«Գրազ»՝ Հին Հռոմից մինչ համակարգչային խաղադրույքներ․ «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Գրազների մեջ ներգրավվելու ցանկությունը դարձել է հանգստի յուրահատուկ տեսակի համար համապատասխան կառույցների առաջացման հիմնական պատճառը: Դեռ մարդկության ծագման ակունքներից է գալիս գրազի դիմաց վարձատրություն ստանալու ցանկությունը: Տարբեր միջոցառումների համար տոկոսադրույքների ընդունում կազմակերպող կառույցները ժամանակակից աշխարհում կոչվում են բուքմեյքերական: Նման ընկերությունները կազմակերպում են հանրային աճուրդներ, օրինակ՝ մարզական խաղերի դեպքում: Չնայած, անգամ մշակութային և քաղաքական իրադարձությունները կարող են գրազի առարկա դառնալ:

Բուքմեյքերական գրասենյակի աշխատանքը հիմնված է իրադարձության արդյունքի վերլուծության և որոշակի գործակից սահմանելու վրա: Նման ընկերությունները գումար են վաստակում իրենց հաճախորդների տոկոսադրույքով: Բուքմեյքերական գրասենյակի շահույթն արդեն իսկ ներառված է լինում գործակիցների մեջ: Այսինքն, եթե իրադարձության արդյունքը հավասար է, և դրույքը կազմում է 100 դրամական միավոր, հաճախորդին վճարումը կազմում է 80- 90, իսկ գրասենյակի զուտ շահույթը կազմում է 10-20 դրամական միավոր: Որպես բիզնեսի տեսակ՝ բուքմեյքերական գրասենյակների ստեղծման պատմությունը սկսվել է Հռոմեական Կայսրության օրերին: Այն ժամանակ հանրաճանաչ են եղել գլադիատորական մարտերը: Հենց այնտեղ էլ կատարվել են առաջին խաղադրույքները մենամարտերի արդյունքների վրա: Սկզբում դրանք կրել են բանավոր բնույթ: Որպես շահում ծառայել են նյութական արժեքները կամ այլ արտոնությունները (անշարժ գույք, ընտանիք, կառավարություն):

Խաղադրույքներ կատարել են ոչ միայն Հին Հռոմում. 4-րդ դարի չինական գրականության մեջ կա մի առակ գրազի ծարավից կուրացած երկու մարդկանց պատմության մասին: Այդ փաստը վկայում է բուքմեյքերության ծագման երկար ճանապարհի մասին: Այնուամենայնիվ, առաջին պրոֆեսիոնալ բուքմեյքերական կազմակերպությունների անվիճելի ծննդավայրը Միացյալ Թագավորությունն է: Չնայած կարծիք կա, որ ձիարշավների վրա խաղադրույքներ կատարող առաջին հաստատությունը բացվել է Ֆրանսիայում 18-րդ դարում ֆրանսիացի Պիեռ Օլերի կողմից, իսկ թագավոր Լյուդովիկոս 14-րդի օրոք գրազի այդ տեսակն օրինական է դարձել: Անգլիայում հիմնականում խաղադրույքներ դրվել են ձիարշավների վրա, և դա կոչվել է տոտալիզատոր: 19-րդ դարի արշալույսին հանրաճանաչ է դարձել սպորտի նոր տեսակ՝ ֆուտբոլը: Այդ իրադարձությունից հետո բուքմեյքերական ընկերությունները հեղեղել են ամբողջ Լոնդոնը: Հայտնվել են խաղադրույքներ ընդունելու առաջին գործակիցները:

Խաղադրույքներ ընդունող կետերի հիմնադիրներն են եղել Լևիաթան Դևիսը և Ֆրեդ Սվինդելը: Դրանց գործունեության արդյունքում սպորտն է դարձել գրազների հիմնական առարկա: 1934 թվականին Ուիլ յամ Հիլլը բացել է առաջին լիարժեք բուքմեյքերական գրասենյակը, որը ներկայումս էլ շարունակում է առաջատար դիրք զբաղեցնել բուքմեյքերական ընկերությունների ցուցակում: Համացանցի հայտնվելով՝ բուքմեյքերական գրասենյակները սկսել են ակտիվորեն ներխուժել այնտեղ: Դա տեղի է ունեցել 20- րդ դարի 90-ականներին: Առաջին համացանցային խաղադրույքը դրվել է Կանադայում: Այդ իրադարձությունը համընկել է Ամերիկայում առցանց շահումով խաղերի օգտագործման արգելքի հետ: Քիչ անց նման բուքմեյքերական ընկերությունները նվաճել են Եվրոպայի տարածքը: Բուքմեյքերական բիզնեսը հիմա էլ չի կորցրել իր առաջատար դիրքը:

Ներկայումս խաղադրույքները երբեմն անգամ էկզոտիկ են: Այժմ կարելի է մասնակցել ոչ միայն սպորտային գրազներին, այլ նաև խաղադրույքներ կատարել այլ իրադարձությունների արդյունքների վրա՝ նախագահական ընտրություններ, երաժշտական մրցույթներ և անգամ այլմոլորակային քաղաքակրթությունների գոյություն:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում