Երևան, 28.Ապրիլ.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Արևի, հայրենի բնության ու ջերմության համադրությունը մեկտեղված՝ Սարյանի կտավներում․ նկարչի ծննդյան օրն է

ՄՇԱԿՈՒՅԹ

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

Փետրվարի 28-ը հայ նկարիչ Մարտիրոս Սարյանի ծննդյան օրն է։ Սարյանի վրձնած կտավները հայտնի են ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ օվկիանոսի ափերից դուրս։

Մարտիրոս Սարյանի նախնիները Անիից են, որոնք գաղթել են Ղրիմ և մասնակցել են տեղի հայկական գաղթավայրի հիմնադրմանը։ Ղրիմի հայկական գաղթավայրի հիմնադրումից հետո Սարյանի նախնիները մասնակցել են նաև Նոր Նախիջևանի հայկական գաղութի ստեղծմանը։

Ինչ վերաբերում է նկարչին՝ Մարտիրոս Սարյանին, ապա պետք է նշել, որ Սարյանն իր գիտելիքները ստացել է Մոսկվայի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ինստիտուտում 1897-1904 թվականներին։

Սարյանն առաջին անգամ Կովկաս մեկնել է 1901 թվականին, այնուհետև եղել է Աշտարակում, Երևանում, Վաղարշապատում, Սևանում, իսկ արդեն 1902 թվականին Անիում։ Իր այս ճամփորդությունների ընթացքում էլ Սարյանը «հափշտակելով», մանրակրկիտ ուսումնասիրելով իր իսկ ժողովրդի մշակույթը, սովորությունները, որմնանկարչությունը, ճարտարապետությունը և մշակույթին վերաբերվող ցանկացած փոքր թվացող մանրուք մեծ ներդրում է արել իր նկարչի կարիեռայում։

Կարելի է անգամ ասել, որ, ուսումնասիրելով պատմությունն ու մշակույթը, այդ ամենը վճռական ազդեցություն է ունեցել Սարյանի աշխարհայացքի և ստեղծագործական մեթոդի ձևավորման ու զարգացման վրա, ինչն էլ հիմա տեսնում ենք նկարչի ստեղծագործություններում։

Մեծ Եղեռնը յուրաքանչյուր հայի համար ցավալի թեմա է, բայց նաև նուրբ և կարևոր թեմա։ 1915 թվականին Մեծ Եղեռնի օրերին Մարտիրոս Սարյանը աշխատել է «Հայերին օգնող մոսկովյան կոմիտեում»։

Մարտիրոս Սարյանը մեկնել է Էջմիածին՝ թուրքական սրից հալածական հայ գաղթականներին տեղում օգնություն ցուցաբերելու։ Հովհաննես Թումանյանի, Գ. Հովսեփյանի և հայ այլ մտավորականների հետ, մոլեգնող համաճարակի պայմաններում, բոլոր ճիգերն ու ջանքերը գործադրել է Արևելյան Հայաստանում ապաստանած վերջին արևմտահայերին մահվան ճիրաններից փրկելու համար։

Այդ ամենն իհարկե ծանրագույն կերպով ազդեցություն է թողել Սարյանի հոգուն և սրտին։ Բազում անքուն գիշերները և տեսած ծանր տեսարանների տպավորության տակ նկարիչը հոգեկան ցնցում է ստացել։

Երբ Հայաստանում հաստատվել են Սովետական բարքերը, Մարտիրոս Սարյանն իր ընտանիքի հետ 1921 թվականին տեղափոխվել է Երևան և մշտական բնակություն հաստատել։ Սարյանն իր վախճանը կնքել է Երևանում 1972 թվականի մայիսի 5-ին։

Հայրենի հողի բնապատկերները գերակշռում են Սարյանի նկարներում։ Նայելով Սարյանի նկարներին՝ կամա թե ակամա զգում ես հայկական շունչն ու հոգին։ Եթե անգամ կապ չունեք նկարչության հետ և գուցե անգամ տիեզերագնաց եք, անզեն աչքով էլ կնկատեք Մարտիրոս Սարյանի նկարներից «ծորացող» լույսը, արևի ստվերը ու «թափվող» ջերմությունը։

Եթե նույնիսկ ապրում եք հայրենիքի սահմաններից դուրս և ձեր կարոտակեզ սիրտը տենչում է հայրենիքը, ապա Սարյանի վրձնած կտավները ի զորու են փոքր-ինչ մեղմել կարոտը։

ArmLur.am-ը ներկայացնում է մեծն նկարչի հայտնի մտքերից մի քանիսը։

-Կյանքը մի կղզի է: Մարդիկ դուրս են գալիս ծովից, քայլում են այդ կղզիով և դարձյալ մտնում ծով: Այդ վաղանցիկ կյանքը հավիտենական է, չքնաղ:

-Մարդ ինքը պիտի սովորի, պիտի տեսնի, ճանաչի, սիրի, տեսնի իրեն ու անկեղծ լինի։ Իսկ սովորել պետք է բնությունից։ Նրանից մեծ ուսուցիչ չկա։

-Իր աշխատանքով մարդ պետք է արդարացնի այն շնորհը, որ ստացել է բնությունից։

-Արվեստը ժամանակի ու պատմության խրոնիկա չէ և ոչ էլ գաղափարների իլյուստրացիա։ Այն հոգեկան մի ակտիվություն է, որ հավերժական բնույթ ունի։

-Անհնար է սարը տեսնել` կանգնելով նրա կողքին:

Սարյանը հիշվում է մինչ օրս և կհիշվի միշտ։ Երևանում Մարտիրոս Սարյանի անվամբ կա փողոց, որը կարելի է ասել, որ ունի հենց Սարյանի շունչը։

Երևանում է գտնվում նաև Մարտիրոս Սարյանի հուշարձանը, որը գտնվում է Մաշտոցի, Մարշալ Բաղրամյան պողոտաների և Զորյան փողոցի միջև գտնվող հենց իր անունը կրող պուրակում, իսկ նկարչի տուն-թանգարանը գտնվում է հենց Սարյան փողոցում։

Աննա Սրապիոնյան

 Հետևեք մեզ՝ այստեղ

Հայտնի է, թե երբ կարող է տեղի ունենալ Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև բանակցությունների հաջորդ փուլը Օդի ջերմաստիճանը զգալի կբարձրանա Հայերը և հույները նորից ու նորից գտնում են վերածնման ճանապարհը. ՀՀ դեսպան Ոգեկոչման արարողություն Բուխարեստում՝ նվիրված Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին «Բարսելոնա» Մ-19-ը՝ Պատանեկան Չեմպիոնների լիգայի հաղթող Ռուսաստանի ԶՈՒ-ն զանգվածային անօդաչու թռչող սարքերով հարված են հասցրել Չերկասիի օդանավակայանին (տեսանյութ) Եռապատկվում է անչափահասների էլեկտրական սկուտեր վարելու տուգանքները ՌԴ-ում. որքա՞ն կկազմի գումարը Զինվորական ծառայության սահմանային տարիքը կփոխվի՞․ մանրամասներ Իրանի նավահանգստում տեղի ունեցած պայթյունի հետևանքով զոհերի թիվը հասել է 65-ի ԱՄՆ-ն պատժամիջոցներ է սահմանել հութիներին օգնող ընկերությունների և նավերի նկատմամբ Արցախի հայության էթնիկ զտումը և պատմության ու մշակույթի խեղաթյուրումը Երևանում կառուցվող էլիտար շենքում աշխատակիցը 6-րդ հարկից ընկել է եւ մահացել «Lվացք էր ուզում փռել, պատշգամբը փլվեց». մանրամասներ Շենգավիթի շենքերից մեկում տեղի ունեցած փլուզումից Հրազդան գետն ընկած Ուկրաինայի անչափահաս քաղաքացուն դեռ չեն գտել, որոնողական աշխատանքները շարունակվում են Սուրբ Աթոռին կոչ ենք անում՝ քայլեր ձեռնարկել կալանավորված հայ գերիների ազատ արձակման ուղղությամբ ԵԱ․ Աշիկ Անդրեյանը 5-րդն է Մոսկվայում այսօր «Եդինայա Ռոսիա» կուսակցության նախաձեռնությամբ տեղի ունեցավ «Նացիզմի դեմ տարած հաղթանակի նշանակության մասին. դասեր ՄԱԿ-ի ստեղծումից» միջազգային սիմպոզիումըՄարմնամարզիկներ Արթուր Դավթյանն ու Համլետ Մանուկյանը՝ Աշխարհի բացարձակ գավաթակիրներ Անհնար է առանց հուզվելու նայել․ հարսանիքի ժամանակ Ռոզա Դավթյանի խոսքը՝ մահացած հայրիկին՝ նրա ծննդյան օրը Վրաստանի նախագահ Միխայիլ Կավելաշվիլին ժամանել է Հայաստան Իդրամն ու IDBank-ը՝ Career City Fest-ի մասնակիցԱնդրեի նախկին կինը սկանդալային դեպքերից հետո նոր լուսանկար է հրապարակել Վառ ելույթներ և անսպառ էներգիա․ կայացավ «Ծաղկունք» միջազգային 7-րդ փառատոնը «ՀՀ–ն հաստատական դիրքորոշում ունի հասնելու կայուն խաղաղության մեր տարածաշրջանում». Փաշինյանը՝ Էստոնիայի վարչապետին Արտակարգ դեպք` Երևանում. քաղաքացին ընկել է նոր կառուցվող Ինեկոբանկի ինքնաշեն վերելակի հորը Դանակով զինված քաղաքացին հարձակվել է բուժաշխատողների վրա Քեզանից հետո. Անի Երանյանի խորհրդավոր գրառումը Ատելության խոսքը բավական մեծ տարածում ունի. Քննարկում Անահիտ Մանասյանի նախաձեռնությամբ Արդարադատության նախարարը Եգիպտոսի դեսպանի հետ քննարկել է դատապարտյալների փոխանցմանն առնչվող հարցեր Վթար՝ Երևանում, «Hyundai»-ն բախվել է եզրաքարին, ապա ծառին. Shamshyan Խաղաղության գործընթացը չեզոքացնում է Ադրբեջանը․ Բաքուն մեղադրում է ՀՀ-ին՝ Արցախի ականապատ տարածքների համար Հայտնաբերվել է չհայտարարագրված և մաքսային հսկողությունից թաքցված դեղորայք ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատունը զգուշացնում է Արցախցիները կարող են խուսափել անձնագրում «Ադրբեջան» նշումից. ՆԳՆ Գառնու տաճարի բաղնիքի խճանկարը կվերականգնվի. այսօր տրվել է մեկնարկը Սահմանապահ զորքերի զինծառայողին անզգուշությամբ ինքնասպանության հասցնելու հատկանիշներով քրվարույթ է նախաձեռնվել․ ՔԿ Ամերիաբանկը մասնակցեց Career City Fest փառատոնին` ներկայացնելով Ամերիացիներին բնորոշ արժեքները Բերդավանի սահմանագոտում ականի պայթյունից վիրավորում ստանալու դեպքի առթիվ քրվարույթ է նախաձեռնվել Նշվել է իրանական նավահանգստում մաhացու պայթյունի պատճառը Շրջառանառությունից դուրս են բերվում ՀՀ երկրորդ սերնդի թղթադրամները Համացանցով թմրամիջոցների իրացմամբ զբաղվող գյումրեցին կալանավորվել է Փաշինյանն Էստոնիայի ԱԳ նախարարի հետ քննարկել է Հայաստան-Էստոնիա երկկողմ հարաբերությունների օրակարգին վերաբերող հարցեր «Այսօր 2 կոպեկ ավել վաստակելու և դահլիճում հանդիսատես լցնելու համար փորձում են կատարել հանդիսատեսի ցանկությունը». Շուշան Պետրոսյան Լավ հոտ չի գալիս․ Ադրբեջանն ամենօրյա հաճախականությամբ կրակում է, Սյունիքում անհանգիստ են Սաուդյան Արաբիան եւ Կատարը կվճարեն Սիրիայի պարտքից 15 մլն դոլար Brent-ը թանկացել է՝ մեկ բարելը 67,1 դոլար Ֆրանսիան Հնդկաստանին 26 Rafale կnրծանիչներ կվաճառի «Սյունեցիների ներդրումը Մեծ Հաղթանակում. անմոռանալի սխրանք»․ Գիտակոնֆերանս ԿապանումՎերջին 30 տարիներին որ երկրի ղեկավարներին են իմփիչմենտ հայտնել և ի՞նչ է եղել նրանց հետ. Արտակ Զաքարյանը մատնանշում է դեպքերը Պուտինը հրադադար հայտարարեց