Բռնության հակառակ կողմը
ANALYSIS
Օրերս հայաստանյան հասարակությունն ամենատարբեր հարթակներում քննարկում էր «Ընտանեկան բռնության կանխարգելման և դրա դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը։ Քննարկողների մի զգալի հատվածը դեմ էին արտահայտվում այս նախագծին, մի մասն էլ այն պաշտպանում էին սրերով։ Այսօր արդեն պարզ դարձավ, որ Արդարադատության նախարարն առժամանակ հետ է կանչել օրենքի նախագիծը, որպեսզի ծավալվի ավելի լայն քննարկում։ Հաշվի առնելով ստեղծված իրավիճակը, մենք էլ կուզենայինք որոշակի դիտարկումներ անել օրենքի նախագծի վերաբերյալ։
Մինչ բուն օրինակներին անցնելը, փաստենք, որ ոչ միայն ընտանիքում, այլ նաև հասարակության մեջ պետք է բացառել բռնությունը` դրա ցանկացած դրսևորմամբ։ Սակայն, Հայաստանի նման չկայացած դատական համակարգ ունեցող երկրում, այս ձևակերպումներով օրենքի ընդունումը կհանգեցնի հերթական զավեշտալի իրավիճակի։
Անկախ այն բանից, թե այն կկարգավորի՞ մտերիմ ազգականների ու կողակիցների իրավահարաբերությունները թե ոչ, մեկ բան ակնհայտ է, որ սա կհանգեցնի անձնային հարաբերությունների խոր ճգնաժամի, եթե կողմերից մեկը որոշի իր հարաբերությունները կարգավորել իրավական դաշտում։ Ընդհանրապես, ցանկացած օրենք ընդունելիս, հարկ է հաշվի առնել սովորութային իրավունքը ևս։ Տվյալ հասարակությունը ի՞նչ արժեհամակարգի կրող է, ինչպիսի՞ սովորութային բաղադրիչներ են առկա այդ հասարակության մեջ և այլն։
Նույն արևմտյան արժեհամակարգում, բազմաթիվ օրենքներ ընդունվում են, անգամ հաշվի առնելով տվյալ տարածքի լոկալ մտածողությունը։ Պապից առավել կաթոլիկ չի կարելի լինել։ Այս նախագիծը խոսում է հենց դրա մասին։ Բերենք օրինակ սեռական բռնության հետ կապված. «ընտանիքի մեկ անդամի կողմից մյուս անդամի կամքին հակառակ վերջինիս հետ սեռական հարաբերություն ունենալը կամ սեքսուալ բնույթի այլ գործողություններ կատարելը կամ նրան սեռական հարաբերության հարկադրելը» այս օրենքի նախագծով պատժվում է։ Այսինքն, նստած են այր ու կին, նրանցից իքս մեկը, կարևոր չէ թե որ կողմը, չունի տրամադրություն, մյուս կողմն ունի տրամադրություն, և քնքշալից որևէ գործողություն է կատարում իր զույգի նկատմամբ, դա կլինի հպումի, գգվանքի կամ մեկ այլ տեսքով։
Սա կարող է դիտարկվել որպես սեքսուալ բնույթի գործողություն՝ դրանից բխող պատժամիջոցներով։ Մյուս կողմից, հասարակական հարաբերություններում և ընտանեկան հարաբերություններում մասնավորապես, էական հստակեցում չկա, և պետք էլ չէ որ լինի, որոշակի տնտեսական, նյութական, և այլ բարիքների բաշխումը։ Հայկական ընտանիքներում, սովորաբար ընտանիքի բյուջեն ձևավորվում է ընտանիքի բարիք ստեղծող անդամների կողմից։
Օրենքի նախագիծը, չգիտես ինչու, որոշում է տեղավորվել այս դաշտում ևս, և որոշել, թե ով ինչքան կարող է, ինչպես կարող է ու ինչ միջոցներով կարող է ծախսել ընդհանրապես։ Այս ամենի զավեշտը ամբողջանում է այն դրվագում, երբ շատերը պնդում են, թե օրենքը հատկապես միտված է կանանց իրավունքների պաշտպանությանը։ Վստահորեն կարելի է պնդել, որ պատմական կտրվածքով Հայաստանում կանանց իրավունքները միշտ եղել են բարձր հիմքերի վրա։ Իսկ անկախացումից հետո, կապված տարբեր գործընթացների հետ, այդ իրավունքները համահարթեցվել են։ Այն, որ ընտանիքներում կա որոշակի հեգեմոնիա տղամարդու կողմից կնոջ նկատմամբ, դա համատարած փաստ է, ոչ միայն Հայաստանում, մյուս կողմից, բոլոր այն կանայք, ովքեր ուզում են գերակա դեր կամ հավասարազոր իրավունքներով ամուսիններ, հաստատապես ճարում են այդպիսիք։ Ուստի, հարկի չէ շահարկել այս դրույթն անընդհատ։ Նման սեքսիստական վերաբերմունքն արդեն հանգեցրել է այլ ծայրահեղության՝ տղամարդկանց իրավունքների պաշտպանության խնդրին։
Վահրամ Թոքմաջյան





















































1
Unibank Issued Preferred Shares with a Fixed Annual Dividend of 12%
2
Ucom’s Fixed Network Now Available in Yerevan's Silikyan District
3
UC Berkeley, Stanford, Visa Innovation Center and Much More: a Unique Opportunity for 10 Students fr...
4
Inecobank and The Bank of New York Mellon mark the launch of a partnership to expand international t...
5
Customer Appreciation Day at "Baghramyan" branch: IDBank