Yerevan, 06.November.2025,
00
:
00
BREAKING


Ինչպես բուժել հայմորիտը տնային պայմաններում

PHOTO

Հայմորիտը վերին ծնոտի հայմորյան ծոցերի լորձաթաղանթի բորբոքումն է: Հիվանդները բողոքում են բորբոքված խոռոչի կողմում ճնշման զգացումից, ընդհանուր գլխացավից:

Ցավն ուժգնանում է այն ժամանակ, երբ հիվանդը դեմքն իջեցնում է. թուլանում է հոտառությունը, ձայնը ռնգային է դառնում: Կարող են նաև ընդհանուր թունավորման ախտանշաններ ի հայտ գալ. մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացում, թուլություն, հիվանդն արագ հոգնում է: Հիվանդությունը ընթանում է 2 փուլով. սուր փուլը սովորաբար 2 շաբաթ է տևում ու չբուժվելու դեպքում քրոնիկ բնույթ է ստանում, որն արտահայտվում է քթի խոռոչների մշտական լցվածության զգացումով, ռնգախոսությամբ: Սովորաբար, քրոնիկ հայմորիտի դեպքում ջերմությունը չի բարձրանում:

Հայմորիտն ալերգիկ բնույթ էլ է ունենում, որին բնորոշ է ընդհանուր վիճակի բարելավմամբ հերթագայվող հիվանդության երբեմն սրացումը:

Սառը եղանակին, աշնանն ու ձմռանը մրսածության հետևանքով առաջացող հիվանդություններն ընդունում ենք հանգիստ ու շարունակում մեր առօրյա գործունեությունը: Երբեմն էլ ուղղակի ժամանակ չունենք մեզնով զբաղվելու, դրա փոխարեն պարզապես զինվում ենք թաշկինակով ու աշխատանքի կամ դասի ենք գնում: Սակայն, դա էլ հղի է այս հիվանդության զարգացման հավանականությամբ, որի բարդությունը շատ ծանր բնույթ է ունենում:

Ի՞նչ է հայմորիտը

      

Սա հարքթային՝ հայմորյան ծոցերի լորձաթաղանթների բորբոքային հիվանդություն է, որը կարող է առաջանալ թե՛ մեծերի և թե՛ փոքրերի մոտ նաև անկախ եղանակից: Հայմորիտը սովորաբար զարգանում է քիթ- կոկորդի այլ վարակիչ հիվանդությունների ֆոնին, օրինակ՝ որպես վերին ծնոտի վերջին, հետին ատամների բորբոքման հետևանք: Հայմորիտի առաջացմանը, ինչպես և ընդհանրապես բոլոր հիվանդությունների դեպքում, նպաստում են թույլ իմունիտետը, մրսածությունը, քթի միջնապատի վնասվածքը, ալերգիկ հիվանդությունները: Հայմորիտի դեպքում քաշող, ձգող ցավ է առաջանում իրանով դանդաղ առաջ հակվելու դեպքում: Ախտորոշումը կատարվում է ռենտգեն հետազոտությամբ: Հայմորիտի բուժման նպատակով ընդհանուր հակաբիոտիկներ, երբեմն էլ հակաբիոտիկներով խոռոչների լվացում է նշանակվում: Իսկ քթով շնչառությունը թեթևացնելու և լորձաթաղանթի այտուցը նվազեցնելու համար նշանակվում են անոթասեղմիչ դեղամիջոցներ (օտրիվին, գալազոլին);

Եթե պարզվել է, որ հայմորիտը ալերգածին բնույթ ունի, ապա հակահիստամինային միջոցներ են նշանակվում: Հայմորյան ծոցերում թարախային պրոցեսի ու դեղորայքային անարդյունավետ բուժման պարագայում նշանակվում է ծոցերի լվացում: Ընդ որում, արվում է խոռոչի լվացում տեղային անզգայացմամբ, բերանի խոռոչից ֆիզլուծույթով ու հակաբորբոքային դեղորայքով:

Քրոնիկ հայմորիտի զարգացման դեպքում, երբ ոչ մի տեսակի բուժում լավ արդյունք չի ապահովում, կատարվում է վիրահատություն, որի նպատակն է վերին ծնոտի խոռոչի ու քթի խոռոչի միջև բացվածքի ձևավորումը:

Այս հիվանդության բարդության դեպքում հետևանքները շատ ցավալի են՝ զարգանում է մենինգիտ, ուղեղի թաղանթի բորբոքում և ուղեղի աբսցես:

Կանխարգելումը

Հայմորիտի կանխարգելման համար պետք է քիթ-կոկորդի հիվանդությունների բոլոր հնարավոր օջախները բուժել, վերացնել, այդ թվում նաև՝ հիվանդ ատամները բուժել, փչացածները՝ հեռացնել:

Խոստովանենք, որ այս հիվանդության բուժումն էլ հեշտերից չէ: Բայց սա էլ կարելի է թեթևացնել ժողովրդական իմաստուն միջոցներով, որոնք իհարկե տարիներով են ստուգվել: Բնականաբար, ժողովրդական միջոցները չեն կարող հիվանդության բուժման այլընտրանքային տարբերակ համարվել: Սակայն, նույնիսկ բժիշկներն են երբեմն առաջարկում որպես լրացուցիչ միջոց:

Ահա, մի քանի դեղատոմս

1) 1 ճաշի գդալ մեղրը 1 թեյի գդալ աղի հետ խառնել, ստացված զանգվածը կերակրի թաղանթի վրա տարածել և մի քանի ժամ դնել հիվանդ, ցավոտ տեղին: Նշենք, որ այդ ընթացքում պետք է նստած դիրք ընդունել: Մի քանի նման պրոցեդուրան կօգնի ազատվելու քթի խոռոչի քաշող լորձից:

2) Մեկ այլ միջոց է խաշած ձվով ցավից ազատումը: Դրա համար պետք է պինդ խաշած ձուն փաթաթել բամբակյա կտորի մեջ ու դրանով տաքացնել հիվանդ տեղը 15 րոպե: Նույնը պետք է կատարել օրական 2-3 անգամ, սակայն պետք է զգույշ լինել, որ մաշկը չայրվի ու թարախային, բորբոքային պրոցեսը չխորանա:

3) Տարածված միջոց է աղով տաքացնելը. քաթանե 2 տոպրակների մեջ պետք է տապակի մեջ տաքացրած խոշոր բյուրեղներով աղ լցնել, իսկույն տոպրակի բերանը փակել ու դնել հարքթային ծոցերին կողմում:

Պետք է հիշել, որ տաքացնելու համար արվող ցանկացած պրոցեդուրա կարող է հակացուցումներ ունենալ, ուստի կատարելուց առաջ խորհրդակցեք բուժող բժշկի հետ: Եթե այդ պրոցեդուրայի ժամանակ ինքնազգացողության վատացում զգաք, ուրեմն իսկույն դադարեցրեք ինքնաբուժումը: Պետք է դադարեցնել նաև, եթե քթից արյան հետքերով արտադրություն նկատեք:

Հայմորիտի դեպքում կարելի է նաև տան պայմաններում կաթիլներ պատրաստել, սակայն նախապես համոզվեք, որ դրա բաղադրիչներից ալերգիա չունեք: Ու բացի այդ, կաթիլները կաթացնելուց առաջ քթի խոռոչը պետք է լվանալ աղաջրի լուծույթով: Բժիշկները դրա համար ծովաղ են խորհուրդ տալիս գործածել. 1 բաժակ եռացրած սառեցրած ջրին պետք է ավելացնել 1 թեյի գդալ աղ ու խառնել այնքան, մինչև բյուրեղները լուծվեն, ապա գլուխը թեքել լվացարանի մեջ ու հերթով լվանալ քթի խոռոչները: Սա , ի դեպ, լավագույն միջոցն է նաև գրիպի առաջին իսկ նախանշանների դեպքում:

Քիթն աղաջրով լվանալուց հետո պետք է կուտակված արտադրությունն ազատ հոսի՝ ապահովելով քթի խոռոչների մաքրությունը, հակառակ դեպքում կարող եք համարել, որ պրոցեդուրան անօգուտ է եղել: Աղաջրով լվացումից հետո, յուրաքանչյուր քթանցքի մեջ 2 կաթիլ չիչխանի յուղ պետք է կաթեցնել:

Լավ օգուտ են տալիս նաև խոտերի թուրմով կաթիլները: Դրա համար պետք է 15 գ արևքուրիկ (զվերոբոյ), 10 գ երիցուկ ու նույնքան էլ անմեռուկի (сушеница топяная) թուրմ պատրաստել: Չոր հումքի վրա լցնել 3 բաժակ եռման ջուր, թրմել մինչև լրիվ հովանալը, հետո քամել ու օրական 3 անգամ յուրաքանչյուր քթանցքի մեջ 5-ական կաթիլ կաթեցնել:

Քսուք, որի արդյունավետությունը կասկածից վեր է, սակայն չմոռանանք, որ յուրաքանչյուր մարդ առանձնահատուկ է ու կարող է այս քսուքի որևիցե բաղադրիչից ալերգիա ունենալ.

  • 1 ճաշի գդալ օճառի քերուկը խառնել մեկ ձվի սպիտակուցի հետ: Պետք է այս նպատակով օգտագործել տնտեսական կամ առանց գունաներկի ու հոտավետ հավելումների օճառ: Քսուքը պետք է պահել սառնարանում: Խառնուրդը քսում են բամբակյա խծուծի վրա ու դնում քթանցքերի մեջ, մեկ շաբաթ, օրական 2 անգամ:

Ժողովրդական բժշկության գիտակները թարախային հայմորիտի դեպքում խորհուրդ են տալիս հետևյալ միջոցը. սխտորի պճեղը քերել, ավելացել կարագ, խառնել ու քնից առաջ քսել մաշկին ճակատի ու հայմորյան ծոցերի հատվածում: Առաջարկվում է այս պրոցեդուրան կատարել ինհալյացիայի հետ. գիշերը քսուքը քսել, իսկ առավոտյան 10-15 րոպե ինհալյացիա անել խաշած կարտոֆիլի կաթսայից դուրս եկող գոլորշիով:

Բոլոր միջոցները պետք է կատարվեն մարմնի նորմալ ջերմաստիճանի ու թարախային արտահոսքի բացակայության պարագայում:

Ցիկլամեն

Ժողովրդական բժշկության մեջ հնուց կիրառել են այս ծաղիկը հայմորիտը բուժելու նպատակով.արդյունավետությունը հարյուրամյակներով է ստուգված: Դեղագործներն էլ այդ փաստը հաշվի են առել ու դրա հիման վրա դեղորայք ստեղծել:

Հին Հռոմում ցիկլամենը թալիսման էր համարվում, որը պաշտպանում էր չար խոսքից: Իսկ Հիպոկրատը, չնայած այն հանգամանքին, որ ծաղիկը թունավոր էր, կիրառում էր տարբեր բորբոքային հիվանդությունների բուժման համար:

Ցիկլամենով բուժման նպատակով գործածվում են ծաղկի սոխուկները: Ի դեպ, այս ծաղիկը հորմոնալ համակարգի աշխատանքն է կարգավորում: Դաշտանային ցիկլի վրա բարերար ազդեցություն է ունենում, ուժեղացնում է պոտենցիան:

Հայմորիտի համար գործածվում է արմատահյութը, երբեմն՝ ջրով խառնած, քանի որ, ինչպես նշվեց, այն շատ թունավոր է :

Մի քանի բաղադրատոմս

Սոխուկը լվանալ ու աղալ, ապա թանզիֆով հյութը քամել, խառնել ջրի հետ (1:10) հարաբերությամբ ու պահել սառնարանում: Օգտագործում են հետևյալ կերպ. յուրաքանչյուր քթանցի մեջ կաթեցնում են 2-ական կաթիլ, ամեն շաբաթ: Դրանից հետո պետք է պառկել մեջքի վրա, ապա կիտրոնով ու մեղրով թեյ խմել:

2-3 օրից քթից առատ արտադրություն կսկսի հոսել: Սակայն հարկ է նշել, որ ցիկլամենով բուժումը կողմնակի երևույթների պատճառ կարող է դառնալ, ինչպիսիք են ուժեղ քրտնարտադրությունը, հազն ու փռշտոցը, տաքության զգացումը, քթանցքերում ծակծկող ցավը:

Քսուք

Բաղադրիչները

  • Ցիկլամենի, հալվեի, կալանխոեի, սոխի հյութ հավասար քանակությամբ ու Վիշնևսկու քսուք:

Խառնել բաղադրիչներն իրար, ապա բամբակյա խծուծներ պատրաստել, վրան քսուք տարածել ու դնել քթանցքերի մեջ կես ժամ: Բուժման տևողությունը 3 շաբաթ է:

Հիշեք, որ այն շատ թունավոր է ու դեղամիջոց պատրաստելուց հետո շատ լավ լվացվեք, չափաբաժինները մի չարաշահեք; Ցիկլամենով դեղամիջոցները հակացուցված են մինչև 7 տարեկան երեխաներին, հղի կանանց, կրծքով կերակրողներին:

Եթե հայմորիտի ցանկացած դեղամիջոցով բուժման ընթացքում քթից այունահոսություն է սկսվում կամ այլ տհաճ ախտանշաններ են ի հայտ եկել, ապա անպայման ձեզ բուժող բժշկի հետ խորհրդակցեք:

Բուժման սկզբում ևս թեստ կատարեք,սուգելու այս կամ այն միջոցի նկատմամբ ալերգիկ ռեակցիայի առկայությունը; Դրա համար դաստակին պետք է մի քանի կաթիլ քսել ու հետևել մեկ օր: Եթե կարմրություն չառաջանա, կնշանակի կարող եք դեղամիջոցն օգտագործել:

Երբ բաղձալի բուժումը վերջապես իրականացել է, հիշեք, որ հայմորիտի հակում ունեցողները պետք է խուսափեն ջրից ու սառն օդից: Այսինքն՝ սառը եղանակին պետք է հրաժարվել լողավազանից ու բաց օդում մարզումներից: Հետևեք նաև, որ գլուխը չսառեցնեք:

Compelling Business Loan Offer from AraratBank: JOIN US AraratBank – Title Sponsor of Urartu Football Club The interview of Mher Abrahamyan, Chairman of the Board of IDBank, to Khaleej TimesAmeriabank’s Corporate Loan Portfolio Surpasses AMD 1 Trillion Arman Vardanyan, the leader of the «Unity» movement, participated in an event dedicated to Armenia’s Independence Day, held at the Cathedral of Monaco (video, photos) AraratBank and Théâtron Festival Bring Smiles to Little OnesOpportunities and Prospects for Cooperation Between Business and the Banking System in Syunik Region – IDBankThe Largest 5G Coverage in Armenia: Ucom’s Network Now Reaches More Than 94% of the Population Young Musician from the “Born in Artsakh” Program, Arsen Safaryan, Performed at the Anniversary Concert of the “Artis Futura” Foundation with the Moscow “Russian Philharmonia” Symphony OrchestraNew Campaign Ahead of Savings Day: IDBank Think beyond today. Why save?Ucom General Director Ralph Yirikian Presented His Vision for Telecommunications in the Era of AI The Armenian UBPay system partners with iSend remittance global service Connected, Convenient, Converse: Andranik Grigoryan Presents Converse Bank’s Digital Transformation Journey at the BACEE Conference IDBank - Silver Sponsor of BACEE’s 50th Jubilee International Banking Conference With the support of IDBank and Idram, the “Symphonic Forest” project was launched Ucom Supports the Development of a Safe and Trusted Digital Environment in Armenia Young Musicians of the “Born in Artsakh” Program Bring the Voice of Artsakh to MoscowSuren Parsyan to Represent Armenia at “Sagarmanthan: The Great Oceans Dialogue 2025” International ForumPay at cafés and bars with Idram&IDBank and earn lots of idcoinsUnibank Launches Online Queue Booking SystemWith Unibank’s Sponsorship Armenia Hosts Open Rock Climbing ChampionshipAraratBank Serves as Title Sponsor of "What? Where? When?" Intellectual GameConverse Bank’s CFO Highlights the Bank’s Resilient Growth and Management Practices at the BACEE Conference Idram Announces Partnership with the World’s Leading Crypto Exchange Bybit in the Field of Innovative Payments IDsalary Package – A Convenient and Beneficial Tool Ucom Reopens Its Sales and Service Center on 8 Komitas Avenue AraratBank: Financial Partner of Théâtron FestivalThe Sound of Artsakh in the USA Converse Bank and Asia Alliance Bank Launch Strategic Partnership Educational Trip and First U.S. Concert of the Music for Future Foundation’s Young MusiciansUcom General Director Ralph Yirikian Speaks on Digital Security JOIN US: Transfer Your Real Estate-Secured Loan to AraratBank on Favorable Terms Converse Bank Receives BACEE Award for International Banking Cooperation at 50th Jubilee Conference Unibank to Issue Cards Featuring Designs Created by KidsConverse Bank Becomes the Diamond Sponsor of the 50th BACEE Jubilee ConferenceFinancial Literacy Lesson with Idram Junior Silicon Mountains 2025 Tech Summit Concludes with the Support of Ucom IDBank issued the 6th tranche of bonds of 2025 200 Scholarships for the Best Students. Ameriabank Announces a Contest for the Second Year in a Row Ucom Supports the Development of a Digital Security Culture in Armenia AraratBank Modernizes Matenadaran's Security SystemThe Power of One Dram, My Forest Armenia, and the Armenian State Symphony Orchestra Sign a Memorandum of CooperationUcom and Nokia։ Autonomous Networks and AI Applications for 6GAraratBank and Teach For Armenia Sign Memorandum of CooperationThe Aylagir Coding Contest sponsored by AraratBank concludesIDBank Sponsors YSU International Conference on “Transforming Economy”Solar Solutions in Areni: Ucom and FPWC Support Environmental Protection Silicon Mountains 2025 Tech Summit Speakers Met with Media Representatives Financial Literacy with Idram and IDBank: A Meeting with the Students of the Republican Center for Children and Youth