Կոպերնիկոսից առաջ դա ասել է Արիստարխ Սամոսացին
SOCIETY
Կոպերնիկոսը (1473–1543) առաջինն է հայտարարել, որ Երկիրը պտտվում է Արեգակի շուրջը: Այդ տեսությունը կոչվում է աշխարհի հելիոցենտրիկ համակարգ:
Իրականում այդպես չէ:
Պարզվում է, որ դա Կոպերնիկոսից դեռևս 1300 տարի առաջ ասել է Արիստարխ Սամոսացին (ծնված մեր թվարկությունից առաջ 310 թվականին) : Նա ոչ միայն ասում էր, որ Երկիրը պտտվում է արևի շուրջը, այլ նաև մոտավորապես հաշվարկել է լուսնի, արևի և երկրի զանգվածները, երկրից լուսնի և արևի հեռավորությունները, այն, որ երկնակամարը սֆերա չէ, և որ տիեզերքը պրակտիկորեն անսահման է: Իհարկե, նրա այդ բոլոր մտքերն էլ մնացին առանց ուշադրության: Մեզ հասել է նրա աշխատություններից միայն մեկը՝ «Արևի և լուսնի չափերի և հեռավորությունների մասին», իսկ ժլատ ինֆորմացիա այն մասին, որ նա հայտարարել է, թե երկիրն է պտտվում արևի շուրջը, կան Արիստոտելի, Պլուտարքոսի և այլ անտիկ հեղինակների գրվածքներում: Ընդ որում, այդ անտիկ հեղինակները Արիստարխի տեսությունը նշում էին նրա համար, որ այն ժխտեն: Այն ժամանակ մարդիկ կարծում էին, որ արևը և աստղերն են պտտվում երկրի շուրջը:
Արիստարխ Սամոսացին իր վարկածը փորձում էր ապացուցել նրանով, որ Արեգակը ավելի մեծ մարմին է, քան Երկիրը, իսկ սովորաբար այնպես չի լինում, որ մեծ մարմինը պտտվի փոքրի շուրջը: Ի՞նչ աստիճանի էր նա զարգացրել իր այս վարկածը, անհայտ է, բայց նա կատարել էր կարևոր եզրահանգում այն մասին, որ աստղերի հեռավորությունների հետ համեմատած՝ երկրային ուղեծիրը ընդամենը կետ է: Նրա այս հաարձակ մտքին ի պատասխան, օրինակ, փիլիսոփա Կլեանիֆը կոչ էր անում Արիստարխին դատել, քանի որ նա տեղից շարժում է Երկիրը՝ «Աշխարհի օջախը», և չի ընդունում, որ այն տիեզերքի կենտրոնն է:
Հայտնի է, որ Արիստարխը ծնվել է Սամոս կղզում: Նրա կյանքի տարիները ճշգրիտ հայտնի չեն (մոտավորապես 310–230 թթ. մեր թվարկությունից առաջ): Կարելի է ենթադրել, որ Արիստարխը երկար ժամանակ աշխատել է Ալեքսանդրիայում, որը հանդիսանում էր հելլենիզմի գիտական կենտրոն: Աշխարհի հելիոցենտրիկ համակարգ լինելու մասին նրա մտքերի համար նրան մեղադրել են անաստվածության մեջ, սակայն թե հետո ինչ է եղել, ինչից է մահացել նա, հայտնի չէ:
Արիստարխ Սամոսացու անունը անմահացնում են նրա անունով անվանված լուսնային մի խառնարան, մի աստերոիդ և նրա հայրենի Սամոս կղզու օդանավակայանը:
Հետաքրքիր միտք է այն, որ օրենքով փոքր մարմինն է պտտվում մեծ մարմնի շուրջը: Մարդկային հասարակության մեջ դա քիչ է գործում: Այստեղ սովորաբար հակառակն է: Բոլորդ տեսած կլինեք, թե հաստավիզ, մեծ մարմին ունեցող թիկնապահները ինչպես են հոլի պես պտտվում փոքրամարմին շեֆի շուրջը (շատ ցայտուն է դա հատկապես Հայաստանում): Բայց դե, հակառակն էլ է լինում. փոքր–մոքր կուսակցությունները անընդհատ պտտվում են հզորների շուրջը՝ արևի տակ իրենց տեղն ապահովելու համար...
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը
Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025
IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on Guarantees
Ucom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course
Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilience
AraratBank and Arca's joint campaign has ended
IDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in Armenia
GRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia
Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition
Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi Camp
Idram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNet
Ucom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia
Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital Future
IDBank Receives Permission to Open a Representative Office in the United States
RoboTon 2025 Competition Held with Idram’s Sponsorship
“Armenian potential in Spain: Arman Mayilyan as a guest on the ‘Armenian Diaspora Communities’ program.”
Final Results of the 20th Annual International Microelectronics Olympiad Announced
Unibank's VISA DIGITAL cards are now free
Arca National Payment System, Bank of Georgia and Ameriabank Signed a Memorandum of Understanding
Idram has been awarded the prestigious “Beyond Payments Awards” by Ant International
STEM Acceleration Award 2025 Held with Idram’s Support
Solar Power is Generated in Kechut Community Through the Efforts of
Ucom and SunChild
Idram Announces Partnership with WeChat Pay
AraratBank: Transfer Your Mortgage Loan and Repay It on Attractive Terms: JOIN US
“The Power of One Dram” as the Main Supporter of the National Hackathon AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature
Speed-Mentoring Event Accelerates Green Innovations within the Ucom Fellowship Program
Ucom Supports the Development of High-Tech Education in Armenia
Dalan Technopark announces its first bond issuance. Placement Partner is Cube Invest
Idram Junior Participants Receive Prizes: The First Junius Financial Literacy Competition Concludes
Lusine Yeghiazaryan joins the Board of Trustees of the Music for the Future Foundation
5,312,038 AMD for “Symphonic Forest”: the November beneficiary is AI4Biodiversity: AI Solutions for Nature, a national hackathon
Ucom’s Green Initiative Reaches Urtsadzor
AraratBank Honoured with STP Award by Commerzbank AG
Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US
AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club 
The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej Times
Ameriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion
Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos)
AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little Ones
Opportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBank
The Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population
"You Choose the Destination": New Promotion for AraratBank Mastercard World Travel Cardholders
Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony Orchestra
New Campaign Ahead of Savings Day: IDBank
Think beyond today. Why save?
Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI
The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service 
Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference
IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference
With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched
Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia
