Երևան, 21.Օգոստոս.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Հասնել նրան, որ պետությունը ինքը կրի ՊՇՌ հետազոտության ծախսերը. Արա Զոհրաբյան

ԲԼՈԳ

Փաստաբան Արա Զոհրաբյանը պատվաստումների թեմայով սահմանադրական դատարանի որոշման մասին գրառում է արել. 

«Սահմանադրական դատարանը 23 դեկտեմբերի 2021թ. կայացրել է թիվ ՍԴՈ-1621 որոշումը, որով առողջապահության նախարարի հրամանում նշված «ՊՇՌ հետազոտությունն իրականացնում է աշխատողն՝ իր հաշվին» նախադասության «իր հաշվին» բառակապակցությունը ճանաչել է Սահմանադրությանը հակասող:

Եվ բնական հարց է ծագում, ինչ պետք է անի քաղաքացին:

Սահմանադրական դատարանը (ՍԴ) 4 էական պայման է անտեսել, ինչն իմ կարծիքով սխալ եզրահանգման հիմք է դարձել՝

1. ՍԴ-ն ըստ էության անվտանգ և անհրաժեշտ է համարել չգրանցված և փորձարկման փուլում գտնվող պատվաստանյութերի կիրառումը: Ավելին, ՍԴ-ն, առանց հիմնավորման, վստահել է այն մոտեցմանը, որ պատվաստանյութերը վարակի տարածումը կանխում են, մինչդեռ պատվաստված անձինք էլ են վարակվում և վարակում քովիդով, ինչպես նաև պատվաստված անձինք էլ են մահանում քովիդից: Դեղերը և պատվաստանյութերը պարտադիր ենթակա են գրանցման՝ փորձարկման բոլոր փուլերը սահմանված կարգով անցնելուց հետո: Քովիդի դեմ որևէ պատվաստանյութ գրանցված չէ, այլ թույլատրված է արտակարգ իրավիճակում օգտագործել.

2. ՍԴ-ն չի ուսումնասիրել  այն հանգամանքը, որ ՊՇՌ հետազոտության մասով խտրական մոտեցում է դրսևորվում պատվաստվածների և չպատվաստվածների միջև (սա նախորդ (1) պայմանի անտեսման հետևանք է), քանի որ պատվաստված քաղաքացին էլ կարող է վարակի աղբյուր դառնալ.

3. ՍԴ-ն չի քննարկել այն հարցը, որ ՊՇՌ հետազոտությունը բժշկական միջամտություն է հանդիսանում: Ընդ որում, ՍԴ-ն այդ համոզման կգար իր իսկ կողմից վկայակոչած «Բիոէթիկայի և մարդու իրավունքների մասին» համընդհանուր հռչակագրի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի մեկնաբանությամբ, ըստ որի՝ կանխարգելող, ԱԽՏՈՐՈՇՈՂ կամ թերապևտիկ նպատակներով իրականացվող ցանկացած բժշկական միջամտություն պետք է իրականացվի միայն համապատասխան անձի նախնական, ազատ և տեղեկացված համաձայնությամբ՝ պատշաճ տեղեկատվության հիման վրա.

4. ՍԴ-ն ուսումնասիրության առարկա չի դարձրել վիճարկվող իրավական ակտերի համապատասխանությունը Սահմանադրության 25-րդ հոդվածի 4-րդ մասի պահանջին, ըստ որի՝ ոչ ոք չի կարող առանց իր ազատ և հստակ արտահայտած համաձայնության ենթարկվել գիտական, բժշկական կամ այլ փորձերի:

Այս չորս պայմաններին պատշաճ ուշադրություն դարձնելու դեպքում, ՍԴ-ն չէր կարող որևէ խնդիր չարձանագրել, առավել ևս, երբ մարդուն կանգնեցնում են երկու բժշկական միջանտություններից մեկն ընտրելու փաստի առաջ: Հատկանշական է, որ ՍԴ-ն այս որոշմամբ հստակ արձանագրել է, որ բժշկական միջամտության ենթարկվելու ազատ կամահայտնության բովանդակային առումով ձևախեղումը հանգեցնում է ֆիզիկական և հոգեկան անձեռնմխելիության սահմանադրական իրավունքի խախտմանը:

Այս առումով ՍԴ-ն ըստ էության չի լուծել խնդիրը: Թողել է մի շարք բաց հարցեր:

Ինչևէ, հիմա ՍԴ-ի լուծման շրջանակներում ինչ ունենք.

ՍԴ-ն ասում է՝ Հրամանի՝ համապատասխան իրավակարգավորումների վերլուծությունը թույլ է տալիս եզրահանգել, որ այն դեպքում, երբ անձը (աշխատողը) սահմանված վարքագծի տարբերակներից ընտրում է ոչ թե պատվաստման, այլ իր միջոցների հաշվին թեստավորման և, ըստ այդմ, համապատասխան սերտիֆիկատ ներկայացնելու տարբերակը, ապա դա հանգեցնում է անձի սեփականության իրավունքին միջամտության, որպիսի պայմաններում հարկ է պարզաբանել, արդյոք այդ դեպքում չի խախտվում սեփականության իրավունքի սահմանափակման համաչա¬փու¬թյան սահմանադրական սկզբունքը:

Վերոնշյալի համատեքստում Սահմանադրական դատարանն արձանագրում է, որ նկատի առնելով Հրամանով սահմանված թեստավորման պարբերականությունը, Հայաստանի Հանրապետությունում թեստավորման գների/արժեքների և նվազագույն աշխատավարձի չափի միջև անհրաժեշտ համամասնականության/համաչափության պահպանման առումով ԱՌԱՋ Է ԳԱԼԻՍ ԽՆԴԻՐ՝ միաժամանակ, արձանագրելով խնդիրների առկայությունը կորոնավիրուսային հիվանդության (COVID-19) ախտորոշման ՊՇՌ հետազոտության գնային քաղաքականության ոլորտում:
ՍԴ որոշման ծաղկաքաղից պարզ է դառնում, որ քաղաքացու հաշվին ՊՇՌ հետազոտությունը ըստ էության միջամտություն է քաղաքացու սեփականության իրավունքին:

ՍԴ-ն նշել է, որ առողջապահության նախարարը լիազորված չի եղել ասելու, թե ում հաշվին պետք է լինի ՊՇՌ հետազոտությունը: Բայց մենք ունենք նաև ՍԴ դիրքորոշում, որը քաղաքացի հաշվին ՊՇՌ հետազոտությունը համարում է խնդիր:

Այս պայմաններում, առաջարկում ենք հետևյալ գործողություններն իրականացնել այն քաղաքացիների համար, որոնք՝

1) Իրենց ազատ կամքի արտահայտմամբ չեն ցանկանում պատվաստվել և այն էլ՝ չգրանցված պատվաստանյութերով, որոնք լիովին չեն երաշխավորում քովիդից վարակվելը, վարակելը և մահանալը,

2) Իրենց սեփականության իրավունքին անհամաչափ միջամտության պատճառով չեն ցանկանում վճարել ՊՇՌ հետազոտության համար:

Մեր առաջարկվող տարբերակը հետևյալն է՝ հասնել նրան, որ պետությունը ինքը կրի ՊՇՌ հետազոտության ծախսերը, քանի որ այս դեպքում, պետությունը ստիպված կհրաժարվի պարտադիր պատվաստման քաղաքականությունից:

Հաշվի առնելով, որ իրավական պետության խնդիրն է այնպիսի իրավական դաշտ ստեղծել, որ անորոշություններ և մարդու հիմնական իրավունքների անհարկի սահմանափակումներ չլինեն,
նկատի ունենալով, որ սոցիալական պետության խնդիրն է աշխատողներին չծանրաբեռնել այնպիսի նյութական ծախսերով, որը կախված է այլ անձանց առողջությունը պաշտպանելու հետ (օրինակ աշխատանքային օրենսգրքով որոշ մասնագիտությունների մասով անհրաժեշտ պարտադիր բժշկական զննումը կատարվում է գործատուի միջոցների հաշվին և ոչ թե՝ աշխատողի),

ԱՌԱՋԱՐԿՈՒՄ ԵՆՔ՝ այս տեսանյութի մեկնաբանությունում տեղադրվող նամակը լրացնել և փոստով ուղարկել առողջապահության նախարարությանը՝ պահանջելով պետության հաշվին ապահովել ՊՇՌ հետազոտությունը:

Հ.Գ. Բացասական պատասխան ստանալուց հետո (ամենայն հավանականությամբ պատասխանն այդպիսին կլինի), եթե իրավական գործընթացներ կսկսվեն, օրինակ՝

ա/ պետական մարմինը կարող է 10.000-ից 20.000 ՀՀ դրամ աշխատողին տուգանել, կամ

բ/ գործատուն կփորձի աշխատողին աշխատանքի չթույլատրելու կամ աշխատանքից ազատելու վարքագիծ դրսևորել,

դիմեք մեր թիմին, մենք ձեր շահերն անվճար կպաշտպանենք, ինչպես խորհրդատվությամբ, այնպես էլ՝ դատարանում:

Ուզում եմ տեղեկացնել, որ իրավական պաշտպանության հարցում էլ կան ռիսկեր: Հետևաբար, դուք որոշեք: Եթե պատրաստ եք պայքարել ձեր իրավունքների համար, ապա մենք ձեր կողքին ենք»:

Բազմազան ոճեր, մոդելներ ու ճաշակներ. ինչպիսի՞ն պետք է լինի կնոջ երեկոյան զգեստը. «Փաստ»Ֆասթ Բանկը թողարկել է Visa Infinite պրեմիում դասի մետաղական քարտՈւշացած նախաձեռնություն արցախցիների կողմից «ՀայաՔվեի» երիտասարդական ծրագրի շրջանակում Վայոց ձորի «Արշակունի» ռազմամարզական ճամբարում մեկտեղվել են Արմավիրի մարզի տասնյակ պատանիներ ու երիտասարդներ Թորոսյանին նախարար կնշանակեն, բայց՝ պայմանով ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (21 ՕԳՈՍՏՈՍԻ). Լուվրից գողացել են «Մոնա Լիզա» նկարը, արտոնագրվել է փող հաշվող առաջին մեքենան. «Փաստ»Դպրոցական գնումները՝ ավելի շահավետ․ Idram&IDBank Տավուշի մարզի Նոյեմբերյան քաղաքում գործարկվելու է էլեկտրական շչակ Միլիարդներ ունեն, մեր թոշակը մի 5000-ով չեն ավելացնում. քաղաքացի Հիմա Հայաստան մարդիկ արդեն «խոպան» են գալիս. Փաշինյան 2 երկրաշարժ է գրանցվել Փաշինյանն ընտրում է իր սեփական, այլ ոչ թե հայ ժողովրդի շահերը. «Փաստ»Օվերչուկն իր հետ կոշտ զգուշացումներ է բերել Իշխանությունը կրկին ձախողել է հայտարարագրման համակարգը Երգիչ Արմենչիկը մկրտել է փոքրիկ որդունԱդրբեջանն անվստահելի դաշնակից է, Ալիևը բռնապետ է. «Փաստ» Ucom-ը և Արևորդի ՀԿ-ն արևային կայան են տեղադրել Եղեգնաձորի մշակույթի կենտրոնում Գեղարքունիքում «Nissan»-ը դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի հատվածից և կողաշրջվել «Արմանս ինձ ասում էր՝ մա՛մ ջան, օրով ապրի ու պարզ ճակատով, հիմա նա է ինձ ուժ տվողը և, իհարկե, իմ ընտանիքը». Արման Պետրոսյանն անմահացել է հոկտեմբերի 18-ին, տուն «վերադարձել» 80 օր անց. «Փաստ»Ջրանջատումներ՝ օգոստոսի 21-ին Ավտոտնակում մեքենա է այրվել․ քաղաքացի է հոսպիտալացվել Վթար է. շուրջ 10 ժամ ջուր չի լինելու Դիլիջանի թունելը կփակվի երթևեկության համար Կոշտ դիրքորոշումներից դեպի ավելի պրագմատիկ ու գործարարական մոտեցում. արդյո՞ք մոտ են լուծումները. «Փաստ»Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է Կա'մ հայ ես, կա'մ՝ Փաշինյան. սա' է լինելու ընտրությունների երկընտրանքը, Նիկոլի մոտ չի' ստացվելու. Ավետիք Չալաբյան Հասարակությունն ավելի ու ավելի վատ է ապրում, իսկ իշխանավորները «փթթում» են. «Փաստ»Հայաստան ներթափանցած օդային հոսանքների ուժը կակտիվանա․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Բռնաճնշումների շղթան․ Սամվել Կարապետյանի և ընդդիմադիրների կալանքը որպես քաղաքական հաշվեհարդար «Հայաստանը լիարժեք չի վերահսկելու ճանապարհը. իշխանությունները չեն նշում, թե կոնկրետ ինչն է լինելու Հայաստանի իրավասության ներքո». «Փաստ»Ի՞նչ փոխարժեք է սահմանվել այսօր Քարոզչական նախաթուղթ... զրոյական կետով «խաղաղության» մասին. «Փաստ»Ոստիկանությունը հանրապետությունում գործող բոլոր տեսախցիկներին հասանելիություն ստանալու նոր նախագիծ է առաջարկում. «Փաստ»Պայուսակը ուսապարկին վնա՞ս է. «Փաստ»«Ծափ տվեք, արա՛...»-ից՝ «բուռն, երկարատև ծափահարություն» և «օվացիա». «Փաստ»Փաշինյանը ՀՀ կյանքի ճանապարհները տրամադրելու է Ադրբեջանին. «Փաստ»60 մլն 562 հզր 666 ՀՀ դրամ գումարը հափշտակվել է. ինչ է պարզվել Քաղաքը՝ հեղեղված, ուժեղ անձրև է տեղում Մոսկվայում Հայաստանի հավաքականը կամային հաղթանակ տարավ Մոլդովայի հասակակիցների նկատմամբ ՀԸՖ-ն հայտարարություն է տարածել Արթուր Ալեքսանյանի վերաբերյալ Նեթանյահուն վերջնաժամկետ է սահմանել Գազայի հատվածը գրավելու համար Ադրբեջանը չի մասնակցի Ռուսաստանում կայանալիք Intervision մրցույթին Օգոստոսի 21-ին կդադարեցվի Երևանի որոշ հասցեների գազամատակարարումը ՄԱԿ-ը դեմ է Գազան գրավելու Իսրայելի ծրագրերին Սպասվում է քամու ուժգնացում. օդի ջերմաստիճանն էապես չի փոխվի Հայ բժիշկն իր ֆանտաստիկ ելույթով հիացրել է ուկրաինական «Ձայնը» նախագծի բոլոր մարզիչներին (տեսանյութ) Հայաստանի մի շարք տարածքներում սպասվում է բարձր կարգի հրդեհավտանգ իրավիճակ Հայ-ռուսական օրակարգի արդիական հարցերը և ԵԱՏՄ շրջանակներում համագործակցության առաջնահերթ թեմաները ՀՀ տնտեսության դրական դինամիկան ԵԱՏՄ շրջանակներում Խաչատուրյանը մասնակցել է «Հայկական ստեղծարար տեխնոլոգիաների» շենքի բացմանը