Երևան, 27.Օգոստոս.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Հսկայական «X» և «V» Լուսնի վրա հուլիսի 2-ին. Ինչպե՞ս տեսնել դրանք

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

2025 թվականի հուլիսի 2-ին Լուսնի առաջին քառորդի ժամանակ նրա մակերևույթին կհայտնվեն տպավորիչ «X» և «V» ձևով պատկերներ: Այս երևույթը, որը հայտնի է որպես կլար-օբսկուր էֆեկտ (ֆրանսերեն՝ clair-obscur, «լույս-ստվեր»), առաջանում է լույսի և ստվերի խաղից: Պատմում ենք, թե ինչպե՞ս և ե՞րբ դիտել այս լուսնային «տառերը», ի՞նչ սարքավորումներ օգտագործել և որտե՞ղ փնտրել այս յուրահատուկ նախշերը:

Ի՞նչ են լուսնային «X»-ը և «V»-ն

Կլար-օբսկուր էֆեկտն առաջանում է, երբ արևի լույսը որոշակի անկյան տակ ընկնում է Լուսնի խառնարանների և բարձունքների վրա՝ ստեղծելով ստվերներ, որոնք ձևավորում են ծանոթ պատկերներ: Լուսնի առաջին քառորդի ժամանակ, երբ լուսնային սկավառակի կեսն է լուսավորված, ստվերները ընդգծում են ռելյեֆը՝ «X»-ը և «V»-ն դարձնելով տեսանելի: Սրանք ֆիզիկական օբյեկտներ չեն, այլ օպտիկական պատրանքներ, որոնք առաջանում են խառնարանների լուսավորությունից:

  • Լուսնային «X»: Ձևավորվում է Բիանկինի, Պուրբախ և Լա Կայ խառնարանների եզրերի լուսավորման միջոցով (տրամագծեր՝ համապատասխանաբար 38 կմ, 118 կմ և 68 կմ): Գտնվում է Լուսնի հասարակածից մոտ 25° հարավ՝ Վերներ և Ալիացենսիս խառնարանների մոտ, տերմինատորի գծի վրա՝ լուսավորված և ստվերային կողմերի սահմանին:
  • Լուսնային «V»: Ձևավորվում է Ուկերտ խառնարանի (23 կմ) և մի քանի փոքր խառնարանների պատերի լուսավորման միջոցով: Գտնվում է մի փոքր հյուսիս՝ Լուսնի հասարակածից մոտ 10° վերև, նույն տերմինատորի մոտ:

Այս պատկերները տեսանելի են մոտ 4 ժամ՝ առաջին քառորդի ճշգրիտ փուլից առաջ, և առավել տպավորիչ են տերմինատորի ստվերային կողմում, որտեղ արևի լույսը հազիվ է դիպչում բարձունքներին:

Ե՞րբ և որտե՞ղ դիտել

Ամսաթիվ և ժամ: Լուսնի առաջին քառորդը կլինի 2025 թվականի հուլիսի 2-ին՝ 23:41 EDT (հուլիսի 3-ին՝ 03:41 GMT): «X»-ը և «V»-ն կսկսեն ձևավորվել մոտ 4 ժամ առաջ:

Դիտման պայմաններ.

  • Գտեք բաց տարածք՝ հորիզոնի անարգել տեսանելիությամբ, հեռու ծառերից, շենքերից և լույսի աղտոտման աղբյուրներից (փողոցային լապտերներ, քաղաքային լույսեր):
  • Տվեք աչքերին 10–15 րոպե՝ մթությանը հարմարվելու համար:
  • Եղանակը կարևոր դեր է խաղում. ամպամածությունը կարող է խանգարել դիտմանը: Ստուգեք եղանակի կանխատեսումը, օրինակ՝ Ventusky կայքում կամ տեղական եղանակային ծառայություններում:

Ի՞նչ սարքավորում օգտագործել

  • Հաշվիչ աստղադիտակ: Հարմար են 50–70 մմ բացվածքով աստղադիտակներ (օրինակ՝ 10x50 կամ 15x70): Կայունության համար խորհուրդ է տրվում օգտագործել եռոտանի, քանի որ ձեռքերի նույնիսկ թեթև դողը կարող է խանգարել դիտմանը: ED (extra-low dispersion) ոսպնյակներով աստղադիտակները նվազագույնի են հասցնում խեղաթյուրումները:
  • Հեռադիտակ: Բավարար է 6 դյույմ (150 մմ) բացվածքով հեռադիտակ, օրինակ՝ սկսնակ մակարդակի ռեֆրակտոր կամ ռեֆլեկտոր: Ավելի մանրամասն պատկերի համար հարմար են 8–10 դյույմ բացվածքով հեռադիտակներ: Ցածր խոշորացումը (50–100x) ավելի լավ է ընդգծում կլար-օբսկուր էֆեկտը, քանի որ բարձր խոշորացումը կենտրոնանում է փոքր խառնարանների վրա՝ շեղելով ուշադրությունը տառերի ձևերից:
  • Աստղաֆոտոգրաֆիա: Նկարահանման համար օգտագործեք բարձր լուսազգայունությամբ տեսախցիկներ (օրինակ՝ Canon EOS կամ Sony Alpha) և 300 մմ-ից սկսվող տելեօբյեկտիվներ: Սմարթֆոնի համար ադապտերով հեռադիտակը նույնպես հարմար է պարզ լուսանկարների համար: Կարգավորումներ՝ ISO 100–400, կափարիչի արագություն՝ 1/100–1/250 վայրկյան՝ կախված լուսավորությունից:

Ինչպե՞ս գտնել «X»-ը և «V»-ն

  1. Լուսնային «X»:
    • Գտեք տերմինատորի գիծը՝ լույսի և ստվերի սահմանը:
    • Կենտրոնացեք Լուսնի հարավային բևեռից մոտ մեկ երրորդով վերև գտնվող տարածքի վրա (25° հարավային լայնություն):
    • Փնտրեք վառ «X» տառը Վերներ (70 կմ) և Ալիացենսիս (80 կմ) խառնարանների մոտ: «X»-ը ձևավորվում է, երբ արևի ճառագայները լուսավորում են Պուրբախ, Լա Կայ և Բիանկինի խառնարանների բարձր եզրերը, մինչ նրանց ներքին մասերը մնում են ստվերում:
  2. Լուսնային «V»:
    • Տեղափոխեք հայացքը տերմինատորի երկայնքով դեպի հյուսիս՝ հասարակածից մի փոքր վերև (մոտ 8° հյուսիսային լայնություն):
    • Գտեք Ուկերտ խառնարանը, որը գտնվում է Գոլորտների ծովի (Mare Vaporum) փոքր տարածքից հարավ: «V»-ն ձևավորվում է Ուկերտի և մոտակա լեռնաշղթաների լուսավորված պատերով:

Խորհուրդ: Օգտագործեք լուսնային քարտեզներ, օրինակ՝ Virtual Lunar Atlas կամ SkySafari հավելվածը, խառնարանների ճշգրիտ դիրքը որոշելու համար: Լուսնային «X»-ը հայտնվում է մոտ 358° կոլոնգիտուդում (լուսնային երկայնություն տերմինատորում):

Լրացուցիչ խորհուրդներ

  • Դիտման ժամանակ: Սկսեք դիտել հուլիսի 2-ի երեկոյան ժամը 19:00–20:00-ից, երբ Լուսինը բարձր է: Երևանում և Հայաստանի արևմտյան մասերում Լուսինը կարող է հորիզոնից ներքև անցնել կեսգիշերին, ուստի մի հետաձգեք:
  • Ցերեկային դիտում: «X»-ը և «V»-ն բավական վառ են, որպեսզի տեսանելի լինեն ցերեկը, եթե երկինքը պարզ է: Խուսափեք հեռադիտակն ուղղել Արևի կողմ՝ աչքերը չվնասելու համար:
  • Պատկերների էվոլյուցիա: Դիտեք, թե ինչպես են ձևերը փոխվում տերմինատորի շարժման հետ: «X»-ը ձևավորվում է 2.3 ժամում, վառ փայլում է մոտ մեկ ժամ և անհետանում 70 րոպեում:
  • Այլ կլար-օբսկուր էֆեկտներ: Եթե տարված եք լուսնային դիտումներով, փորձեք գտնել «Կլավիի աչքերը» (աճող ուռուցիկ Լուսնի վրա) կամ «Լուսնային Կույսը» Սինուս Իրիդում ծովածոցում:

