Դժվար է գտնել մեկ այլ խաղ, որտեղ մարդ կարող է բացահայտել իրեն բոլոր առումներով. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մենք առիթ ունեցել ենք ներկայացնել բիլիարդի երկու տեսակները: Այս անգամ կխոսենք ամերիկյան բիլիարդի մասին: Ընդհանրապես, բիլիարդն ինքնին բավականին հին խաղ է, դրա մասին առաջին հիշատակումները վերաբերում են 1469 թվականին։ Ինչ վերաբերում է ամերիկյան բիլիարդին (պուլ բիլիարդ), ապա այն, բնականաբար, ծագել է ԱՄՆ–ում։ Համեմատած դասական բիլիարդի հետ՝ ամերիկյան պուլ բիլիարդը համեմատաբար երիտասարդ խաղ է: Շատ կարևոր է այն չշփոթել «ամերիկանկայի» հետ, քանի որ վերջինը ռուսական բիլիարդի տեսակ է (առաջիկայում կներկայացնենք նաև ռուսական բիլիարդը)։

Ամերիկյան բիլիարդը, որն ունի երկդարյա պատմություն, նախատեսված է խաղացողների արագ խաղի և գնդակների հեշտ գցման կարիքները բավարարելու համար: Սակայն առաջին 30-ից ավելի տարիների ընթացքում սարքավորումների, գրպանիկի չափերի կամ խաղային սեղանների չափորոշիչներ չկային: Բացի այդ, կանոնները հաճախ փոխվում էին: Դա շարունակվել է մինչև 1857 թվականը, երբ Մայքլ Ֆելանը արտոնագրել է սեղանների և գրպանների պարամետրերը, ինչպես նաև խաղի հիմնական կանոնները։ Պուլում գրպաններն իրենց չափերով ավելի մեծ են, քան գնդերը։ Դա մինչ այսօր էլ ամերիկյան բիլիարդի համար մնում է որպես ստանդարտ:

«Պուլ» բառը գալիս է ֆրանսերենից և նշանակում է «բանկ», «խաղադրույք» կամ նույնիսկ «փամփուշտ», և այդ բառը ոչ մի կապ չունի բիլիարդի հետ։ Այդ բառը կապված է բոլորովին այլ մոլախաղերի հետ՝ պոկեր, ձիարշավ: Ուղղակի այն սենյակներում՝ «պուլերներում», որտեղ խաղացողները խաղադրույքներ էին կատարում, սկսել են տեղադրել բիլիարդի սեղաններ, որպեսզի մարդիկ կարողանան հաճելի ժամանակ անցկացնել մրցումների արդյունքներին սպասելիս: Այդ պահից էլ բիլիարդի այդ տեսակը ստացել է «պուլ» անվանումը՝ ըստ տեղակայման սենյակի:

Սկզբում պուլ բիլիարդը նման էր ռուսական բիլիարդին, և խաղն ավարտվում էր, երբ խաղացողը վաստակում էր 61 միավոր: Միավորները շնորհվում էին ըստ գրպանիկ նետված գնդերի քանակի։ Այնուամենայնիվ, ժամանակի ընթացքում նոր կանոններ և տարբերակներ էին անընդհատ հորինվում: Ներկայում պուլ բիլիարդի առավել հանրահայտ տեսակը «ութ գունդն» է: Բացի դրանից, կան ամերիկյան բիլիարդի երկու տասնյակից ավելի տեսակներ՝ ինչպես սիրողական, այնպես էլ մրցաշարային: Ամերիկյան բիլիարդի զարգացման պատմությունը առանձնացնում է խաղի զարգացման 3 հիմնական շրջան: Վաղ շրջանը 1847- 1870 թվականներն են: Այդ տարիներին է խաղը վերափոխվել: ԱՄՆ-ի խաղացողներն աստիճանաբար սկսել են հեռանալ ավանդական բիլիարդից՝ ստեղծելով իրենց յուրահատուկ խաղը։ Դասական պուլ բիլիարդի ժամանակաշրջանն է 1871-1949 թվականները: Այդ փուլում այն ձեռք է բերել իր «ամերիկյան առանձնահատկությունները»։ Խաղը տեղափոխվել է 10 ոտնաչափանոց սեղան, իսկ գրպանիկները դարձել են 4 դյույմ, ինչը, ի վերջո, այդ խաղը դարձրել է ավելի դժվար և ավելի քիչ զվարճալի: Հետո եկել է ժամանակակից պուլ բիլիարդի շրջանը:

Ամերիկյան բիլիարդի կոնգրեսն է իսկական հեղափոխություն բերել այդ խաղում, որը արագորեն կորցնում էր ժողովրդականությունը։ Գրպանիկների լայնացման (դրանք դարձել են 5 դյույմ), սեղանի նոր չափի (9 ոտնաչափ երկարություն և 4,5 լայնություն) անցնելու շնորհիվ ամերիկյան բիլիարդը դարձել է ավելի արագ և տպավորիչ, ինչը վերածնել է նրա նախկին ժողովրդականությունը:

Իսկ 1980-ականները եղել են ոսկե դարաշրջան պուլ բիլիարդի համար: Այդ տարիներին է աշխարհը ծանոթացել այդ խաղի բազմաթիվ աստղերի ու լեգենդների հետ։ Բացի այդ, խաղի հանրահռչակմանը մեծապես նպաստել են ֆիլմերը, որտեղ հերոսները բիլիարդ են խաղում: Սկսել են անցկացվել պուլ բիլիարդի պաշտոնական մրցաշարեր, որոնք հեռարձակվել են հեռուստատեսությամբ:

Ներկայում պուլ բիլիարդը հայտնի է նրանով, որ այն մի կողմից՝ պրոֆեսիոնալ սպորտ է, իսկ մյուս կողմից՝ պարզապես ժամանց։ Ավելին, դժվար է գտնել մեկ այլ խաղ, որտեղ մարդ կարող է բացահայտել իրեն բոլոր առումներով։ Այդ խաղում բացահայտվում են մարդու ֆիզիկական և ինտելեկտուալ հմտությունները, ինչպես նաև գեղարվեստական կարողությունները: Այդ խաղը նաև օգնում է ամրապնդել հոգեկան կայունությունը, լավ ժամանակ անցկացնել և գործնական կապեր հաստատել կոմերցիոն բանակցությունների ժամանակ։

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում