Անվստահության շերտերը, ցավոք, շատ են

ANALYSIS 13 June, 2020 12:45

Հայաստանը շարունակվում է մխրճվել խորացող ճգնաժամի հորձանուտում։ Իսկ առկա առողջապահական և տնտեսական մարտահրավերները հաղթահարելու նպատակով անհրաժեշտ է օգտագործել ոչ միայն մեր երկրի ունեցած ներքին ներուժը, այլև փորձել աջակցություն ստանալ արտաքին աշխարհից։

Սակայն արտաքին աջակցություն ստանալու համար պետք է համամապատասխան աշխատանքներ տարվեն Հայաստանի գործընկեր երկրների հետ, որպեսզի նաև բարենպաստ արտաքին պայմաններ ստեղծվեն մեր երկրի համար։ Ու խոսքը մասնավորապես վերաբերում է մեր հիմնական գործընկերների՝ հատկապես ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանի հետ փոխգործակցությունը խորացնելու հարցին։

Ընդհանուր առմամբ, շատ է խոսվել, որ հայ-ռուսական հարաբերությունները 2018 թվականին տեղի ունեցած իշխանափոխությունից հետո լավ օրեր չեն ապրում։ Եվ չնայած ՀՀ իշխանությունները անընդհատ հայտարարում էին, թե Ռուսաստանի հետ մեր գործընկերությունը «փայլուն» մակարդակի վրա է գտնվում, բայց դրանից հարաբերությունների բովանդակությունը չէր փոխվում։ Ավելին, ժամանակի ընթացքում բոլորիս աչքի առաջ հայ-ռուսական հարաբերություններում անվստահության տարրերը շարունակում են խորանալ։

Հետաքրքական է, որ դեռևս 2019 թվականի վերջին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը «Կոմերսանտ» թերթին տված հարցազրույցում ասել էր, որ 2020 թվականի առաջին կիսամյակում պաշտոնական առաջին այցով մեկնելու է Ռուսաստան, սակայն ՀՀ վարչապետի այցը ՌԴ այդպես էլ տեղի չունեցավ։

Չնայած մամուլում լուրեր էին շրջանառվում, թե Փաշինյանին հրաժարվել են պաշտոնական այցով ընդունել Մոսկվայում, այնուամենայնիվ, իշխանությունները փորձեցին ներկայացնել, թե վարչապետի այցի տեղի ունենալը կապված է կորոնավիրուսի համավարակի հետ։

Եվ ահա, պատեհ առիթ է ստեղծվել, որպեսզի ՀՀ վարչապետը կատարի իր երկար սպասված պաշտոնական այցը և հանդիպի ՌԴ նախագահի հետ, քանի որ ռուսական կողմի հրավերով Փաշինյանը հրավիրված է հունիսի 24-ին Մոսկվայում կայանալիք զորահանդեսին։

Սակայն տարակուսանքի տեղիք է տալիս այն հանգամանքը, որ դեռևս Փաշինյան-Պուտին պաշտոնական հանդիպման շուրջ որևէ պայմանավորվածության մասին խոսք անգամ չկա։ Եվ հայ-ռուսական հարաբերություններում անվստահության կուտակման մասին է վկայում այն հանգամանքը, որ տարբեր հարցերի շուրջ կողմերը չեն կարողանում փոխադարձ շահավետ լուծումների հասնել։

Այսպես, օրինակ՝ կառավարության նիստում վարչապետ Փաշինյանը հայտարարեց, թե հայկական կողմը հրաժարվում է հայկական ատոմային էլեկտրակայանի 2-րդ էներգաբլոկի շահագործման ժամկետի երկարաձգման ծրագրի շրջանակներոմ տրամադրված վարկի մի մասից։ Եվ դա այն դեպքում, երբ 270 մլն դոլար վարկի մեծ մասը՝ 200 մլն դոլարը, արդեն ծախսված է, և խոսքը արդեն մնացած մասին է վերաբերում, ու վարկի մարման երկարաձգման հարց է առաջացել։

Այնուամենայնիվ, հայկական կողմը ռուսական գործընկերների հետ հատուկ և նուրբ աշխատանք տանելու արդյունքում հնարավորություն ուներ հասնել այն կետին, որ ռուսական կողմը համաձայներ վարկի՝ Հայաստանին ավելի ձեռնտու պայմանների հետ։ Նույնը վերաբերում է նաև գազի գնի թեմային, որը ավելի շատ պետք է դիտարկել նաև որպես քաղաքական հարթության վրա։

Եթե Հայաստանը ավելի ճկուն դիվանագիտական քայլեր ձեռնարկեր, միգուցե ռուսական կողմը համաձայներ, կորորոնավիրուսային ճգնաժամը հաշվի առնելով, գազի սակագինը նույնը թողել։ Փոխարենը գոնե այս պահին խոսվում է, թե անհատ սպառողների համար գազի գինը չի թանկանա, սակայն, ըստ երևույթին, այն կթանկանա խոշոր սպառողների համար, իսկ դա առանց այն էլ ներկայիս ճգնաժամային իրավիճակում իր հերթին կհանգեցնի թանկացումների շղթայական ռեակցիայի։ Այնպես որ, ՀՀ իշխանությունները Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները խորացնելու և ընդլայնելու ուղղությամբ բազմաթիվ անելիքներ ունեն։

Արթուր Կարապետյան