Երևան, 27.Օգոստոս.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Արդյո՞ք «100 գրամ» օղին իրականում օգնել է հաղթել պատերազմում. «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Պատերազմական լեգենդները հաճախ ընկալվում են որպես անվիճելի ճշմարտություն: Օրինակ՝ տարածված համոզմունք է, որ Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ լեգենդար «ժողկոմական 100 գրամ» ալկոհոլը վճռորոշ ազդեցություն է ունեցել խորհրդային զինվորների մարտունակության վրա:

Զինծառայողներին ալկոհոլով ապահովելու ավանդույթը հին է։ Հայտնի է, որ նույնիսկ Հին Ռուսաստանում սովորություն կար արշավից առաջ «մի բաժակ» խմել: Դրա ավելի փաստագրված պրակտիկան սկիզբ է առել Պետրոս I-ի ժամանակներից. նա մտցրել է զինվորներին օղու պարտադիր բաժանման նորմը, որն այն ժամանակ կոչվում էր «հացի գինի»։ Առաջինները, ովքեր կանոնավոր կերպով ալկոհոլ էին ստանում, նավաստիներն էին: Ցածր կոչում ունեցողներին օրական տրվում էր 120 գրամ օղի։ Հետաքրքիր է, որ կարելի էր հրաժարվել օղուց, որի դեպքում դրա դիմաց դրամական փոխհատուցում էր տրվում։ Ժամանակի ընթացքում այդ ավանդույթը տարածվել է նաև ցամաքային զորքերում: Հետագայում ռուսական բանակում ալկոհոլի չափից ավելի օգտագործումը հանգեցրել է նրան, որ 1904-1905 թվականների Ռուս-ճապոնական պատերազմում պարտության պատճառներից մեկն է նշվում զինվորական անձնակազմի՝ հատկապես նավատորմի չափից ավելի հարբեցողությունը: Արդյունքում, 1908 թվականին ամբողջովին դադարեցվել է զինվորներին և նավաստիներին ալկոհոլի տրամադրումը, ինչպես նաև արգելվել է թունդ խմիչքների վաճառքը բանակի բուֆետներում և նույնիսկ առաջին գծի խանութներում ռազմական գործողությունների ժամանակ: Այդ արգելքը տևել է ավելի քան երեք տասնամյակ։ Այնուամենայնիվ, 1940 թվականին, երբ Խորհրդա-ֆիննական պատերազմի ժամանակ Կարմիր բանակը բախվել է ձմեռային ծանր պայմանների հետ, պաշտպանության ժողկոմ Կլիմ Վորոշիլովը Ստալինին խնդրել է զինվորական անձնակազմի համար օրական օղու քվոտա սահմանել: Արդյունքում թույլատրվել է զինվորներին ու հրամանատարներին բաժանել 100 գրամ ալկոհոլ և 50 գրամ խոզի ճարպ։

Այդ նոր հրամանից էլ առաջացել են «ժողկոմական 100 գրամ» և «վորոշիլովյան չափ» արտահայտությունները։ Ռազմական գործողությունների ավարտից հետո ալկոհոլի տրամադրման պրակտիկան դադարեցվել է, բայց ոչ երկար ժամանակով։ Հայրենական մեծ պատերազմի սկզբին Կարմիր բանակը կրկին վերադարձել է զինվորներին ալկոհոլով ապահովելու պրակտիկային։ Ընդ որում, ալկոհոլի հոսքը դեպի ճակատ այնքան զգալի էր, որ ալկոհոլային խմիչքների գործարանները չէին հասցնում հաղթահարել աճող պահանջարկը: Դրա հետ կապված՝ սկսել են օգտագործել սպիրտ՝ այն արդեն տեղում հասցնելով ստանդարտ թնդության։

Հարցը, թե արդյո՞ք օղին իրականում օգնել է հաղթել պատերազմում, մնում է բաց: Որոշ վետերաններ նշում են, որ ալկոհոլը թույլ է տվել դիմանալ կոշտ կլիմայական պայմաններին, հատկապես սաստիկ սառնամանիքների ժամանակ, երբ զինվորները ստիպված են եղել գիշերել հենց բաց երկնքի տակ։ Մյուս կողմից էլ՝ շատ են նրանք, ովքեր քննադատում են ալկոհոլի խրախուսման պրակտիկան։ Առաջնագծում եղած որոշ վետերաններ պնդում են, որ օղին բթացնում է ինքնապահպանման բնազդը, ինչի պատճառով անփորձ զինվորները դրա ազդեցության տակ անխոհեմաբար առաջ են նետվում և զոհվում: Մարտական փորձ ունեցողները ավելի զգուշավոր են եղել ալկոհոլի նկատմամբ՝ հասկանալով դրա հնարավոր հետևանքները։ Հետագայում՝ 1942 թվականին, Ստալինը փոփոխություններ է կատարել և թույլատրել օղու բաշխումը միայն այն ստորաբաժանումներին, որոնք գտնվում էին հարձակման մեջ։ Մնացած դեպքերում ալկոհոլը թույլատրվում էր միայն կարևոր տոների կապակցությամբ։ Հետաքրքիր է, որ, օրինակ՝ Ֆիզիկական դաստիարակության օրը ևս անսպասելիորեն հայտնվել է այդ ցուցակում:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Զելենսկին հայտարարել է, որ Պուտինի հետ բանակցությունները կարող են տեղի ունենալ Թուրքիայում. Reuters Օտարերկրացի 35-ամյա տղամարդը ձերբակալվել է «Զվարթնոց» օդանավակայանում Օկուպացված Քարվաճառում գրանցվել է գազի պայթյուն. կան վիրավորներ «Ես այդպես էլ չստացա տարվա լավագույն երգիչ մրցանակը». Արսեն Սաֆարյան Թրամփը մտադիր է Վաշինգտոնում սպանության համար վերականգնել մահապատիժը Հուսով եմ՝ Իրանը ստացավ արժանի պատիժը. Ադրբեջանում Իսրայելի դեսպան Թրամփը բացատրել է, թե ինչու չի շտապում պատժամիջոցներ կիրառել Ռուսաստանի դեմ Օգոստոսի 27-ին, 28-ին, 29-ին գազ չի լինելու հարյուրավոր հասցեներում Թրամփը հայտարարել է, որ Ուկրաինայի պատճառով Երրորդ համաշխարհային պատերազմ չի լինի Հենրիխ Մխիթարյանի գնահատականը Տորինոյի հետ խաղում Սուրեն Վարոսյանը նշանակվել է Արաբկիր վարչական շրջանի ղեկավար Ռուբեն Վարդանյանի դեմ դատական ​​ֆարսն Ադրբեջանում շարունակվում է Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ Ադրբեջանի արտգործնախարարը պատմել է, թե խաղաղության համաձայնագրի որ դրույթների հետ Հայաստանը չի համաձայնել Երեխա ունեցող ընտանիքների բնակապահովման ծրագրի շրջանակում վճարվել է շուրջ 1 մլրդ 650 մլն դրամ «Սուրբ Հովհաննես» մատուռի մոտակայքում քաղաքացին ընկել և վնասել է ոտքը Հայ հասարակությունը ընտրում է Ռուսաստանի հետ ժամանակի փորձություն անցած ռազմավարական գործընկերությունը Փաստացի փրկվել ենք մահից. ուղևորը պատմել է Փարիզ-Երևան չվերթը սպասարկող օդանավի անսարքության մասին. abcmedia.am 907-րդ ուղղման չեղարկումը Ադրբեջանի և ԱՄՆ-ի միջև համագործակցության նոր փուլի սկիզբ է. Բայրամով Ձյուն օգոստոսին Մեկ օրվա ընթացքում տեղի են ունեցել 4.8 և 4.9 մագնիտուդով երկու երկրաշարժ Ղրղզստանում Հրազդանի ԳԱՅ-ի նախկին պոստի մոտ բախվել են «Mercedes»-ը և «BMW»-ները. կան վիրավորներ Բռնազավթված Արցախում հրդեհները շարունակում են մոլեգնել Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Այսօր Երկրագնդի ամենատաք վայրը եղել է Իրանում, իսկ ամենացուրտ վայրը՝ Անտարկտիդայում Բաքուն ոչնչացնում է Արցախի մշակութային ժառանգությունը, պետք է կանխել․ դիմում՝ Գերմանիային «ՌԴ-ից վերադարձված բեռների մեծ մասը խնդիր են ունեցել փաստաթղթերի հետ». Պապոյան Նախագահ Վահագն Խաչատուրյանն ընդունել է ՀՀ-ում Ուրուգվայի դեսպանին Կյանքից հեռացել է Ռուբեն Պետրոսյանը Բախվել են «Mercedes»-ը ու «ГАЗ 31029»-ը․ կան վիրավորներ ՊԵԿ-ը քաղաքացիներին հորդորում է տեղեկություններ հայտնել մաքսանենգ ապրանքների ներմուծման մասին Ադրբեջանը օկուպացված Արցախում ոչնչացրել է Հովհաննես Այվազովկսու հուշարձանը ՀՀ-ից ՌԴ պտուղ-բանջարեղեն, ծաղիկ տեղափոխելիս պետք է պահպանել ԵԱՏՄ և ՌԴ օրենսդրության պահանջները․ ՍԱՏՄ Ալմաթիի օդանավակայանում տղամարդ է ինքնահրկիզվել Լիբանանի կառավարությունը «կհամոզի» «Հըզբոլլահ»-ի զենքերը վայր դնել Էրդողանի խոստացած «Զանգեզուրի միջանցքի» օգուտների հետքերով. ի՞նչ է իրականում սպասվում ՀՀ-ին Բայրամովը խոսել է ադրբեջանա-հայկական խաղաղության գործընթացում Թուրքիայի հատուկ դերի մասին Ռուսաստանը և Իրանը քննարկել են ռազմական համագործակցությունը 15․000 պայուսակ, 15․000 ժպիտ․ ինչու՞ է իշխանությունը փորձում սևացնել Սամվել Կարապետյանի նախաձեռնությունըՏրանսպորտային քարտերից անհետանո՞ւմ է լիցքավորված գումարը․ ահազանգի հետքերով ՆԳՆ-ն զգուշացնում է․ գործարկվելու են էլեկտրական շչակներ 59-ամյա բնակիչը մեկ օրում երկու բնակարանից գողություն է արել Արմավիրի ոստիկանները խոշոր չափերի մարիխուանա են հայտնաբերել Ոսկու գինը կտրուկ անկում է ապրել Դատավորի օգնական է ձերբակալվել Բաքվի զնդանում հայերը զրկանքներ են կրում` որպես ժողովրդավարության կրողներ. Հովհաննես Իշխանյան Պլաստիկից մաքրվել է Սևանա լճի 2 կմ երկարությամբ տարածքԶՊՄԿ հովանավորությամբ վերաօծվեց Փուխրուտ գյուղի Սուրբ Ստեփանոս Նախավկա եկեղեցինԱնկախության 200-ամյակը կարևոր և խորհրդանշական տոն է Ուրուգվայի համար. Խաչատուրյանն ընդունել է ՀՀ-ում Ուրուգվայի դեսպանին Դարի մախինացիայի համար Նոբելյան մրցանակ չգիտեմ՝ Թրամփին կտա՞ն, թե՞ Նիկոլին էլ հետը. Աննա Մկրտչյան