Yerevan, 07.November.2025,
00
:
00
BREAKING


Իրանի շուրջ խմորումների հեռանկարներն ու ադրբեջանական արկածախնդրությունը. «Փաստ»

POLITICS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ներկայում գլոբալ առումով աշխարհաքաղաքական նոր վերափոխումներ են տեղի ունենում, որոնցից էլ ածանցվում են տարածաշրջանային մակարդակով ուժերի դասավորության լանդշաֆտի ակտիվ խմորումները, ինչի արդյունքում բախվում են տարբեր ուժերի կենսական շահերը։ Արցախյան պատերազմում հայկական կողմի պարտությունը և Արցախի տարածքների բռնազավթումն Ադրբեջանի կողմից ճանապարհ են բացել պանթուրքական ծրագրերի իրականացման համար։ Դրա համար էլ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի կողմից հետևողականորեն առաջ է քաշվում, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման թեման, որը թույլ կտա առաջ տանել թյուրքական աշխարհի ինտեգրացիայի հարցը։ Իսկ այդ «միջանցքի» բացմանը կտրականապես դեմ է Իրանը։ Նույնիսկ անցյալ տարի Էրդողանի հետ հանդիպման ժամանակ Իրանի հոգևոր առաջնորդ Այաթոլա Խամենեին հստակ զգուշացրել և կտրուկ դեմ էր արտահայտվել հայ-իրանական սահմանի արգելափակմանը։

Հասկանալի է՝ պանթուրքական ծրագրերի կենսագործման դեպքում հիմք է դրվելու նաև, այսպես կոչված, «Իրանական Ադրբեջանում» անջատողական ձգտումների հրահրման և Իրանի մասնատման համար։ Դրանով է պայմանավորված, որ Ադրբեջանում և Թուրքիայում շատ ցավոտ են ընդունում այն հանգամանքը, որ Իրանից այնպիսի հայտարարություններ են հնչում, թե Հայաստանի անվտանգությունն Իրանի անվտանգությունն է։ Ըստ այդմ, Բաքուն ակտիվորեն օգտագործում է նաև Իրանի դեմ հանդես եկող այլ տարածաշրջանային և արտատարածաշրջանային ուժերի շահագրգռվածությունը։ Դրանով է պայմանավորված, որ Ադրբեջանը հակաիրանական հողի վրա լրջորեն համագործակցում է Իրանի տարածաշրջանային հիմնական հակառակորդի՝ Իսրայելի հետ։

Մյուս կողմից՝ հակաիրանական քաղաքականության հողի վրա Ադրբեջանը փորձում է աջակցություն ստանալ Արևմուտքի կողմից, որը պատժամիջոցներ և սահմանափակումներ է կիրառում Իրանի նկատմամբ։ Արևմուտքին հատկապես անհանգստացնում է այն փաստը, որ Թեհրանը ռազմական առումով ակտիվորեն համագործակցում է Մոսկվայի հետ, և նույնիսկ իրանական տեխնիկա է փոխանցվում ռուսական կողմին։ Եվ անցած տարի նույնիսկ արևմտյան փորձագետներն էին արձանագրում, որ իրանական ԱԹՍ-ները վճռորոշ դերակատարություն ունեն Ուկրաինայում ընթացող ռազմական գործողությունների ընթացքում։ Այս հանգամանքը հաշվի առնելով՝ նոր պատժամիջոցներ սահմանվեցին անօդաչուներ արտադրող իրանական ընկերությունների նկատմամբ։ Բայց Արևմուտքին մեծապես անհանգստացնում է նաև այն փաստը, որ Ռուսաստանն էլ իր հերթին է ռազմական տեխնոլոգիաներ փոխանցում Իրանին։

Անգամ խոսք է գնում ՍՈւ 35 կործանիչների գնման մասին։ Ուստի Արևմուտքին դիմակայելու տեսանկյունից Ռուսաստանի և Իրանի շահերը համընկնում են։ Մյուս կողմից էլ Թեհրանը հայտարարում է, թե մտադիր չէ զիջումների գնալ Իրանի միջուկային ծրագրի շուրջ Գործողությունների համատեղ համապարփակ ծրագրի (ԳՀՀԾ) վերականգնման հարցով բանակցություններում։ Եվ միջուկային ծրագրի հարցում Իրանի կոշտ դիրքորոշումը պատճառ է դառնում Իրանի նկատմամբ նոր ճնշումների համար։ Ուստի, պատահական չեն Իրանի շուրջ տեղի ունեցող վերջին իրադարձությունները։ Նախ՝ հարձակման է ենթարկվում Իրանում Ադրբեջանի դեսպանատունը, ապա անօդաչուների միջոցով հարձակումներ են տեղի ունենում իրանական ռազմական օբյեկտների վրա, որն, ըստ տարբեր տեղեկությունների՝ նախաձեռնել են Իսրայելն ու ԱՄՆ-ը։

Իսկ այդ իրադարձությունների ֆոնին Ադրբեջանը հայտարարում է, թե Թեհրանում իր դեսպանատունը դադարեցնում է գործունեությունը, ինչին հետևում են այն տեղեկությունները, թե Թեհրանում իրենց գործունեությունը կարող են դադարեցնել նաև Գերմանիայի և Մեծ Բրիտանիայի դեսպանատները։ Փաստացի Իրանի դեմ քայլերի հարցում մի շարք խոշոր խաղացողների՝ Թուրքիայի, Իսրայելի ու Արևմուտքի շահերը համընկնում են։ Զուգահեռ ակտիվանում են այն խոսակցությունները, թե հնարավոր է Իրանի դեմ ռազմական գործողությունների նախաձեռնում կամ ռազմական բախում։ Նկատենք, որ միշտ էլ այդպիսի խոսակցություններ եղել են, սակայն, ըստ շատ փորձագետների, առկա իրավիճակում դեռևս լուրջ ռազմական բախման սկսվելու մասին ենթադրություններ անելու հիմքեր չկան, և ներկայում Իրանի վրա հարձակումները և ճնշումները Թեհրանին զիջումներ պարտադրելու նպատակ են հետապնդում։

Այնուամենայնիվ, Իրանին ռազմական գործողությունների մեջ ներքաշելը բացառված չէ ապագայում, իսկ Ադրբեջանը կարող է դառնալ դրանց համար անհրաժեշտ պլացդարմ։ Դրա մասին են վկայում Իրանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կտրուկ սրման դրսևորումները։ «Արևմտյան Ադրբեջանի» հետ կապված Բաքվից ուղերձներ են հնչում, իսկ ադրբեջանական իշխանությունները հետևողականորեն իրենց հասարակության շրջանում հակաիրանական տրամադրություններ են սերմանում՝ ձեռքի հետ էլ իրանական «լրտեսներին» ձերբակալելու օպերացիաներ նկարում։ Իսկ «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման հետ կապված Ադրբեջանի արկածախնդրությունը կարող է պատճառ դառնալ, որ Իրանը ներքաշվի ռազմական գործողությունների մեջ։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom IDBank issued the 6th tranche of bonds of 2025 200 Scholarships for the Best Students. Ameriabank Announces a Contest for the Second Year in a Row Ucom Supports the Development of a Digital Security Culture in Armenia AraratBank Modernizes Matenadaran's Security SystemThe Power of One Dram, My Forest Armenia, and the Armenian State Symphony Orchestra Sign a Memorandum of CooperationUcom and Nokia։ Autonomous Networks and AI Applications for 6GAraratBank and Teach For Armenia Sign Memorandum of CooperationThe Aylagir Coding Contest sponsored by AraratBank concludesIDBank Sponsors YSU International Conference on “Transforming Economy”Solar Solutions in Areni: Ucom and FPWC Support Environmental Protection Silicon Mountains 2025 Tech Summit Speakers Met with Media Representatives Financial Literacy with Idram and IDBank: A Meeting with the Students of the Republican Center for Children and Youth