Yerevan, 07.November.2025,
00
:
00
English
Հայերեն Русский
BREAKING
Lavrov: Russia intends to outline concrete steps to resolve issues in Karabakh Armenia President signs decree on calling snap parliamentary elections on June 20 Armenia President petitions to Constitutional Court Armenia legislature convenes special session to consider new Electoral Code Latvia parliament recognizes Armenian Genocide 145 new cases of COVID-19 confirmed in Armenia Armenia acting Deputy PM receives Iran Ambassador Azerbaijanis advance in territory of Nor Ghazanchi village of Karabakh's Martakert again, negotiations underway Lebanon official to Armenians: You were killed by sword, we—by famine, blockade, but culprit is one Al-Arabia: 10,000 people parade with torches in Yerevan in memory of 1.5 million Armenians killed in Ottoman Turkey Greek PM expects to meet with Erdogan in the near future Armenia Ombudsman on protest held in front of Prosecutor General's Office


Ատամի մածուկ. աղուպղպեղից, այրված կենդանիներից

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Կիսվել

Ատամի մածուկը դոնդողանման զանգված է (մածուկի կամ գելի տեսքով)՝ նախատեսված ատամների մաքրման համար։ Համարվում է, որ ատամի մածուկի հայտնագործողները եղել են հին եգիպտացիները մեր թվարկությունից 5000-ից 3000 տարի առաջ: 

Այդ մասին կան հիշատակումներ եգիպտական մանուսկրիպտներում։ Այդ ատամնամածուկները պատրաստվել են աղի և պղպեղի փոշենման զանգվածից, անանուխի տերևներից, իրիսի ծաղիկներից։ Այլ բաղադրատոմս է եղել ցուլի ներքին օրգանների այրումից ստացված ածուխից, գինեթթվից և պեմզայից ստացվող խառնուրդը։ 

Գիտնականները կարծում են, որ այդ մածուկները օգտագործվել են մատների օգնությամբ, քանի որ ատամնախոզանակների մասին հիշատակումներ չկան։ 

Բերանի խոռոչի հիգիենան կարևոր է եղել ոչ միայն Հին Եգիպտոսում, այլ նաև Հնդկաստանում, ուր դա համարվել է փիլիսոփայական գաղափարախոսություն։ 

Բուդդան մեծ ուշադրություն է դարձրել ատամների մաքրմանը և իր հիգիենիկ ծիսակարգում օգտագործել է Սաաք աստծու կողմից տրված՝ ատամների մաքրման փայտիկը։ Իսկ ընդհանրապես, ժամանակակից ատամնամածուկների և ընդհանրապես բերանի խոռոչի հիգիենայի միջոցների հիմնադիրներն են համարվում հույները և հռոմեացիները։ Չնայած նրանց որոշ մեթոդներ փոքր-ինչ կասկածի տեղիք են տալիս։ 

Օրինակ՝ որոշ կենդանիների (մկներ, ճագարներ, ցլեր, այծեր) հրկիզումից ստացված մոխիրով լնդերի մերսումները, գայլի ոսկորով վզնոց- թալիսմանը, որը պաշտպանում էր ատամնացավից, տարին երեք անգամ կրիայի արյունով ողողումները: 

Բերանի խոռոչի հիգիենայի զարգացման մեջ մեծ ներդրում են ունեցել պարսիկները՝ նպաստելով ատամնամածուկների կատարելագործմանը։ 

Նրանք դեմ են եղել շատ կոշտ ատամնամածուկների կիրառմանը։ 

Պարսիկները կիրառել են ատամնափոշի, որը պատրաստվել է եղնիկի եղջյուրի մանրացված հատիկներից, խխունջի մանրացված խեցուց, թրծված գիպսի փոշուց։ Այսպիսով՝ ատամնամածուկների նախատիպերը եղել են ատամնափոշիները։ Այնուամենայնիվ, միջնադարում ատամները մաքրել են միայն ազնվականները: 

Ներկայումս օգտագործվող ատամնամածուկի նախատիպը ստեղծվել է 18-րդ դարում Մեծ Բրիտանիայում, սակայն դրանք շատ կոշտ են եղել, քանի որ այն պատրաստելու համար օգտագործվել են աղյուսի փոշի, կավի մանրահատիկներ, մանրացված ճենապակի, արդյունքում դրանք վնասել են էմալը։

 Հետագայում, որպեսզի մածուկները հաճելի լինեն օգտագործման համար, սկսել են դրան գլիցերին՝ օճառ ավելացնել։ Նման օճառային ատամի մածուկներ հայտնվել են 1824 թվականին: 

1850 թվականին Ջոն Հարրիսը սկսել է կավճից պատրաստված ատամի փոշի արտադրել: 

1873 թվականին առաջին անգամ Colgate ընկերությունն է ներկայացրել արոմատիզացված ատամնամածուկ տարայով։ 

Հետագայում դրանք սկսել են արտադրվել սրվակներում. սկզբում՝ ալ յումինե, հետագայում՝ պլաստիկ։ 

20-րդ դարի սկզբին հայտնվել է առաջին ատամի մածուկը, որը ոչ միայն ատամներն է մաքրում, այլ նաև թարմացնում է շնչառությունը: Իսկ 20-րդ դարի կեսերի կարևորագույն նորարարությունն է եղել ֆտորի ներառումը ատամնամածուկի մեջ։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը

Կիսվել
Timeline
AraratBank Honoured with STP Award by Commerzbank AG Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom IDBank issued the 6th tranche of bonds of 2025 200 Scholarships for the Best Students. Ameriabank Announces a Contest for the Second Year in a Row Ucom Supports the Development of a Digital Security Culture in Armenia AraratBank Modernizes Matenadaran's Security SystemThe Power of One Dram, My Forest Armenia, and the Armenian State Symphony Orchestra Sign a Memorandum of CooperationUcom and Nokia։ Autonomous Networks and AI Applications for 6GAraratBank and Teach For Armenia Sign Memorandum of CooperationThe Aylagir Coding Contest sponsored by AraratBank concludesIDBank Sponsors YSU International Conference on “Transforming Economy”Solar Solutions in Areni: Ucom and FPWC Support Environmental Protection Silicon Mountains 2025 Tech Summit Speakers Met with Media Representatives
All Timeline »
Most Popular
1 Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Conc... 2 Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s... 3 Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US 4 AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little Ones 5 Opportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region...
Poll