Երևան, 19.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Իտալական VST աստղադիտակը բացահայտել է լոկալ տիեզերքի 5 գալակտիկաների գաղտնիքները

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

Աստղաֆիզիկայի ազգային ինստիտուտը ներկայացրել է լոկալ տիեզերքի հինգ գալակտիկաների մանրամասն պատկերներ, որոնք ստացվել են Չիլիում տեղակայված իտալական VST (VLT Survey Telescope) աստղադիտակի միջոցով: Այս գալակտիկաները, ներառյալ անկանոն NGC 3109-ը և Sextans A-ն, պարուրաձև գալակտիկաներ Մեսյե 83-ը (կամ NGC 5236) և IC 5332-ը և անկանոն NGC 5253-ը գտնվում են Ծիր Կաթին գալակտիկայից 4-ից 30 միլիոն լուսատարի հեռավորության վրա:

Պատկերները ստացվել են VST-SMASH (VST Survey of Mass Assembly and Structural Hierarchy) ուսումնասիրության շրջանակում, որը ղեկավարել է Նեապոլի Աստղաֆիզիկայի ազգային ինստիտուտի հետազոտող Կրեշենցո Տորտորան: Նախագծի նպատակն է հասկանալ տարբեր տեսակի գալակտիկաների առաջացման մեխանիզմները։ Դիտարկումներն իրականացվել են երեք ֆիլտրերի միջոցով, որոնք թույլ են տվել ֆիքսել գալակտիկաներում աստղերի ձևի, գույնի և բաշխվածության ամենափոքր մանրամասները։

Հինգ գալակտիկաներն ընտրված են 27 գալակտիկաներից, որոնք թիմն ուսումնասիրում է VST-ով: Այս գալակտիկաները խնամքով ընտրվել են՝ ապահովելու ավելի մանրամասն օպտիկական անալոգն այն տվյալների, որոնք առաջիկա տարիներին կհավաքի Եվրոպական տիեզերական գործակալության (ESA) Euclid տիեզերական աստղադիտակը։

NGC 3109.jpg (128 KB)

Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են The Messenger ամսագրում։ «Մենք փորձում ենք հասկանալ, թե ինչպես են գոյանում գալակտիկաները՝ կախված դրանց զանգվածից և մորֆոլոգիական տեսակից: Սա նշանակում է, որ մենք պետք է ուսումնասիրենք աստղերի ձևավորման գործընթացները գալակտիկաների ներսում (in situ) և միաձուլման գործընթացները այլ գալակտիկաների հետ»,- բացատրել է Կրեշենցո Տորտորան։

VST-ի դիտարկումները թիմին թույլ են տվել հետազոտել գալակտիկաները մինչև մակերեսի շատ ցածր պայծառությունը, ինչը դժվար կլիներ անել ընդամենը մի քանի տարի առաջ: VST աստղադիտակն իր մեծ տեսադաշտով առանցքային դեր է խաղացել համեմատաբար կարճ ժամանակում այս պատկերները ստանալու հարցում։ Համեմատության համար, Hubble տիեզերական աստղադիտակի միջոցով նմանատիպ պատկերներ ստեղծելը կպահանջի բազմաթիվ հաջորդական էքսպոզիցիաներ։

Sextans A.jpg (120 KB)

«Սա առաջին անգամն է, որ այս բոլոր գալակտիկաները դիտարկվել են նման խորությամբ և մանրամասնությամբ և միատեսակ տվյալներով»,- ասել է Տորտորան՝ հավելելով, որ առաջիկա տարիներին միայն Euclid տիեզերական աստղադիտակը կկարողանա այսպիսի խորությամբ ուսումնասիրություններ անել, բայց այն չի կարողանա հույս դնել լայնածավալ ծածկույթի վրա VST օպտիկական երկարությունների վրա:

Վերա Ռուբինի անվան աստղադիտարանը, թեև դիտարկումներ անում է նմանատիպ սպեկտրային շրջաններում, նման խորությունների կհասնի միայն երկար տարիների դիտարկումից հետո՝ VST-ն դարձնելով գործիք, որը դեռ կարող է հետաքրքիր արդյունքներ տալ ուսումնասիրության համար:

Առավել մանրամասն` այստեղ. 

https://t.me/armenia24live

ՀՇՖ-ն ամփոփել է տարվա արդյունքները 36 ժամ ջուր չի լինելու դեկտեմբերի 23-ին, 24-ին և 25-ին Աշխարհի ամենահայտնի և հեղինակավոր պարբերականներից մեկն անդրադարձել է Հայաստանում կառուցվող Հիսուս Քրիստոսի՝ աշխարհում ամենաբարձր մոնումենտալ արձան-համալիրին․ Իվետա Տոնոյան ՆԱՏՕ-ն հայտարարել է, որ երկարատև պատերազմի համար դաշինքը բավականաչափ դիմացկուն չէ Ռուսաստանը պատրաստ է համագործակցել Եվրոպայի, Մեծ Բրիտանիայի և Միացյալ Նահանգների հետ․ Պուտին Փոքրիկ խմբակի առաջնորդի հրահանգով տարբեր կառույցներ խոշորացույցով քրքրում են Նարեկ Կարապետյանի «դոսյեն» ու ոչ մի բան չեն գտնում․ Մարիաննա ՂահրամանյանԹուրքիայում անհայտ անօդաչու թռչող սարք է վթարի ենթարկվել Ավտովթար՝ Շիրակի մարզում. կա տուժած Սարմեն Բաղդասարյանը նշանակվել է Լիբանանում Հայաստանի դեսպան ՊՍԺ-ի դարպասապահ Մատվեյ Սաֆոնովը կոտրվածք է ստացել Քննարկվել է Երևանում կայանալիք Հրաձգության մեծահասակների ԵԱ-ի կազմակերպմանը վերաբերող հարցեր Ոստիկանության նախկին պաշտոնատար անձը կաշառքի միջնորդության պատրվակով տարբեր անձանցից գումար է ստացել. քրեական վարույթով նախաքննությունն ավարտվել է Արմավիրի մարզի Փարաքար համայնքին կվերադարձվի 0.2 հա մակերեսով հողամաս Դոլարի փոխարժեքը կայուն է. Եվրոն էժանացել է Այդ 10-ը ապաշխարությամբ պիտի վերադառնան, Սուրբ Էջմիածին երկպառակության եկածներն ամոթահար կհեռանան. Հայր Ասողիկ ԿարապետյանԵրևանի ավտոբուսի վարորդները պարգևավճար կստանան Ջրային պարեկները 42-ամյա սևանցու մեքենայում 100 կգ-ից ավելի սիգ են հայտնաբերել Ինչպես են ծեծում Դոն ՊիպոյինՆոշպայի թաքնված վտանգներըԵրեք երեխաների հայրը հանկարծամահ է եղել կոկորդի ցավիցԱրտակ Սրբազան, ինքնամխիթարանքով մի զբաղվիր, քանի որ քո գործած հանցանքն աններելի է․Դավիթ Սարգսյան ԵԶԲ-ն նախատեսում է 2026 թվականին Հայաստանում ներդրումների ծավալը հասցնել 500 մլն դոլարիՀայաստանում մշակույթը զարգանում է խիստ անհավասար․ Մենուա ՍողոմոնյանԿոնվերս Բանկի և Visa-ի արշավի հաղթողներին են հանձնվել մրցանակները (տեսանյութ) Նախ, ուզում եմ ներողություն խնդրել ձեզանից․ ՊուտինՓաշինյանը՝ հանուն մի օլիգարխի շահերի Փաշինյանի թափանցիկ ակնարկները երկաթուղու զավթման մասին Հասարակական առողջացման պրոցեսը. նոր իրականությունՏարեցներին դարձրել են փորձադաշտ՝ ավելացնելով սթրեսն ու անորոշությունը․ Ցոլակ ԱկոպյանՔաղաքի կենտրոնից փորձել են 11-ամյա աղջկա առևանգելՉինաստանում արևային էլեկտրակայանը «արթնացրել է» անապատըՀայաստանի բուհերը՝ համաշխարհային քարտեզից դուրս․ Ատոմ ՄխիթարյանԻնչո՞ւ են ազատվում Շիրակի մարզպետիցՌուբեն, իրականում դու և քո թիմակիցները հովանավորում եք ռազմական հանցագործ թշնամու բանակը․ Մարուքյան Ucom-ի աջակցությամբ «Արևորդի» ՀԿ-ն իրականացնում է «Խելացի թռչնադիտարկում» կրթական ծրագիրը Հովնան Սրբազան, բա որ Արցախի տեսիլքը չես ուզում կորցնել, ի՞նչ գործ ունես արցախուրացի և հայրենուրացի «սրտի եպիսկոպոսապետի» պաշտոնում. Դավիթ ՍարգսյանԻ՞նչ հանգամանքներում է 97 համարի ավտոբուսը հայտնվել ձորում Աղքատության հաղթահարումը պետք է լինի գերակա նպատակ․ Ավետիք ՔերոբյանԱնուշավան Սրբազան, լսիր այս խոսքերդ, հիշիր ասածներդ, ու զզվիր ինքդ քեզնից. Դավիթ ՍարգսյանՀայտնի են «Նոայի» հավանական մրցակիցները և խաղերի օրերը Բա քե՞զ դրսից ու ներսից ինչքան գումար են տվել Հայրապետին, եկեղեցին ու հայրենիքդ ուրանալու համար, տիրադա´վ․ Դավիթ ՍարգսյանԳևորգ Սրբազան, վեց ամիս առաջ սրտապատառ գոռգոռում էիր Մայր Աթոռի պատերի տակ. Դավիթ ՍարգսյանԶինված բանդա թե՞ ԱԱԾ, ո՞վ պետք է պատասխան տա․ ՄարուքյանՄարզին քաջատեղյակ, բնակիչների հոգսերը կիսող Կարապետյաններն անտարբեր չմնացին խնդրինԱյն մասին, թե ինչու ձախողված քաղաքական գաճաճը որևէ իրավունք չունի խոսել հայոց արքաների անունից. ՉալաբյանԳործող իշխանության գրոհը եկեղեցու դեմ՝ որպես համակարգված ծրագրի մասԵկեղեցուց հետո՝ պետությունը. ո՞րն է հաջորդ թիրախըԻ տարբերություն գործող ռեժիմի` ատելnւթյան և բախnւմներ հրահրող խոսույթի, Կաթողիկոսի խոսքը կառուցված էր հայրենիքի շուրջ համախմբվածության, հանդուրժողականության և սիրո մթնոլորտի վրա․ Աբրահամյան Եկեղեցու դեմ գրոհը որպես աշխարհաքաղաքական գործարքՌուբլին թանկացել է․ տարադրամն՝ այսօր