«Եթե բոլորին պատժելու խնդիր դնենք, նոր բանտեր պիտի կառուցենք». «Փաստ»

INTERVIEW 22 June, 2018 7:12

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Աղմկահարույց բացահայտումների առանցքային մաս են կազմում նաև հայտնաբերված կանխիկ գումարները, որոնք արդեն մի քանի դեպքով աստղաբաշխական թվերի են հասնում: Խոսելով հայտնաբերված գումարների մասին` տնտեսագետ Զոյա Թադևոսյանը «Փաստ»–ի հետ զրույցում նախ նշեց.

«Մենք ականատես ենք լինում տարիներ շարունակ ձևավորված կոռուպցիոն համակարգի, որի պարագայում ստվերային տնտեսության առկայությունը հանգեցրել է հետևյալ իրավիճակին. մի շարք տնտեսվարողներ խուսափել են հարկեր վճարելուց, դրանով նպաստել են նաև բյուջետային մուտքերի նվազեցմանը, տնտեսական վիճակը վատթարացնելուն, աղքատության ծավալները մեծացնելուն: Իսկ «քյաշ» փողերի` կանխիկ գումարների առկայությունն այս կամ այն տնտեսվարողի մոտ փաստում է եկամուտների ոչ ազնիվ և զարտուղի ճանապարհով ստացման մասին: Սա, ինչպես նաև հարկերը չվճարելը, առաջացնում են կուտակումներ: Իսկ այդ գումարային կուտակումները «որտե՞ղ պահելու» հարցի ու հնարավոր լուծումների դեպքում հաղթում է չհրկիզվող պահարանի տարբերակը: Իրականում, եթե կա եկամուտ, պետք է բանկում դնես: Ցանկացած բանկում պետք է հարցնեն այդ եկամուտների ծագման աղբյուրը: Եթե ծագման աղբյուրն անօրինական է, առաջանում են կասկածներ` արդյո՞ք այն գողացված չէ կամ ի՞նչ ճանապարհով է ձեռք բերվել»:

Տնտեսագետը բացատրեց ու նշեց` հենց այսպես են առաջացել վերոնշյալ գումարները: «Օրինական շրջանառությունից դուրս բերված շատ փողեր կան, որի մասին մենք անընդհատ ասում ենք: Խոսում ենք նաև այն մասին, որ կապիտալն արտահոսում է երկրից: Պատճառն այն է, որ երկրում դրանք օրինականացնելու հնարավորություններ չկան, փոխարենը` կան օֆշորներում: Բացի այդ, շատ ենք լսում տեղեկություններ այն մասին, որ նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյաները տարբեր երկրներում ձեռք են բերում անշարժ գույք, գնում են ձեռնարկություններ: Այս տեսանկյունից ակնառու է ՊԵԿ նախկին նախագահ Գագիկ Խաչատրյանի, նրա ընտանիքի անդամների վարքագիծը. նրա զավակները ԱՄՆ–ում 12 միլիոնանոց դղյակ են ձեռք բերել: Այդ գումարներն ինչպե՞ս են դուրս բերվել: Պարզ է, որ միայն օֆշորային ճանապարհով: Բանկային փոխանցմամբ կամ ճամպրուկով հնարավոր չէ այդ գումարները վերցնել ու տանել մի երկրից մյուսը: Այսպիսի երևույթներ շատ կան, աստիճանաբար կհայտնաբերվեն»,–ասաց մեր զրուցակիցը:

Զոյա Թադևոսյանի խոսքով` եթե մարդն օրինական ճանապարհներով աշխատած գումար ունի, անպայման բանկում է տեղավորում, որովհետև բանկն ավելի հուսալի է. «Չեմ պատկերացնում օտարերկրացի գործարարի կամ մեծ գումարներ ունեցող մի մարդու, ով դրանք կպահի տանը: Օրինակ` ԱՄՆ–ում նման բան գոյություն չունի: Նրանք վախենում են տանը պահել, վտանգավոր է, քանի որ հնարավոր են նաև գողություններ:

Իսկ քանի որ մեզ մոտ բոլորը գողացված ու անաշխատ փողեր են, իհարկե, կպահվեն տարբեր տեղերում, բայց ոչ երբեք բանկում, որտեղ այդ գումարը կդառնա նաև կապիտալային, վարկային միջոց ու կվերածվի տնտեսության զարգացման հնարավորության: Խնդիրն օրինականության շրջանակներում չգործելն է: Նրանք բոլորն ավազակներ են եղել: Ժամանակին ավազակապետություն որակումն էինք տալիս: Ավազակապետություն, որը ձևավորեցին Ռոբերտն ու Սերժը: Այս ամենը այդ հետևանքն է` գողերի թիմ, որը ծվատում էր ժողովրդին»:

Խոսելով հետևանքներից` տնտեսագետը նշեց, որ պարտադիր պետք է պարզել բռնագանձված ու հայտնաբերված փողերի ծագումը. «Եթե նրանք կամ իրենց հետևում կանգնած մարդիկ փաստաթղթեր ցույց տան, և եթե պարզվի` աշխատած եկամուտներ են, ոչինչ անել չես կարող: Բայց եթե գողացված են, պետք է բռնագրավվեն և մուտք արվեն պետական բյուջե: Եթե կոռուպցիայի դեմ պայքարը ողջ հանրապետությունում շատ մանրամասն ընթանա, շատ ու շատ գողեր, ավազակներ կհայտնվեն: Եթե բոլորին պատժելու խնդիր դնենք, նոր բանտեր պետք է կառուցենք: Ուղղակի պետք է ցույց տալ նրանց, ենթարկել հասարակական պարսավանքի և գողացածը հետ վերադարձնել բյուջե: Չարժե բոլորին Քրեական օրենսգրքով պատժել: Իհարկե` մի ուրիշ խնդիր էլ կա: Օրինակ, ինձ համար ամենամեծ հանցագործությունը պետության գրպանը մտնելն է: Եթե պետությունից գողանում են, նշանակում է` գողանում են ժողովրդից: Իսկ եթե ժողովրդից են գողանում, ուրեմն` ժողովուրդը պետք է որոշի` ինչ դատաստանի ենթարկել նրանց: Բայց կարելի է ինչ–որ համաներում անել, եթե մինչև վերջին կոպեկը վերադարձնեն բյուջե: Բացի այդ, նման մարդկանց որոշ ժամանակով կարելի է զրկել տնտեսական գործունեություն իրականացնելու հնարավորությունից: Դա էլ պատժամիջոց կլինի»:

Տնտեսագետի դիտարկմամբ` եթե պարզվի, որ այդ գումարները գողացված են, և դրանք մուտքագրվեն բյուջե, մենք դրական արդյունք կունենանք. «Դրանք չնախատեսված մուտքեր են: Մենք կունենանք բավականին մեծ բյուջե, ինչը կծառայի իր նպատակներին, իսկ սոցիալ–տնտեսական առումով արդյունքը միանգամայն նկատելի կլինի»:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում