Փոքր ՀԷԿ-երի մեծամասնությունը խախտում է ջրի բնական թոհքի ծավալները և բացակայում են ձկնանցարանները. բնապահպան
SOCIETYՀայաստանում գործող փոքր ՀԷԿ-երի մեծամասնությունը խախտում է ջրի բնական թոհքի ծավալները և դրանցից մեծամասնության ձկնանցարանները թույլ չեն տալիս գետում բնակվող ձկնատեսակներին ձկնադրման համար լողալ դեպի գետի վերին հոսք: Այս մասին դեկտեմբերի 15-ին «Աջակցություն փոքր ՀԷԿ-երին վերաբերող բարեփոխումներին` գետային էկոհամակարգերի կայուն օգտագործման նպատակով հանրության և ՀՀ բնապահպանության նախարարության երխոսության միջոցով» ծրագրի առաջին արդյունքները ներկայացնելիս ասաց ծրագրի համակարգող, «ԷկոԼուր» տեղեկատվական ՀԿ-ի նախագահ Ինգա Զառաֆյանը:
«Միայն Եղեգիս գետի վրա գործում է չորս ՀԷԿ: Այս մարզում գետերի վրա գործող փոքր ՀԷԿ-երի քանակությունն այնպիսին է, որ գետի ջրի 50%-ից ավելին վերցված է խողովակի մեջ: Սա Եղեգիս գետի համար անընդունելի վիճակ է, այն ամբողջությամբ է ոչնչացնում է էկոհամակարգը: Ավելին, այս գետի երկու վտակները իրենց հերթին ևս ծանրաբեռնված են ՀԷԿ-երով», - «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ ասաց Ինգա Զարաֆյանը:
Խոսելով փոքր ՀԷԿ-երի հետ կապված այլ խնդիրների մասին՝ բնապահպանը նշեց, որ փոքր ՀԷԿ-երի գերիշխող մասը չարաշահում է գետից վերցվող ջրի թույլատրելի ծավալների ջրառը և ուսումնասիրված ՀԷԿ-երից ոչ մեկում չի հայտնաբերվել անհրաժեշտ ջրաչափ:
«Այսպիսով, անհնար է հստակ չափել, թե որքան ջուր է վերցվում և որքան է մնում գետում: Ջրառի առումով վերահսկողությունը դառնում է անկառավարելի: Մեկ տարի տևողությամբ ուսումնասիրության արդյունքում մենք հասկացանք, որ բացի բուն էկոհամակարգից, պահպանման կարիք ունի նաև մեր գետերի հարուստ ձկնապաշարը», - ասաց Ինգա Զառաֆյանը:
Հետազոտության ընթացքում դիտումներ են կատարվել Հայաստանի 8 մարզերում գործող 87 փոքր ՀԷԿ-ում: Այսօր Հայաստանում փոքր ՀԷԿ-երը, որոնք շահագործվում են, կամ արդեն պետք է շահագործվեն, ընդհանուր առմամբ թվով 144-ն են: Փոքր ՀԷԿ-երով ամենախտացված մարզը Սյունիքն է, որտեղ շահագործվում է 33 ՀԷԿ, և մոտակա ժամանակ արդեն կշահագործվի ևս 11 ՀԷԿ, այնուհետ՝ Վայոց Ձորի մարզը, որի գետերը, մարզի փոքր մակերեսի առկայությամբ, լցված են փոքր ՀԷԿ-երով:
«Բոլոր ՀԷԿ-երը կառուցված են այն տարբերակով, որ, կարծես թե, նախատեսում են ձկնանցարաններ, որպեսզի ձկները կարողանան անցնել գետի հաջորդ հատվածը, որտեղ էլ կարողանան կատարեն ձվադրում : Սակայն ստացվում այնպես, որ ուսումնասիրված 87 ՀԷԿ-ից միայն 4 ունեին ձկնանցարաններ, իսկ մնացածը չէին համապատասխանում ձկների ոչ կենսաբանական, ոչ էլ ֆիզիկական հնարավորությունների», - ասաց ձկնաբան Սամվել Պիպոյանը:
«Առաջին անգամ բնապահպանության նախարարությունը բնապահպանական կազմակերպության հետ իրականացրեց նախագիծ: Բնապահպանության նախարարությունը իրականացված աշխատանքներին խիստ դրական գնահատական է տվել և պատրաստակամ է հետագայում այս հսկայական տեղեկատվությունն ամփոփելուց հետո հանդիպում կազմակերպել փոքր ՀԷԿ-երի ղեկավարների հետ և յուրաքանչյուրի առաջ դրվի հստակ խնդիրներ», - ասաց ՀՀ բնապահպանության նախարարության աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Աշոտ Ավալյանը:
Բնապահպանության նախարարության ներկայացուցիչը նաև նշեց, որ առկա են նաև բարեխիղճ արտադրողներ, ովքեր հոսանքի արտադրության ընթացքում հնարավորինս քիչ վնաս են հատկացնում բնությանը: Խոսելով ՀԷԿ-երի կողմից կատարվող խախտումների մասին՝ Աշոտ Ավալյանը նշեց, որ դրանք տարաբնույթ են:



