Երևան, 27.Նոյեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Իշխանության շտապողականության խորքային պատճառներն ու հնարավոր հետևանքները

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Տևական ժամանակ է, ինչ իշխանությունները ջանքեր են գործադրում դատական իշխանության և մասնավորապես Սահմանադրական դատարանի «հարցերը լուծելու» համար։ Խնդիրն այն է, որ մասնավորաբար ՍԴ-ն իր անկախ գործելակերպով կարող է լուրջ խոչընդոտներ հարուցել իշխանությունների համար, երբ նրանց կողմից առաջ քաշված օրենսդրական նախաձեռնությունները և որոշումները կարող են որակվել որպես հակասահմանադրական։

Օրինակ՝ ՍԴ-ի կողմից հակասահմանադրական ճանաչվեցին իշխանությունների ընդունած «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքը և այլ օրենքներ։ Դրա համար էլ իշխանությունները ուղիներ են փնտրում ՍԴ-ի կազմը շուտափույթ փոխելու նպատակով։ 

Քննարկվող տարբերակներից մեկը սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեի անցկացումն էր։ Եվ այս տարբերակի օգտին իշխանությունները առաջ էին քաշում այն փաստարկը, թե երկրում գերագույն իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին, ժողովուրդն էլ պետք է որոշի այս հարցը։ 

Այնուամենայնիվ, կորոնավիրուսի համավարակի արդյունքում իրավիճակի փոփոխություն տեղի ունեցավ, և ապրիլի 5-ին նախատեսված հանրաքվեն հետաձգվեց։

Իշխանությունները սկսեցին գիտակցել, որ իրենք այլևս չունեն այն աջակցությունը, որ ակնկալում էին հանրությունից։ Ուստի արդեն իսկ մոռացան, որ նման հարցերը պետք է լուծի ժողովուրդը, և հակվեցին ՍԴ դատավորների մի մասի լիազորությունները ԱԺ-ի կողմից ընդունված որոշման միջոցով դադարեցնելու տարբերակին։

Իրենց այս նպատակադրմանը լեգիտիմություն հաղորդելու համար իշխանությունները որոշեցին դիմել Վենետիկի հանձնաժողովին և խորհրդատվական կարծիք ստանալ։ 

Սակայն ուշագրավ է, որ երբ հրապարակվեց Վենետիկի հանձնաժողովի խորհրդատվական կարծիքը, հենց այդ նույն օրն էլ իշխանությունների կողմից շրջանառության մեջ դրվեց սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծը։ 

Խորհրդատվական կարծիքում նշված էր, որ խնդրի լուծման համար պետք է նախատեսվի անցումային ժամանակաշրջան, որը թույլ կտա աստիճանաբար փոխել դատարանի կազմը։

Այս հանգամանքով է պայմանավորված, որ վերջին պահին հանձնաժողովի կարծիքում լրացվել է մի պարբերություն, որում հանձնաժողովն անդրադարձել է ԱԺ պատգամավորների կողմից նույն օրը շրջանառված սահմանադրական փոփոխությունների նախագծին՝ ափսոսանք հայտնելով կարծիքի առաջարկություններին անհամապատասխանության մասին, ու թեև հանձնաժողովը նույն պարբերության մեջ չի մանրամասնել, թե կարծիքի կոնկրետ որ առաջարկությանը չի համապատասխանում նախագիծը, այդուհանդերձ պարզ է, որ այն վերաբերում է 12 տարուց ավել պաշտոնավարած դատավորների համար նոր անցումային ժամկետ սահմանելու առաջարկությանը։

Եվ հարց է, թե ինչո՞ւ են այդքան շտապում իշխանությունները, որ առանց մասնագետների կարծիքը լսելու, հանրության և ընդդիմության տեսակետը հաշվի առնելու Ազգային ժողովում երկու ընթերցումներով մեկ օրվա մեջ ընդունում են Սահմանադրության փոփոխությունների մասին նախագիծը և որոշում այդ հարցով չդիմել ՍԴ։

Խնդիրն այն է, որ իշխանական պատգամավորները կարող էին արագ մտափոխվել և կողմ չքվեարկել նախագծին, քանի որ, ինչպես փաստում են մասնագետները, նախագիծը հակասահմանադրական բնույթ ունի և ՍԴ դատավորների լիազորությունների նման կերպ դադարեցումը չի բխում ՄԻԵԴ-ի նախադեպային պրակտիկայից, խախտում է դատավորների անփոփոխելիության սկզբունքը, ինչպես նաև իրավական պետության հիմնարար տարրերը։ 

Ուստի և մասնագետները համարում են, որ այս արարքը համապատասխանում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի՝ իշխանության յուրացում և սահմանադրական կարգի տապալում հանցակազմերին: Եվ այս տեսակետներին ծանոթանալուց հետո իշխող ուժի պատգամավորներից շատերը, գիտակցելով, որ իրենց քայլերի համար հետագայում հնարավոր է պատասխանատվության կանչվեն, կարող էին տապալել նախագծի ընդունումը։ 

Եվ պատահական չէ, որ Սահմանադրության փոփոխությունների նախագծի ընդունումից հետո Նիկոլ Փաշինյանը գրառում կատարեց իր ֆեյսբուքյան էջում՝ նշելով, թե հպարտ է իրենց քաղաքական թիմով՝ «Իմ քայլը» խմբակցությամբ:

Սահմանադրության փոփոխությունները հապշտապ անցկացնելու մյուս պատճառն այն է, որ քանի դեռ հանրության մեծամասնության ուշադրությունը սևեռված է տարածվող համավարակի և խորացող ճգնաժամի ուղղությամբ, իշխանությունները փորձեցին շատ արագ օգտվել այս իրավիճակից։ 

Բացի այդ, իշխող ուժի համար նպաստավոր էր այն հանգամանքը, որ արտակարգ դրության պայմաններում զանգվածային բողոքի ակցիաներ և ցույցեր չեն թույլատրվում։ Սակայն իշխանությունները պետք է մտածեն նաև իրենց գործողությունների հետագա հետևանքների մասին։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Հուսալիության և ֆունկցիոնալության չափանիշ. ինչո՞ւ են խողովակային բանալիները կոչվում նաև «գազային» կամ «շվեդական». «Փաստ»Արարատի մարզում բախվել են մարդատար գնացք և «Opel»Արցախից խոսելը Փաշինյանի համար ծայրահեղականություն է. Հովհաննես ԻշխանյանՀայաստանում քաղաքական պատվերի արդյունքում կիրառվում է միայն կալանքը․ Արամ ՎարդևանյանUcom-ն աջակցում է տիեզերական ճարտարագիտության զարգացմանը Հայաստանում (լուսանկարներ)ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (27 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ).Փոփոխվել է Հայաստանի Սահմանադրությունը, տեղի է ունեցել «Մայրիկ» ֆիլմի պրեմիերան. «Փաստ»Նոր տեղեկություն ընդունելության քննություների մասինՓաշինյանի՝ Սահմանադրությունը փոխելու ցանկությունը հիմնականում պայմանավորված է Ալիևի պահանջներով, բայց կան նաև այլ պատճառներ. «Փաստ»Խաղաղության ծրագրում պետք է փոփոխություններ արվենՖասթ Բանկը Mastercard World-ի նոր քարտապաններին տրամադրում է մինչև 25% քեշբեք Հայաստանը պետք է ոչ թե հեռանա ՀԱՊԿ-ից, այլ պետք է իր գործունեությունը ընդլայնի և ամրապնդի ՀԱՊԿ-ում. Մհեր ԱվետիսյանԲաքվում ուզում են, որ տարածաշրջանում Ռուսաստանին փոխարինի Ուկրաինան. «Փաստ»Լոռու մարզում 11-ամյա տղա է մահացել. երեխայի ծնողները մեղադրում են բժիշկներին Դիրքեր կան, որտեղ թշնամին զննում է մեր զինվորներին, նոր միայն թողնում է. Ավետիք ՔերոբյանՈրքա՞ն է կազմում Դիլիջանի և հարակից անտառների հրդեհների պատճառած վնասըՁմռանը մրսածության աճին նպաստող գործոնները. ինչպես չհիվանդանալ«Որդիներս ուժ տվողը դարձան, և այն, որ պետք է բարձր պահենք Սամվելիս անունը». Սամվել Մանասյանն անմահացել է հոկտեմբերի 17-ին Մարտակերտում. «Փաստ»Հայ գերիների նկատմամբ բռնության ֆոնին կոչ ենք անում ԵԽ պատգամավորներին այցելել Բաքու․հայտարարություն Ինչպե՞ս օգտվել բազմավեկտորակտիվությունից ու հետաքրքրություններից. «Փաստ»Վարդան Ջհանյանը մասնակցել է CRIRSCO-ի նախագահ Գարթ Քիրքհեմի հետ հանդիպմանը 19-ամյա գրոսմայստերը՝ 2025 թվականի ՖԻԴԵ-ի շախմատի աշխարհի գավաթի հաղթող Այն մասին, թե ինչպես իշխանությունը կորցնելու վախից մեր աչքերի առաջ հիմա ծնվում է ամենաայլանդակ բռնատիրությունը. Ավետիք ՉալաբյանԴիլիջանի ոլորանների և «Լեռնային Հայաստան» առողջարանի մոտակայքում բռնկված hրդեհներն ամբողջությամբ մեկուսացված են. ՀՀ ՆԳՆ փրկարար ծառայություն Ապագա ռիսկերի բարձրացման վտանգավոր միտումները. «Փաստ»Թրամփի և Պուտինի զրույցը փոխել է պատերազմի ընթացքըԶանգեզուրի միջանցքից մինչև տոտալ վերահսկողություն․ Վաշինգտոնյան միֆի փլուզումը Երևանում օդի աղտոտվածությունը մոտեցել է կենսաբանական աղետի շեմին․ Սամվել ֆարմանյան 24 ժամ ջուր չի լինելու Ժողովրդական վստահության աճը և «Մեր Ձևով» շարժման նոր քաղաքական որակը «Այս գործընթացներն արդեն իսկ ազդել են մեր ներդրումային գրավչության վրա». «Փաստ»Կյանքից հեռացել է Նելլի ՀակոբյանըԿմշակվի շարժական աղբյուրներից մթնոլորտն աղտոտող նյութերի արտանետումների հաշվարկման միասնական ուղեցույց. «Փաստ»Օրվա աղոթքՔարոզչապղպջակներ, որ մի քանի րոպե էլ չեն դիմանում. «Փաստ»Ինչո՞ւ են «նիկոլական նարատիվներ» շրջանառում. «Փաստ»Բոլորի դեմ ատելություն ու թշնամանք է գեներացնում, պառակտում մտցնում. «Փաստ»Զիջումները վերածվում են կապիտուլյացիայի, բայց խաղաղություն այդպես էլ չի հաստատվում. «Փաստ»Ռազմական հեղաշրջում` Գվինեա-Բիսաուում Թայվանը մտադիր է պաշտպանության համար լրացուցիչ 40 միլիարդ դոլար հատկացնել 70,000 դոլար՝ մեկ տոմսի համար. այժմ դուք կարող եք վճարել «Ոսկե գլոբուս» մրցանակաբաշխությանը մասնակցելու համարՀռոմի պապն արգելել է բազմակնությունը և բազմամուսնությունը ՀԱՊԿ ղեկավարները հանդիպել են ղրղզական յուրդում Ուկրաինացիները չպետք է կախված լինեն միայն գործընկերներից․ Զելենսկի «Կրասնոդարը» հաղթեց «Օրենբուրգին»՝ դուրս գալով կիսաեզրափակիչ․ Սպերցյանը մասնակցեց հանդիպմանըՄայրը մուրճով սպանել է 6–ամյա որդուն Ընտրություններին միջամտելու վերաբերյալ Թրամփի դեմ հարուցված գործը կարճվել է Սրետենսկի վանքի երգչախումբը երգել է Մոսկվա-Երևան չվերթի ինքնաթիռում (տեսանյութ) Գյումրիում անհայտ անձը մուտք է գործել կոշիկի խանութ և փորձել խանութում տեղադրված բանկոմատից կատարել գnղությունԳերմանիայում ավտոբուսի վթшրի հետևանքով տnւժել է ավելի քան 60 դպրոցական Շերը բանակցություններ է վարում Netflix-ի հետ կենսագրական սերիալի շուրջ