Ինչո՞ւ սա արժե տեսնել

Լուսնային «X»-ը և «V»-ն ոչ միայն գեղեցիկ տեսարան են, այլև հնարավորություն՝ զգալ Ձեզ տիեզերքի հետազոտող, ինչպես Գալիլեոն, որն առաջին անգամ հեռադիտակն ուղղեց դեպի Լուսին: Կլար-օբսկուր էֆեկտն ընդգծում է լուսնային լանդշաֆտի կոշտ գեղեցկությունը, որտեղ խառնարաններն ու լեռները ստեղծում են երևակայությունը գրգռող պատրանքներ: Այս երևույթը տեղի է ունենում տարին մի քանի անգամ, սակայն 2025 թվականի հուլիսին այն հատկապես հարմար է երեկոյան ժամերին դիտելու համար:

Հաջորդ ամսաթվեր: Եթե բաց թողնեք հուլիսի 2-ի իրադարձությունը, հաջորդ հնարավորությունը «X»-ը և «V»-ն տեսնելու կլինի 2025 թվականի օգոստոսի 3-ին: 2025 թվականի ճշգրիտ ամսաթվերն ու ժամերը կարելի է գտնել Space & Telescope-ի նման կայքերում:

Հետևեք մեզ՝ այստեղ

Զելենսկին հայտարարել է, որ Պուտինի հետ բանակցությունները կարող են տեղի ունենալ Թուրքիայում. Reuters Օտարերկրացի 35-ամյա տղամարդը ձերբակալվել է «Զվարթնոց» օդանավակայանում Օկուպացված Քարվաճառում գրանցվել է գազի պայթյուն. կան վիրավորներ «Ես այդպես էլ չստացա տարվա լավագույն երգիչ մրցանակը». Արսեն Սաֆարյան Թրամփը մտադիր է Վաշինգտոնում սպանության համար վերականգնել մահապատիժը Հուսով եմ՝ Իրանը ստացավ արժանի պատիժը. Ադրբեջանում Իսրայելի դեսպան Թրամփը բացատրել է, թե ինչու չի շտապում պատժամիջոցներ կիրառել Ռուսաստանի դեմ Օգոստոսի 27-ին, 28-ին, 29-ին գազ չի լինելու հարյուրավոր հասցեներում Թրամփը հայտարարել է, որ Ուկրաինայի պատճառով Երրորդ համաշխարհային պատերազմ չի լինի Հենրիխ Մխիթարյանի գնահատականը Տորինոյի հետ խաղում Սուրեն Վարոսյանը նշանակվել է Արաբկիր վարչական շրջանի ղեկավար Ռուբեն Վարդանյանի դեմ դատական ​​ֆարսն Ադրբեջանում շարունակվում է Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ Ադրբեջանի արտգործնախարարը պատմել է, թե խաղաղության համաձայնագրի որ դրույթների հետ Հայաստանը չի համաձայնել Երեխա ունեցող ընտանիքների բնակապահովման ծրագրի շրջանակում վճարվել է շուրջ 1 մլրդ 650 մլն դրամ «Սուրբ Հովհաննես» մատուռի մոտակայքում քաղաքացին ընկել և վնասել է ոտքը Հայ հասարակությունը ընտրում է Ռուսաստանի հետ ժամանակի փորձություն անցած ռազմավարական գործընկերությունը Փաստացի փրկվել ենք մահից. ուղևորը պատմել է Փարիզ-Երևան չվերթը սպասարկող օդանավի անսարքության մասին. abcmedia.am 907-րդ ուղղման չեղարկումը Ադրբեջանի և ԱՄՆ-ի միջև համագործակցության նոր փուլի սկիզբ է. Բայրամով Ձյուն օգոստոսին Մեկ օրվա ընթացքում տեղի են ունեցել 4.8 և 4.9 մագնիտուդով երկու երկրաշարժ Ղրղզստանում Հրազդանի ԳԱՅ-ի նախկին պոստի մոտ բախվել են «Mercedes»-ը և «BMW»-ները. կան վիրավորներ Բռնազավթված Արցախում հրդեհները շարունակում են մոլեգնել Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Այսօր Երկրագնդի ամենատաք վայրը եղել է Իրանում, իսկ ամենացուրտ վայրը՝ Անտարկտիդայում Բաքուն ոչնչացնում է Արցախի մշակութային ժառանգությունը, պետք է կանխել․ դիմում՝ Գերմանիային «ՌԴ-ից վերադարձված բեռների մեծ մասը խնդիր են ունեցել փաստաթղթերի հետ». Պապոյան Նախագահ Վահագն Խաչատուրյանն ընդունել է ՀՀ-ում Ուրուգվայի դեսպանին Կյանքից հեռացել է Ռուբեն Պետրոսյանը Բախվել են «Mercedes»-ը ու «ГАЗ 31029»-ը․ կան վիրավորներ ՊԵԿ-ը քաղաքացիներին հորդորում է տեղեկություններ հայտնել մաքսանենգ ապրանքների ներմուծման մասին Ադրբեջանը օկուպացված Արցախում ոչնչացրել է Հովհաննես Այվազովկսու հուշարձանը ՀՀ-ից ՌԴ պտուղ-բանջարեղեն, ծաղիկ տեղափոխելիս պետք է պահպանել ԵԱՏՄ և ՌԴ օրենսդրության պահանջները․ ՍԱՏՄ Ալմաթիի օդանավակայանում տղամարդ է ինքնահրկիզվել Լիբանանի կառավարությունը «կհամոզի» «Հըզբոլլահ»-ի զենքերը վայր դնել Էրդողանի խոստացած «Զանգեզուրի միջանցքի» օգուտների հետքերով. ի՞նչ է իրականում սպասվում ՀՀ-ին Բայրամովը խոսել է ադրբեջանա-հայկական խաղաղության գործընթացում Թուրքիայի հատուկ դերի մասին Ռուսաստանը և Իրանը քննարկել են ռազմական համագործակցությունը 15․000 պայուսակ, 15․000 ժպիտ․ ինչու՞ է իշխանությունը փորձում սևացնել Սամվել Կարապետյանի նախաձեռնությունըՏրանսպորտային քարտերից անհետանո՞ւմ է լիցքավորված գումարը․ ահազանգի հետքերով ՆԳՆ-ն զգուշացնում է․ գործարկվելու են էլեկտրական շչակներ 59-ամյա բնակիչը մեկ օրում երկու բնակարանից գողություն է արել Արմավիրի ոստիկանները խոշոր չափերի մարիխուանա են հայտնաբերել Ոսկու գինը կտրուկ անկում է ապրել Դատավորի օգնական է ձերբակալվել Բաքվի զնդանում հայերը զրկանքներ են կրում` որպես ժողովրդավարության կրողներ. Հովհաննես Իշխանյան Պլաստիկից մաքրվել է Սևանա լճի 2 կմ երկարությամբ տարածքԶՊՄԿ հովանավորությամբ վերաօծվեց Փուխրուտ գյուղի Սուրբ Ստեփանոս Նախավկա եկեղեցինԱնկախության 200-ամյակը կարևոր և խորհրդանշական տոն է Ուրուգվայի համար. Խաչատուրյանն ընդունել է ՀՀ-ում Ուրուգվայի դեսպանին Դարի մախինացիայի համար Նոբելյան մրցանակ չգիտեմ՝ Թրամփին կտա՞ն, թե՞ Նիկոլին էլ հետը. Աննա Մկրտչյան