանդիայից, Իտալիայից և Մեծ Բրիտանիայից։ Առաջին տեղը գրավել է Ֆրանսիայի ներկայացուցիչը։

ԽՍՀՄ-ը մարզիկների ուժեղ թիմ է ունեցել, բայց քաղաքական նկատառումներով չի մեկնել Հարավսլավիա։ Ներկայում պարաշուտային սպորտի աշխարհի առաջնություններն անցկացվում են երկու տարին մեկ անգամ։ Ընդունող է դառնում այն երկիրը, որի ներկայացուցիչները նախորդ առաջնությանը դառնում են չեմպիոն։ Պարաշուտային սպորտի տեսակներն են՝ ճշգրիտ վայրէջքը, անհատական ակրոբատիկ հնարքները, գմբեթային ակրոբատիկան, մի խումբ մարզիկների կատարմամբ ակրոբատիկ ցատկերը:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում