Երևան, 27.Օգոստոս.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ատոմային ուրվականն է շրջում Հայաստանում. փոքր մոդուլային ռեակտորները դեռ բավականաչափ փորձարկված չեն. «Փաստ»

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

anna-news.info-ն «Ատոմային ուրվականն է շրջում Հայաստանում» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ ժամանակին խորհրդային, ապա Ռուսաստանի հետ դաշնակից Հայաստանը վերջերս որոշել է իր համար փորձել ամերիկյան համակողմանի մասնակցության տարբերակը իր ժողովրդի ընդհանուր երջանկության զարգացման գործում։ Ընդհանուր դրույթը սա է. «Ղարաբաղի համար պատերազմից հետո Հայաստանը փնտրում է նոր հովանավորի, որը կկարողանա լուծել բոլոր խնդիրները»։ Ազատվելով Ղարաբաղից՝ Երևանը նախ դիմեց Փարիզին։ Փարիզը ցուցադրեց իր աքլորի փետուրների բոլոր նրբերանգները և նույնիսկ խոստացավ երեք ռադար ու ՀՕՊ տալ, բայց... հետո: Այսինքն, ֆրանսիացիները չարդարացրին հայերի հույսերը, ուստի բանակցություններ եղան ամերիկացիների հետ, և ԱՄՆ-ը Հայաստանին առաջարկեց բարեփոխումներ իրականացնել հայկական բանակում։ Եվ այդ գաղափարը դուր եկավ Փաշինյանին:

Բացի դա, տրամաբանորեն, եթե ամերիկացիներն այդքան բարեհաճորեն որոշել են վերափոխել բանակը այնպես, որ այն լինի բացարձակապես անկախ Ռուսաստանից, ինչո՞ւ նույնը չանել էներգետիկ ոլորտում, մասնավորապես միջուկային էներգիայի ոլորտում։ Նշենք, որ Հայկական ատոմակայանը միակ գործող ատոմակայանն է Անդրկովկասում և արտադրում է Հայաստանի ողջ էլեկտրաէներգիայի մոտ 40 %-ը։ Եվրոպան և ԱՄՆ-ը բազմիցս են խորհուրդ տվել Հայաստանի կառավարությանը ընդմիշտ փակել այդ ատոմակայանը, իբր այն բարոյապես և տեխնիկապես հնացել է։ Որպես օրինակ է բերվել Ուկրաինան՝ իր խորհրդային ատոմակայաններով, որոնք արդիականացվել են ամերիկացիների կողմից։ Սակայն նրանք, չգիտես ինչու, լռում են այն մասին, որ արդիականացումից հետո Զապորոժիեի ԱԷԿ-ը, իսկ դրանից հետո՝ Ռովնայի ԱԷԿ-ը, երկու անգամ կանգնած են եղել Չեռնոբիլի ԱԷԿ-ի ճակատագիրը կրկնելու եզրին։

Իսկ պատճառն այն է, որ ամերիկացիները փորձել են ռուսական վառելիքը փոխարինել իրենց վառելիքով (արտադրված ռուսական հումքից, բայց սեփական տեխնոլոգիայով)։ Այսպիսով, նույն ուկրաինական ճանապարհով իր վազքն է սկսել նաև նախկին լրագրող Նիկոլ Փաշինյանը։ Այս տարվա ապրիլի 5-ին Բրյուսելում կայացած՝ Հայաստան ԱՄՆ-ԵՄ եռակողմ հանդիպումից հետո ԱՄՆ-ը հայտարարեց, որ մտադիր է աջակցություն ցուցաբերել Հայաստանում ատոմային էներգետիկայի զարգացմանը: Հետո Փաշինյանի որոշմամբ Հայաստանը հարցում ուղարկեց ԱՄՆ երկու երկրների միջև համաձայնագրի հնարավոր կնքման մասին, որը թույլ կտա հայկական տարածքում ամերիկյան տեխնոլոգիայով ատոմակայան կառուցել։

Հաղորդվել է, որ ԱՄՆ-ը դիտարկում է Հայաստանում փոքր փորձարարական մոդուլային միջուկային ռեակտորների կառուցման հնարավորությունը։ Փոքր փորձարարական մոդուլային միջուկային ռեակտորները ԱՄՆ-ում խոստումնալից զարգացումներ են համարվում: Միջուկային կարգավորման հանձնաժողովը (NRC) վավերացրել է NuScale Power ընկերության SMR նախագիծը: Դա նշանակալի քայլ է նման նոր սերնդի ատոմակայանների ստեղծման գործում։ Ընկերությունը մտադիր է Այդահոյի ազգային լաբորատորիայում հիմնել SMR ռեակտորների գործարան: Անգամ ժամանակակից, ավանդական միջուկային ռեակտորը կարող է վտանգավոր լինել, բայց, ամերիկացիների կարծիքով, նոր տիպի ռեակտորներում ռիսկը ենթադրաբար ավելի ցածր է՝ ավանդականների համեմատ ավելի փոքր մասշտաբի, կառուցվածքի պարզության և ռեակտորների անվտանգության համակարգերի շնորհիվ:

Այսօր ԱՄՆ-ը ցանկանում է հենց դա փորձարկել Հայաստանում։ Ճիշտ է նաև այն, որ նոր փոքր փորձարարական մոդուլային միջուկային ռեակտորների վերաբերյալ չկան վիճակագրական ընդհանրացված տվյալներ և դրանց շահագործման փորձ, ինչը Հայաստանում սեյսմիկ անկայունության պայմաններում սպառնում է անկանխատեսելի հետևանքներով։ Փաշինյանը փաստացի թույլ է տալիս ԱՄՆ-ին միջուկային փորձարկում իրականացնել Հայաստանում: Նման փորձը ռիսկային է, հատկապես, որ փոքր մոդուլային ռեակտորները դեռ բավականաչափ փորձարկված չեն: Այդ մասին ասել է ՄԱԿ-ում Հայաստանի ազգային էներգետիկ փորձագետ Արա Մարջանյանը՝ մեկնաբանելով ամերիկյան տեխնոլոգիայով հանրապետությունում մոդուլային ատոմային էներգաբլոկների հնարավոր կառուցման մասին քննարկումները։ Միջուկային էներգետիկան Հայաստանում երկար ժամանակ է օրգանապես զարգացել, և հիմա չպետք է այն քաղաքականացնել և ծառայեցնել որևէ արտաքին ուժերի շահերին, կարծում է փորձագետը։ Ներկայում աշխարհում գործում է միայն երկու փոքր մոդուլային ռեակտոր (300 մեգավատտից պակաս):

Մի քանի փորձնական ծրագրեր են պատրաստվում ԱՄՆ-ում և մի շարք այլ երկրներում, սակայն ժամանակը ցույց կտա, թե որքանո՞վ են դրանք հուսալի և արդյունավետ: Պետք չէ շտապել այդ հարցում, և դա՝ հատկապես քաղաքական դրդապատճառներով։ Թվում է, թե այս ամենը ԱՄՆ-ի խաղն է՝ Ռուսաստանին Անդրկովկասից դուրս մղելու և Հայաստանի էներգետիկ շուկան գրավելու համար։ Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև կնքվել են մի շարք միջպետական պայմանագրեր, որոնք նախատեսում են նոր էներգաբլոկի կառուցում, ուստի, բնական է, որ դրա վառելիքը ձեռք կբերվի հենց Ռուսաստանում։ Հայաստանում ատոմային էներգետիկայի զարգացումը ռուսական ատոմային ռեակտորների աշխատանքի փորձված օրինակ է այսօրվա և ապագայի համար։ Բայց ԱՄՆ-ն ակնկալում է, որ Հայաստանը կհրաժարվի խորհրդային ատոմակայանից՝ հօգուտ ամերիկյանի՝ հանուն «Ռուսաստանից ավելի մեծ էներգետիկ անկախության ձեռքբերման»։

Այսինքն, այդ նախաձեռնությունն առաջին հերթին քաղաքական դրդապատճառներ ունի։ Եվ որպես վերջնական եզրակացություն. ամերիկյան փոքր մոդուլային ռեակտորները կշարունակեն լինել ԱՄՆ քաղաքականության նպատակներից։ Սպիտակ տունը դրանք կառաջարկի իր պոտենցիալ դաշնակիցներին։ Բայց դրանց կառուցմանը ԱՄՆ-ը կհասնի միայն այն դեպքերում, երբ տեղական իշխանությունները պատրաստ կլինեն բառացիորեն ցանկացած գին վճարել Վաշինգտոնի հետ բարեկամության համար՝ լինի դա Ղարաբաղը, թե միջուկային աղետի ռիսկը: Հայաստանն այսօր հնազանդության և լաբորատոր ծովախոզուկի դերի իրատեսական թեկնածուի տեսք ունի։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Զելենսկին հայտարարել է, որ Պուտինի հետ բանակցությունները կարող են տեղի ունենալ Թուրքիայում. Reuters Օտարերկրացի 35-ամյա տղամարդը ձերբակալվել է «Զվարթնոց» օդանավակայանում Օկուպացված Քարվաճառում գրանցվել է գազի պայթյուն. կան վիրավորներ «Ես այդպես էլ չստացա տարվա լավագույն երգիչ մրցանակը». Արսեն Սաֆարյան Թրամփը մտադիր է Վաշինգտոնում սպանության համար վերականգնել մահապատիժը Հուսով եմ՝ Իրանը ստացավ արժանի պատիժը. Ադրբեջանում Իսրայելի դեսպան Թրամփը բացատրել է, թե ինչու չի շտապում պատժամիջոցներ կիրառել Ռուսաստանի դեմ Օգոստոսի 27-ին, 28-ին, 29-ին գազ չի լինելու հարյուրավոր հասցեներում Թրամփը հայտարարել է, որ Ուկրաինայի պատճառով Երրորդ համաշխարհային պատերազմ չի լինի Հենրիխ Մխիթարյանի գնահատականը Տորինոյի հետ խաղում Սուրեն Վարոսյանը նշանակվել է Արաբկիր վարչական շրջանի ղեկավար Ռուբեն Վարդանյանի դեմ դատական ​​ֆարսն Ադրբեջանում շարունակվում է Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ Ադրբեջանի արտգործնախարարը պատմել է, թե խաղաղության համաձայնագրի որ դրույթների հետ Հայաստանը չի համաձայնել Երեխա ունեցող ընտանիքների բնակապահովման ծրագրի շրջանակում վճարվել է շուրջ 1 մլրդ 650 մլն դրամ «Սուրբ Հովհաննես» մատուռի մոտակայքում քաղաքացին ընկել և վնասել է ոտքը Հայ հասարակությունը ընտրում է Ռուսաստանի հետ ժամանակի փորձություն անցած ռազմավարական գործընկերությունը Փաստացի փրկվել ենք մահից. ուղևորը պատմել է Փարիզ-Երևան չվերթը սպասարկող օդանավի անսարքության մասին. abcmedia.am 907-րդ ուղղման չեղարկումը Ադրբեջանի և ԱՄՆ-ի միջև համագործակցության նոր փուլի սկիզբ է. Բայրամով Ձյուն օգոստոսին Մեկ օրվա ընթացքում տեղի են ունեցել 4.8 և 4.9 մագնիտուդով երկու երկրաշարժ Ղրղզստանում Հրազդանի ԳԱՅ-ի նախկին պոստի մոտ բախվել են «Mercedes»-ը և «BMW»-ները. կան վիրավորներ Բռնազավթված Արցախում հրդեհները շարունակում են մոլեգնել Ջուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Այսօր Երկրագնդի ամենատաք վայրը եղել է Իրանում, իսկ ամենացուրտ վայրը՝ Անտարկտիդայում Բաքուն ոչնչացնում է Արցախի մշակութային ժառանգությունը, պետք է կանխել․ դիմում՝ Գերմանիային «ՌԴ-ից վերադարձված բեռների մեծ մասը խնդիր են ունեցել փաստաթղթերի հետ». Պապոյան Նախագահ Վահագն Խաչատուրյանն ընդունել է ՀՀ-ում Ուրուգվայի դեսպանին Կյանքից հեռացել է Ռուբեն Պետրոսյանը Բախվել են «Mercedes»-ը ու «ГАЗ 31029»-ը․ կան վիրավորներ ՊԵԿ-ը քաղաքացիներին հորդորում է տեղեկություններ հայտնել մաքսանենգ ապրանքների ներմուծման մասին Ադրբեջանը օկուպացված Արցախում ոչնչացրել է Հովհաննես Այվազովկսու հուշարձանը ՀՀ-ից ՌԴ պտուղ-բանջարեղեն, ծաղիկ տեղափոխելիս պետք է պահպանել ԵԱՏՄ և ՌԴ օրենսդրության պահանջները․ ՍԱՏՄ Ալմաթիի օդանավակայանում տղամարդ է ինքնահրկիզվել Լիբանանի կառավարությունը «կհամոզի» «Հըզբոլլահ»-ի զենքերը վայր դնել Էրդողանի խոստացած «Զանգեզուրի միջանցքի» օգուտների հետքերով. ի՞նչ է իրականում սպասվում ՀՀ-ին Բայրամովը խոսել է ադրբեջանա-հայկական խաղաղության գործընթացում Թուրքիայի հատուկ դերի մասին Ռուսաստանը և Իրանը քննարկել են ռազմական համագործակցությունը 15․000 պայուսակ, 15․000 ժպիտ․ ինչու՞ է իշխանությունը փորձում սևացնել Սամվել Կարապետյանի նախաձեռնությունըՏրանսպորտային քարտերից անհետանո՞ւմ է լիցքավորված գումարը․ ահազանգի հետքերով ՆԳՆ-ն զգուշացնում է․ գործարկվելու են էլեկտրական շչակներ 59-ամյա բնակիչը մեկ օրում երկու բնակարանից գողություն է արել Արմավիրի ոստիկանները խոշոր չափերի մարիխուանա են հայտնաբերել Ոսկու գինը կտրուկ անկում է ապրել Դատավորի օգնական է ձերբակալվել Բաքվի զնդանում հայերը զրկանքներ են կրում` որպես ժողովրդավարության կրողներ. Հովհաննես Իշխանյան Պլաստիկից մաքրվել է Սևանա լճի 2 կմ երկարությամբ տարածքԶՊՄԿ հովանավորությամբ վերաօծվեց Փուխրուտ գյուղի Սուրբ Ստեփանոս Նախավկա եկեղեցինԱնկախության 200-ամյակը կարևոր և խորհրդանշական տոն է Ուրուգվայի համար. Խաչատուրյանն ընդունել է ՀՀ-ում Ուրուգվայի դեսպանին Դարի մախինացիայի համար Նոբելյան մրցանակ չգիտեմ՝ Թրամփին կտա՞ն, թե՞ Նիկոլին էլ հետը. Աննա Մկրտչյան