Երևան, 14.Հունիս.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Հնագույն քաղաքը կարող է անհետանալ Սահարայի ավազների տակ

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

Միջնադարյան եզակի Ուալատա քաղաքը, որը մի ժամանակ տրանսսահարյան առևտրի և իսլամական կրթության կարևոր կենտրոն էր, արագորեն անհետանում է անապատի գրոհման պատճառով։ Ըստ մասնագետների՝ առանց քաղաքի պահպանման անհապաղ միջոցառումների, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության այս օբյեկտը մոտ ապագայում կարող է լիովին կորսվել, հաղորդում է Lenta.ru-ն։

11-րդ դարում հիմնադրված Ուալատա քաղաքը ծաղկում է ապրել 14-16-րդ դարերում՝ որպես Սահարայի քարավանային ճանապարհների կարևորագույն կետ։ Այստեղ հատվում էին Հյուսիսային Աֆրիկան Արևմտյան Սուդանի նահանգների հետ կապող առևտրային ճանապարհները։ Քաղաքը հայտնի էր իր մեդրեսեներով և հարուստ գրադարաններով։

Այսօր շենքերի միայն մոտ 30%-ն է բնակելի, ամեն տարի 5-7 պատմական շենք ամբողջությամբ ավերվում է, 14-16-րդ դարերի եզակի ձեռագրերը կորչում են պահպանման պայմանների բացակայության պատճառով, իսկ ավազե փոթորիկները պարբերաբար ծածկում են փողոցներն ու տները։

«Վերջին 40 տարում մենք կորցրել ենք հին քաղաքի կեսից ավելին,- ասում է տեղացի պատմաբան Մոհամեդ ուլդ Ահմեդը,- Եթե ոչնչացման տեմպը շարունակվի, 20-30 տարի հետո Ուալատայից միայն հիշողություն կմնա»։

Կլիմայի փոփոխությունը, մասնավորապես՝ երաշտների և անկանխատեսելի տեղումների ավելացումը, արագացնում է ոչնչացումը։ Տեղացիները պատմում են, թե 1980-ականներին Ուալատայի մզկիթն այնքան էր ծածկվել ավազով, որ հավատացյալներն աղոթում էին տանիքին։ Ծառեր տնկելու և իրազեկվածությունը բարձրացնելու նպատակով փառատոներ անցկացնելու նախաձեռնությունները չեն կարողացել կանգնեցնել քայքայումը։ Առանց նոր ներդրումների՝ եզակի քաղաքը կարող է ընդմիշտ անհետանալ:

Նմանատիպ իրավիճակ է նկատվում տարածաշրջանի այլ պատմական քաղաքներում՝ Շինգետիում, Տիշիտում և Վադանում ևս, որոնք նույնպես ներառված են Համաշխարհային ժառանգության վտանգված վայրերի ցանկում։

Հետևեք մեզ՝ այստեղ

Աշխարհի ամենափոքր սերիական մեքենան. ինչո՞ւ նորից առաջ եկավ մեծ հետաքրքրություն. «Փաստ»ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (14 ՀՈՒՆԻՍԻ). Ստորագրվել է Շենգենյան համաձայնագիրը, կայացել է քրիստոնեության պատմության մեջ առաջին Տիեզերաժողովը. «Փաստ»Նավթն ու գազը՝ որպես արտաքին քաղաքական գործիք. «Փաստ»Երևանի Աջափնյակ վարչական շրջանում գործարկվելու են էլեկտրական շչակներ Հորդանանը բացել է իր օդային տարածքը Ինչպե՞ս է Հայաստանը հակազդելու. «Փաստ»Դեպի Հայաստան և Երևանից որոշ չվերթեր չեղարկվել են Մի sms էլ «Շիշ բռնողը» կստանա Ինչո՞ւ են Փաշինյանին հապշտապ Անկարա կանչել Փաշինյանը եվրաինտեգրումը պահում է որպես խաղաթուղթ՝ շանտաժ անելու համար Իսրայելի հարվածների հետևանքով գլխավոր շտաբի պետի տեղակալներ են մահացել Մերձավոր Արևելքին նոր արհավիրքներ են սպասվում. ի՞նչ է անում Հայաստանը Ժողովրդականություն չունեցող վարչապետի հարձակումը Եկեղեցու վրա մեծ հակազդեցության է հանդիպել. «Փաստ»Իրադարձությունների հետ կապված ՀՀ-ի ռադիոակտիվ ֆոնի փոփոխություն չի նկատվում Իրանը հայտնում է 78 զոհի մասին. իրանական հրթիռները շարունակում են թիրախավորել Իսրայելը՝ պատասխան տալով նախորդ հարվածներին Իրանի ԱԳՆ հայտարարությունը Մահացել է ԵՊՀ դասախոս, լեզվաբան Փառանձեմ Մեյթիխանյանը «Չէի հավատում, որ իր հետ կարող է ինչ-որ բան պատահել, բայց գիտեի նաև, որ իր ընկերներին չէր կարող միայնակ թողնել». ենթասպա Վարդան Թադևոսյանն անմահացել է հոկտեմբերի 19-ին. «Փաստ»Ապաստարան եմ իջել հինգ անգամ. Իսրայելում ԱՄՆ դեսպանը՝ իրավիճակի մասին Ջրամատակարարման գրաֆիկի խախտումներ Երևանի Կենտրոն վարչական շրջանում Կապանում բախվել են բեռնատարը և «Suzuki»-ն․ տnւժածներից մեկը երեխա է Իրանից օտարերկրացիների տարհանում է իրականացվում Ադրբեջանի հետ սահմանով «Փորձում են ոչնչացնել Եկեղեցին, բայց կբախվեն նրան ու կփշրվեն. սա Նիկոլի վերջն է, իր պարտությունը, օրհասը». «Փաստ»Իսրայելում ՀՀ դեսպանությունը հայտարարություն է տարածել Թեհրանն անիմաստ է համարում շարունակել բանակցությունները Վաշինգտոնի հետ Իրանի միջnւկային ծրագրի շուրջ. Իրանի ԱԳՆ խոսնակ Թել Ավիվին Իրանի պատասխան հարվածների հետևանքները Եթե Երևանից ընդամենը 300 կմ հեռավորությամբ Թավրիզում ռումբեր են պայթում, մենք այս ամենից ևս անմասն չենք կարող մնալ․ Ավետիք Չալաբյան Ի՞նչ է կատարվում մեր շուրջը, և ինչո՞վ են զբաղված Հայաստանի իշխանությունները. «Փաստ»Հարձակումը եկեղեցու վրա նաև փորձ է կանխարգելելու հրապարակներում կատարվելիք գործողությունները. Բագրատ Սրբազան Տարադրամի փոխարժեքները հունիսի 14-ին Չոր շրջաններում գյուղատնտեսական արևային վահանակները որոշակի առավելություններ ունենԻ՞նչ չեն կարողանում «կիսել» քպականները. «Փաստ»«Գալու է պահը, և մենք այսօրվա ղեկավարության հետ շատ կոշտ ենք լինելու». «Փաստ»Անցած «7 տարվա» մասին հիշատակումն արդեն իսկ վախենալու է. «Փաստ»Փոփոխություններ քաղաքացիական ավիացիայի բնագավառում մատուցվող ծառայությունների պետտուրքերի համակարգում. «Փաստ»Հայաստանի համար այսօր կարևոր է չտրվել արտաքին խաղացողների քաղաքական մանիպուլյացիաներին. «Փաստ»Ինչո՞ւ յոթ տարի անց «հիշեցին» Հովիկ Աբրահամյանին. «Փաստ»500 մլն դոլար ներդրումային մեգանախագիծ. ինչի՞ մասին է խոսքը. «Փաստ»Ովքեր են թույլ տալիս բեսպրեդելշչիկ Վիլոյին՝շարունակելու գազագողությունը, եւ ինչու է լռում ՊԵԿ-ը՝ երբ ոտնահարվում են իր խոշոր հարկատուի շահերը Մահացել է հայտնի լեզվաբան Փառանձեմ Մեյթիխանյանը ՀՀ դեսպանությունը կապի մեջ է Իրանի իշխանությունների հետ հայերի շրջանում զոհերի և վիրավորների հարցով Ի՞նչ եղանակ սպասել հանգստյան օրերին Վանաձորում այսօր տեղացած կարկուտն ու դրա հետևանքները (տեսանյութ, լուսանկարներ) Իսրայելի պաշտպանության բանակը հերքում է կործանիչների խոցման մասին լուրերը Ինչ է հայտնի Իսրայելի դեմ Իրանի պատասխան հարձակման մասին՝ այս պահի դրությամբ Նեթանյահուն իրանցիներին կոչ է արել ընդվզել իրենց կառավարության դեմ Արտակարգ դեպք՝ Երևանում Համաքաղաքացիներին մարմնական վնասվածքներ պատճառած 49-ամյա տղամարդը ձերբակալվել է Իրանական հրթիռները հարվածել են Իսրայելի ազգային անվտանգության նախարարության շենքին. IRNA Իրանի բանակի հրամանատար է նշանակվել պաշտպանության նախկին նախարար Հաթամին