Երևան, 29.Ապրիլ.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Արևի, հայրենի բնության ու ջերմության համադրությունը մեկտեղված՝ Սարյանի կտավներում․ նկարչի ծննդյան օրն է

ՄՇԱԿՈՒՅԹ

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

Փետրվարի 28-ը հայ նկարիչ Մարտիրոս Սարյանի ծննդյան օրն է։ Սարյանի վրձնած կտավները հայտնի են ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ օվկիանոսի ափերից դուրս։

Մարտիրոս Սարյանի նախնիները Անիից են, որոնք գաղթել են Ղրիմ և մասնակցել են տեղի հայկական գաղթավայրի հիմնադրմանը։ Ղրիմի հայկական գաղթավայրի հիմնադրումից հետո Սարյանի նախնիները մասնակցել են նաև Նոր Նախիջևանի հայկական գաղութի ստեղծմանը։

Ինչ վերաբերում է նկարչին՝ Մարտիրոս Սարյանին, ապա պետք է նշել, որ Սարյանն իր գիտելիքները ստացել է Մոսկվայի գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ինստիտուտում 1897-1904 թվականներին։

Սարյանն առաջին անգամ Կովկաս մեկնել է 1901 թվականին, այնուհետև եղել է Աշտարակում, Երևանում, Վաղարշապատում, Սևանում, իսկ արդեն 1902 թվականին Անիում։ Իր այս ճամփորդությունների ընթացքում էլ Սարյանը «հափշտակելով», մանրակրկիտ ուսումնասիրելով իր իսկ ժողովրդի մշակույթը, սովորությունները, որմնանկարչությունը, ճարտարապետությունը և մշակույթին վերաբերվող ցանկացած փոքր թվացող մանրուք մեծ ներդրում է արել իր նկարչի կարիեռայում։

Կարելի է անգամ ասել, որ, ուսումնասիրելով պատմությունն ու մշակույթը, այդ ամենը վճռական ազդեցություն է ունեցել Սարյանի աշխարհայացքի և ստեղծագործական մեթոդի ձևավորման ու զարգացման վրա, ինչն էլ հիմա տեսնում ենք նկարչի ստեղծագործություններում։

Մեծ Եղեռնը յուրաքանչյուր հայի համար ցավալի թեմա է, բայց նաև նուրբ և կարևոր թեմա։ 1915 թվականին Մեծ Եղեռնի օրերին Մարտիրոս Սարյանը աշխատել է «Հայերին օգնող մոսկովյան կոմիտեում»։

Մարտիրոս Սարյանը մեկնել է Էջմիածին՝ թուրքական սրից հալածական հայ գաղթականներին տեղում օգնություն ցուցաբերելու։ Հովհաննես Թումանյանի, Գ. Հովսեփյանի և հայ այլ մտավորականների հետ, մոլեգնող համաճարակի պայմաններում, բոլոր ճիգերն ու ջանքերը գործադրել է Արևելյան Հայաստանում ապաստանած վերջին արևմտահայերին մահվան ճիրաններից փրկելու համար։

Այդ ամենն իհարկե ծանրագույն կերպով ազդեցություն է թողել Սարյանի հոգուն և սրտին։ Բազում անքուն գիշերները և տեսած ծանր տեսարանների տպավորության տակ նկարիչը հոգեկան ցնցում է ստացել։

Երբ Հայաստանում հաստատվել են Սովետական բարքերը, Մարտիրոս Սարյանն իր ընտանիքի հետ 1921 թվականին տեղափոխվել է Երևան և մշտական բնակություն հաստատել։ Սարյանն իր վախճանը կնքել է Երևանում 1972 թվականի մայիսի 5-ին։

Հայրենի հողի բնապատկերները գերակշռում են Սարյանի նկարներում։ Նայելով Սարյանի նկարներին՝ կամա թե ակամա զգում ես հայկական շունչն ու հոգին։ Եթե անգամ կապ չունեք նկարչության հետ և գուցե անգամ տիեզերագնաց եք, անզեն աչքով էլ կնկատեք Մարտիրոս Սարյանի նկարներից «ծորացող» լույսը, արևի ստվերը ու «թափվող» ջերմությունը։

Եթե նույնիսկ ապրում եք հայրենիքի սահմաններից դուրս և ձեր կարոտակեզ սիրտը տենչում է հայրենիքը, ապա Սարյանի վրձնած կտավները ի զորու են փոքր-ինչ մեղմել կարոտը։

ArmLur.am-ը ներկայացնում է մեծն նկարչի հայտնի մտքերից մի քանիսը։

-Կյանքը մի կղզի է: Մարդիկ դուրս են գալիս ծովից, քայլում են այդ կղզիով և դարձյալ մտնում ծով: Այդ վաղանցիկ կյանքը հավիտենական է, չքնաղ:

-Մարդ ինքը պիտի սովորի, պիտի տեսնի, ճանաչի, սիրի, տեսնի իրեն ու անկեղծ լինի։ Իսկ սովորել պետք է բնությունից։ Նրանից մեծ ուսուցիչ չկա։

-Իր աշխատանքով մարդ պետք է արդարացնի այն շնորհը, որ ստացել է բնությունից։

-Արվեստը ժամանակի ու պատմության խրոնիկա չէ և ոչ էլ գաղափարների իլյուստրացիա։ Այն հոգեկան մի ակտիվություն է, որ հավերժական բնույթ ունի։

-Անհնար է սարը տեսնել` կանգնելով նրա կողքին:

Սարյանը հիշվում է մինչ օրս և կհիշվի միշտ։ Երևանում Մարտիրոս Սարյանի անվամբ կա փողոց, որը կարելի է ասել, որ ունի հենց Սարյանի շունչը։

Երևանում է գտնվում նաև Մարտիրոս Սարյանի հուշարձանը, որը գտնվում է Մաշտոցի, Մարշալ Բաղրամյան պողոտաների և Զորյան փողոցի միջև գտնվող հենց իր անունը կրող պուրակում, իսկ նկարչի տուն-թանգարանը գտնվում է հենց Սարյան փողոցում։

Աննա Սրապիոնյան

 Հետևեք մեզ՝ այստեղ

ԱՄՆ ֆինանսների նախարարը հայտարարել է Հնդկաստանի հետ առևտրային համաձայնագրի կնքման մասին Գորիս-Հարթաշեն ավտոճանապարհին բախվել են ավտոմեքենաներ․ կա տուժած Արցախցիներն իրենց շտաբ-վրանը Ազատության հրապարակից կտեղափոխեն Երևանում գործող Արցախի ներկայացուցչություն Հայաստանը գնահատում է Կանադայի հետ իր հարաբերությունները՝ հիմնված բարեկամության և ընդհանուր արժեքների վրա․ Փաշինյանը շնորհավորել է Կանադայի վարչապետին Ռուբեն Վարդանյանն ու նրա փաստաբանը Բաքվում կայացած դատական ֆարսի ժամանակ բողոք են ներկայացրել դատավորների կազմի դեմ +27 աստիճան․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Պատշգամբում խաղալիս երեխան հանկարծակի կորցրել է հավասարակշռությունը և ընկել․ Թուրքիա Կարեն Սեդրակյանը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել Ողբերգական դեպք՝ «Ուիգմոր»-ում. բժիշկներին չի հաջողվել փրկել 1-ամյա երեխայի կյանքը Երիտասարդների մոտ սինթետիկ թմրամիջոց է հայտնաբերվել Հայտնի է, թե ով կգլխավորի «Ռեալ Մադրիդն» ակումբային ԱԱ-ում Վեհափառը գնահատանք է հայտնել Վրաստանին 15 հայ ռազմագերիների վերադարձի համար Մայիսի մեկից միասնական երթուղային ցանցի սակագների փոփոխություն կլինի՞. մանրամասներ Երեկ պատիվ ունեցա հյուրընկալվելու Կարեն Դեմիրճյանի թանգարանում. Թաթոյան «Հասկանում են, որ իրենց իշխանության մնալը կախված է Անկարայի և Բաքվի բարեհաճ վերաբերմունքից, և ամեն ինչ անում են, որպեսզի արժանանան թուրք-ադրբեջանական զույգի բարեհաճ վերաբերմունքին»Միասնական երթուղային ցանցը մայիսի 1-ից չի գործարկվի «21-րդ դարի ամենաուժեղը». ապրիլի վերջին ուժեղ ձյուն է տեղացել, քաղաքը ծածկվել է ձնաբքով. ՌԴ Իրանում կրկին խոշոր պայթյուն է տեղի ունեցել. կան զnհ և վիրավnրներ Ռուսաստանն ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունները կզարգացնի ոչ ի վնաս իր գործընկերների․ Լավրով Լեռնային Ղարաբաղի հայերի դեմ իր գործողությունների համար Ադրբեջանն այդպես էլ չի պատժվել. Amnesty International 20.000.000 դրամ մրցանակային ֆոնդով ռեալիթի շոու՝ առաջին անգամ Հայաստանում Սահմանապահ զորքերի զինծառայողի մաhվան դեպքով կա 1 ձերբակալված․ նոր մանրամասներ Արման Ծառուկյանը Դուբայում մենամարտ կանցկացնի Ծնվել է Եվա Զոհրաբյանի առաջնեկը «Ես եմ ուզել, որ ինձ փողոցում ճանաչեն, որ լեփ -լեցուն դահլիճներն ինձ ծափահարեն, մարդիկ ինձ տեսնեն, լուսանկարվեն». Ռաֆայել Երանոսյան Այն հրապարակումները, որ դատավոր Արտուշ Գաբրիելյանին բերման են ենթարկել, իրականությանը չեն համապատասխանում. փաստաբան Հերթական դատապարտյալն է մաhացել․ ինչ է կատարվել բանտում Հայաստանում կայացել է խնամատարության ինստիտուտի զարգացման վերաբերյալ համաժողով Չինաստանի ավտոարտադրության խորհրդանիշը Հայաստանում է․ E-auto-ն՝ Hongqi էլեկտրամոբիլների պաշտոնական ներկայացուցիչՈղբերգական վթար՝ Սյունիքում, բախվել են «Lexus», «Renault» ու «ՎԱԶ 21021», 1 մարդ մաhացել է, 2-ը՝ վիրավnրվել․ Shamshyan Սարսափելի դեպք, շինհրապարակում տղամարդ է 6-րդ հարկից ընկել, պայքարում են կյանքի համար․ Shamshyan Թրամփի խորհրդականները պատրաստվում են հնարավոր իմպիչմենտի Հրազդանի կիրճում կորած անչափահաս աղջկան չեն գտել․ ի՞նչ է հայտնի Ուկրաինան շուտով կջախջախվի, ես փրկում եմ այս երկիրը․ Թրամփ Մաhացու վթար Գյումրիում․ պաշտոնական մանրամասներ ՓԾ մեքենայի մասնակցությամբ ողբերգական դեպքից Արագածոտնում միասնական երթուղային ցանցը մայիսի 1-ից չի գործարկվի, տրանսպորտն առայժմ կգործի նախկինի պես Մինչև 18 տարեկան տղաների համար ՀՀ քաղաքացիությունը փոխելու բազային տուրքը դարձնել 15 մլն դրամ. նոր նախաձեռնություն «Նեմեսիսը» ոչ թե մարդասպանություն էր, այլ արժանապատվություն. Արսեն Գրիգորյան Ապրիլի 24-ը հիշեցրեց` ով ենք մենք, որտեղից ենք գալիս և ուր ենք գնում. Դավիթ Սարգսյան Հունիսի 5-7-ը Երևանում կանցկացվեն Վրաստանի մշակույթի օրեր Հրդեհ է բռնկվել Երևանի շենքերից մեկի 5-րդ հարկում Կարիերա, կրթություն և զարգացում՝ Ամիօ բանկի մոտեցումը CCF 2K25-ում Եկամուտների հայտարարագրման ռիսկերը․ չփաստաթղթավորված փոխանցումները կհարկվեն 20 տոկոսով․ Նաիրի ՍարգսյանՄեր կանխատեսումներով՝ հայտարարագիր կներկայացնի մինչև 100 000 մարդ․ Նաիրի Սարգսյան Հրդեհ Երևանի շենքերից մեկում. հայտարարվել է բարդության «1 ԲԻՍ» աստիճան Իլինոյսում ամենագնացը մխրճվել է շենքի մեջ. զոհվել է 4 երեխա և դեռահաս Մեծ Հայրենական պատերազմում Հաղթանակի 80-րդ տարեդարձի նախօրեին «Հայաստանում «Անմահ գունդ» հասարակական կազմակերպությունը և Համահայկական կամավորական միությունը ստացան Հաղթանակի դրոշի ճշգրիտ պատճենը»«Ես եմ ուզել, որ ինձ փողոցում ճանաչեն, որ լեփ -լեցուն դահլիճներն ինձ ծափահարեն, մարդիկ ինձ տեսնեն, լուսանկարվեն». Ռաֆայել Երանոսյան Տոնոյանն ու Շարմազանովը Մոսկվայում պատռել են ադրբեջանցիների ֆաշիստական դեմքը Գագիկ Ծառուկյանի մամուլի խոսնակ Իվետա Տոնոյանը ադրբեջանցի պատվիրակներին իրենց տեղը ցույց տվեց.Պողոս Ստամբուլյան