Yerevan, 29.December.2025,
00
:
00
BREAKING


Դիվանագիտական, արարողակարգային ուղերձներն ու հեռուն գնացող հավակնությունները․ «Փաստ»

POLITICS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Իշխանամերձ շրջանակները տարածում են, ոմանք էլ հավատում են, որ եթե Փաշինյանին հրավիրեցին Թուրքիայի նախագահի պաշտոնում վերընտրված Էրդողանի երդմնակալությանը, նա էլ գնաց, ուրեմն Թուրքիայի դիրքորոշման մեջ որոշակի փոփոխություններ են տեղի ունենալու։ Ինչպիսի պրիմիտիվ քարոզչահնարք: Իրականում այս ամենը որևէ ձևով չի մեղմելու Հայաստանի նկատմամբ Անկարայի կոշտ դիրքորոշումը։ Նույնիսկ արարողակարգային ուղերձներով Էրդողանը ցույց տվեց, որ Անկարան միշտ Բաքվի կողքին է։ Ըստ փորձառու դիվանագետների, հետաքրքիրն այն է, որ Փաշինյանին հատուկ Ալիևի հետևի նստարանին էին նստեցրել, ինչը խորհրդանշականորեն դիտարկվում է, թե իրենք ակնկալում են, որ Հայաստանը կատարի Ադրբեջանի պահանջները։

Ուշագրավ է նաև այն հանգամանքը, որ երդմնակալության արարողության ժամանակ Ալիևն ու իր կինը նստած էին հենց Էրդողանի ու նրա կնոջ կողքին։ Իսկ այս հանգամանքը ցույց է տալիս երկու երկրների ղեկավարների հարաբերությունների ջերմությունը։ Իսկ այն, որ առաջին անգամ ՀՀ ղեկավարը գնաց մասնակցելու Թուրքիայի նախագահի երդմնակալությանը, նաև նշանակում է, որ թուրքական կողմն այդքան մեծ ազդեցություն ունի, որպեսզի հասնի ՀՀ վարչապետի պաշտոնն զբաղեցնող անձի մասնակցության ապահովմանը։ Օրինակ՝ ՌԴ նախագահ Պուտինը ևս հրավիրված էր, սակայն նրա փոխարեն մեկնեց Պետդումայի խոսնակը։

Ընդհանուր առմամբ, Էրդողանի երդմնակալության մասնակիցների ներկայացուցչականությունը բավական մեծ էր, մասնակցում էին ավելի քան 80 երկրների ներկայացուցիչներ։ Պետք է նաև ուշադրություն դարձնել այն իրողությանը, որ արարողության շրջանակներում կարճատև զրույց տեղի ունեցավ Փաշինյանի ու Ալիևի միջև, ինչը համապատասխանում է Թուրքիայի այն ցակություններին, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև բանակցությունների հարթակ դառնա և ներկայանա որպես միջնորդող կողմ։ Մյուս կողմից՝ Էրդողանի վերընտրությունը նշանակում է Թուրքիայի ծավալապաշտական քաղաքականության շարունակություն։ Հարավային Կովկասում Թուրքիայի ազդեցությունը շատ է ուժեղացել, և եթե հանկարծ Թուրքիան, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքով» կապվի Ադրբեջանի հետ, ու Հայաստանի հետ սահմանն էլ բացվի, ապա միանշանակ է, որ Հայաստանը ևս շուտով կարող է ամբողջությամբ թուրքական ազդեցության տակ հայտնվել։

Մեր տարածաշրջանի համար սա նոր իրականություն է, քանի որ Հարավային Կովկասն ավանդաբար եղել է Ռուսաստանի ազդեցության գոտին։ Իսկ ներկա պայմաններում, երբ հայկական կողմը պարտված ու թուլացած վիճակում է, իսկ Ռուսաստանն էլ բավարար ջանքեր չի գործադրում իր դաշնակցին աջակցելու համար, աշխարհաքաղաքական կշեռքի նժարը թեքվում է ոչ հօգուտ Ռուսաստանի։ Այս տեմպերով ընթացքի դեպքում մի օր էլ կարող է ուղղակի դրվել ՀՀ-ից ՌԴ ռազմաբազայի դուրս բերման հարցը, երբ Երևանը նվաստացուցիչ պայմանագրեր ստորագրի Անկարայի և Բաքվի հետ ու դրանով կարգավորի հարաբերությունները։ Տեսնում ենք, թե Թուրքիայի աջակցության արդյունքում Բաքուն ինչպիսի ահռելի պահանջներ է ներկայացնում։

Մի կողմից՝ Բաքվից հավակնություններ ունեն Հայաստանի նկատմամբ՝ այն ներկայացնելով Արևմտյան Ադրբեջանի անվան ներքո, մյուս կողմից էլ լուրջ հավակնություններ են ցուցաբերում Իրանի նկատմամբ՝ խաղարկելով իրանական Ադրբեջանի կամ Հարավային Ադրբեջանի թեման։ Եվ որևէ երաշխիք չկա, որ որոշ ժամանակ անց ավելի շատ հզորանալու և առաջխաղացում արձանագրելու դեպքում Ադրբեջանն ու Թուրքիան պահանջներ չեն ներկայացնի հիմա էլ Ռուսաստանի՝ կոնկրետ Հյուսիսային Կովկասի՝ մահմեդականներով բնակեցված շրջանների նկատմամբ։ Նրանք նույն կերպ կարող են «Հյուսիսային Ադրբեջանի համայնք» ձևավորել, հայտարարել, թե դա եղել է իրենց պատմական տարածքը, ինչպես հիմա անում է Թուրքիան Ղրիմի դեպքում՝ բարձրացնելով այնտեղ ապրող թաթարների հարցը, ու Ռուսաստանից պահանջել, այսպես կոչված, «Հյուսիսային Ադրբեջանը»։

Այնպես որ, Ռուսաստանն իսկապես անհանգստանալու առիթ ունի։ Կենտրոնացած լինելով ուկրաինական ուղղությամբ ընթացող զարգացումների վրա՝ Մոսկվան փորձում է նաև Հայաստանի հարցում զիջումներ կատարելու հաշվին Թուրքիային հետ պահել Արևմտյան ուղեգծին միանալուց։ Բայց պետք է հաշվի առնել, որ այդ երկիրը երբեք չի կարող լինել Ռուսաստանի մշտական դաշնակիցը, քանի որ այն ՆԱՏՕ-ի ռազմաքաղաքական դաշինքի անդամ է, ու բազմաթիվ հարցերում ՌԴ-ի ու Թուրքիայի պատկերացումներն ուղղակի չեն համապատասխանում միմյանց։

Որպես օրինակ հիշենք, որ Թուրքիայի Հանրապետության հիմնադիր Աթաթուրքը հեղափոխությունը տարածելու անվան ներքո մեծապես օգտվեց բոլշևիկների օգնությունից ու հարձակումներ ձեռնարկեց հույների ու հայերի դեմ՝ զավթելով նրանց տարածքները, իսկ երբ Ռուսաստանն արդեն իրեն պետք չէր, կտրուկ անցում կատարեց դեպի Արևմուտք։ Այնպես որ, ՌԴ ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը պետք է հաշվի առնի նաև անցյալի դասերը և իր դաշնակցին միայնակ չթողնի, մանավանդ որ ՌԴ-ից հայտարարություններ են հնչում, թե իրենք մտադիր չեն հեռանալ տարածաշրջանից։ Իսկ միայն հայտարարությունները բավարար չեն:

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Unibank Launches Gift Cards New Education Platforms through Cooperation between AraratBank and Aren Mehrabyan FoundationTech Innovator and Winemaker Adam Kablanian Joins the Board of Trustees of the “Music for Future” FoundationUcom Reopens Sales and Service Center on Tigran Mets Avenue AraratBank Receives Visa Trusted Partnership Award 2025 Secret Santa at idplus: Anonymous Gift CardsWe condemn the unlawful actions by Armenia’s Gov. against the Armenian Apostolic Church. Jan Figel Free Style issues Armenia’s first corporate bonds in the fashion retail sector, placed by Cube InvestUnibank Completed the Placement of Its Third Issuance of Perpetual BondsScholarship for 100 Artsakh Students as Part of IDBank’s “Side by Side” Program The results of the second Junius financial literacy competition have been summarized From idea to implementation: Ameriabank Presents the Programs Implemented under My Ameria, My Armenia CSR Campaign Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program AraratBank Supports Digitization of "Karin" Scientific Center ArchiveWelcome to the ID booth: Big Christmas MarketWidest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025 Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFTThe December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in ArmeniaHeading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live Bvik and Idram Standing by Young ReadersIDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025Ucom Promotes Space Engineering Education Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in ArmeniaAraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnershipTeam Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three YearsApply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMDEuromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospectA Brand-New Section on Idram&IDBankSeveral real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and IdramAraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in LjubljanaIDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia