Երևան, 05.Նոյեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Մարդկությունն ապակյա տարաներ է պատրաստել ավելի քան 30 դար առաջ

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Հնէաբանների կողմից հայտնաբերված ապակու ամենահին արհեստանոցը հայտնաբերվել է եգիպտոսի Թել-էլ-Ամիրնե տարածքում և վերաբերում է մ.թ.ա. 1370 թվականին: Հին եգիպտացիները մեծ կարևորություն են տվել շշի ձևին և այն պատրաստել են մարդու, ինչ-որ կենդանու, բանջարեղենի կամ մրգի տեսքով: Իսկ պատրաստել են դրանք կվարցային զանգվածը մետաղական միջուկի շուրջ հալելու մեթոդով: 

Ապակե շշերի պատմության մեջ կարևոր է մ.թ.ա. 1-ին դարում Փյունիկիայի Սիդոն քաղաքում ապակեփչման տեխնոլոգիայի հայտնագործումը: Շշերի պատրաստման այս նոր մեթոդը արագացնում է արտադրական գործընթացը: Հռոմեական կայսրությունում ևս տարածված է եղել ապակյա շշերի արտադրությունը, որը հաստատում են հնէաբանական բազմաթիվ հետազոտությունները: 

Հռոմեացիները լայնորեն օգտագործել են ինչպես տարբեր տարողությունների շշեր, այնպես էլ սրվակներ: Ընդ որում, Հռոմում շշերը պատրաստվել են միատեսակ և ունեցել են նույն կնիքը: Խաչակրաց արշավանքների հետևանքով ապակե շշերի արտադրությունը սկսել է արագորեն տարածվել ամբողջ Եվրոպայի տարածքով, իսկ 13-րդ դարից ծաղկում է ապրել վենետիկյան ապակեգործությունը: 

Այն բանից հետո, երբ Վենետիկյան արտադրանքի համբավը դուրս է եկել Ապենինյան թերակղզուց, վենետիկյան վարպետներին իրենց հմտությամբ սկսել են չզիջել Ուրբինո և Ֆայենցա քաղաքների ապակեգործները: Այն ժամանակ պատրաստված շշերը դարձել են իսկական արվեստի գործեր: 

Շշերն ունեցել են ամենատարբեր տեսք՝ մե՛կ բարձրահասակ և նազելի, մե՛կ գրեթե գնդաձև, մե՛կ էլ համարյա հարթ:

 Դրանք զարդարվել են դիցաբանությունից վերցված դրվագներով, ծաղիկների, մրգերի և այլ պատկերների ռելիեֆային նկարներով: 

Շշերը խցանվել են, այնուհետև մոմապատվել, և միայն դրանից հետո է այդ արտադրանքի արտադրողը կամ սեփականատերը իր կնիքը դրել մոմի վրա: 

Նման շշերը հարուստ տներում եղել են սեղանին ըմպելիք, գինի, համեմունք դնելու սովորական տարողություններ: 

Ավելի պարզ շշերի մեջ հեղուկ սնունդ է պահվել՝ չնայած այդ ժամանակ դրանց գինը անչափ բարձր է եղել: 

Ապակյա շշերի պատմության մեջ նորարարություն է եղել 1611 թվականին, երբ Անգլիայում ստեղծվել և արտոնագրվել է ապակու թրծման՝ ածխի հիմքով աշխատող վառարանը: Դրանից առաջ ապակին ստացել են փայտի օգնությամբ, որի արդյունքում ոչ բարձր ջերմաստիճան չապահովելու պատճառով ապակին եղել է փխրուն: 

Ժամանակի ընթացքում աստիճանաբար ապակե շիշը շքեղության իրից սկսել է վերածվել ամենօրյա օգտագործման հարմար տարողության: Հետագայում ՝ 17-18-րդ դարերում շշերի համար գտել են մեկ այլ կիրառություն՝ դրանց մեջ սկսել են պահել օծանելիք և դեղամիջոցներ:

 Նման շշերը պետք է հերմետիկ փակ լինեն, ինչի պատճառով էլ սկսել են օգտագործել մշակված խցաններ: Ապակե շշերի էլ ավելի արդյունավետ արտադրության նորարարություն է մտցրել անգլիացի Մայքլ Օուենը 1901 թվականին, երբ ստեղծել է ապակե շշերի արտադրության առաջին ավտոմատ հոսքագիծ: 

1635 թվականին Իստրա կայանի հարևանությամբ Ռուսաստանում գործարկվել է ապակու արտադրություն: Միևնույն ժամանակ, սկսել են արտադրվել նաև ապակե անոթներ: Առաջին ռուսական ապակե շիշը նախատեսված է եղել դեղագործական նպատակներով: Ապակե շշերի պատմության մեջ կարելի է նշել դրանց մեծ բազմազանությունը: 

Շշեր արտադրվել են ինչպես ըստ նպատակների, այնպես էլ ըստ ձևի, գույնի և մեծության: Սա հատկապես վերաբերում է գինու շշերին. եղել են բորդոյական (ունեցել են պարանոցի կտրուկ նեղացումով մխոցի ձև), ռեյնական, բուրգունդական, շամպայնի և այլ ապակե շշեր աղանդերային և թունդ գինիների համար, ինչպես նաև պորտվեյնի, վերմուտի, տոկայայի և այլ խմիչքների յուրահատուկ շշեր: 

Բազմազան առանձնահատուկ շշեր են արտադրվել նաև լիկյորների և նմանատիպ այլ խմիչքների համար: Ընդ որում, այդ շշերի ձևը կապված է եղել ոչ այնքան գործառնական հատկություններից, որքան մրցակցության հետ, որը գոյություն է ունեցել այդ խմիչքն արտադրողների միջև:

 

Ռուսաստանն ու Հայաստանը ամրապնդում են ռազմավարական համագործակցությունը՝ նոր երկաթուղային երթուղու միջոցով Վաղվանից ջերմաստիճանը կբարձրանա՞ ՀԱՄԱՍ-ը Իսրայելին կփոխանցի ևս մեկ պատանդի դի Վթար է․ ջուր չի լինելու նոյեմբերի 6-ին և 7-ին Աշխարհում կա՞ այլ օրինակ, որ հանրային ծառայություն մատուցող ընկերության սեփականատերը առաջարկի նվազեցնել ծառայության արժեքը, իսկ պետությունը մերժի դա իրագործելՓաշինյանը Կիպրոսում Հայաստանի ռազմական կցորդ է նշանակել Հայաստանում սոցիալական արդարությունն այլընտրանք չունի․ Մհեր ԱվետիսյանՄահացել է Ռուբեն Ներսիսյանը Պրեմիերա. Լիլիթ Հովհաննիսյան, Կարո Այրումյան`«Ինձ թվում ա» Բնակարանում հայտնաբերվել է կնոջ մարմին. տեղում ամուսինը ոստիկաններին հայտնել է, որ ինքն է նրան կյանքից զրկել Այս իշխանությունը բանտում է հայտնվելու, այլ տարբերակ չկա. Ցոլակ ԱկոպյանՀայաստանում առնվազն կես միլիոն մարդ գտնվում է աղքատության ճիրաններում. Հրայր ԿամենդատյանԱրարատԲանկը` «Ուրարտու» ֆուտբոլային ակումբի տիտղոսային հովանավորՍկանդալ Սևանի շուրջ. ինչո՞ւ նույնիսկ Փաշինյանի կողմնակիցները չկարողացան լռելՖլիկ․ Հերթական ցնդաբանությունն է Մետրոպոլիտենն արդեն գործում է բնականոն ռեժիմով Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հռչակագրի ստորագրումը կարևոր հանգրվան է երկար սպասված խաղաղության ճանապարհին. ԱԽIDBank-ի Վարչության նախագահ Մհեր Աբրահամյանի հարցազրույցը Khaleej Times-ինՏեղի է ունեցել հայ մեծ բանաստեղծ և հասարակական գործիչ Վահան Տերյանի 140–ամյակին նվիրված գիտաժողով ՀՀ ԶՈՒ հետախույզի մասնագիտական տոնի առթիվ մի շարք զինծառայողներ պարգևատրվել են Ռուսաստանը պատրաստվում է միջուկային զենքի փորձարկման․ ինչ է ասել Պուտինը Արագածոտնի մարզի պարեկները 24-ամյա երիտասարդի մոտ մարիխուանայի նմավող զանգված են հայտնաբերել Առաջարկվում է հունվարի 27-ը սահմանել Հայրենիքի պաշտպանության համար զոհվածների հիշատակի օր Այշատ Բայմուրադովայի մահվան օրը նրա Երևանի բնակարանում չեչեն տղամարդ է եղել, ում դատել են ԻՊ-ի ֆինանսավորման համար․ ԶԼՄ Աշխարհի գավաթ․ Հայ շախմատիստները թայ-բրեյքում կպայքարեն երրորդ շրջանի ուղեգրերի համար Հայտնաբերվել է ապօրինի զենք-զինամթերք. շուրջ 30 անձ ձերբակալվել է Երևանում ալկոհոլի ազդեցությամբ մարդիկ «հարձակվում են» քաղաքացիների վրա․ ի՞նչ է անում ՆԳՆ-ն (տեսանյութ) Վթար «Բոռա» ռեստորանային համալիրի դիմաց, բախվել են «Toyota», «Mitsubishi» և «Opel», 2 վիրավորներից մեկն անչափահաս էԻնչ վիտամիններ է անհրաժեշտ ընդունել աշնան և ձմռան շրջանումՄհեր Ախտոյանի ընտանիքը հեռացվել է Փարաքարից Պետդուման գնահատել է ընտանի կենդանիների վրա հարկ սահմանելու հեռանկարներըԼևոն Արոնյանը դուրս է եկել 2025 թվականի ՖԻԴԵ-ի շախմատի աշխարհի գավաթի երրորդ փուլ Գեղակերտի դպրոցի տնօրենն իրենց տանը ցուցակով օգնություն է բաժանում, նա ընտրատեղամասի նախագահ է Երկու ճանապարհներն էլ անհրաժեշտ են Ադրբեջանն իր տարածաշրջանների հետ կապելու և երկրների միջև տրանսպորտային միջանցքներ ստեղծելու համար Բժիշկը զգուշացրել է ելակի թաքնված վտանգների մասինՀայաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները դեռևս չեն կարգավորվել. Շոյգու Վթար. հարյուրավոր հասցեներում նոյեմբերի 6/7-ին ջուր չի լինելու Ինչու են իշխանության ներկայացուցիչներն անհանգստացել Թաքեր Քարլսոն-Նարեկ Կարապետյան հարցազրույցից. Գոհար ՄելոյանՀայաստանում, իհարկե, սոցիալական արդարության կարիքը այլընտրանք չունի․ Մհեր ԱվետիսյանՓաշինյանը նախ վարկաբեկում, ապա զավթում է ինստիտուտները. Հովհաննես ԻշխանյանՀայտնաբերվել է հինգ տարեկան աղջկա դիակ․ մայրը գլխավոր կասկածյալն էՎարչախումբը գեբելսյան ստեր է տարածում և արհեստական աղմուկ ստեղծում. Արմեն ՄանվելյանԱյս իշխանությունն ու Ալիևը համատեղ ստեղծում են «Հայաստանի 4-րդ Գյոյչայական Հանրապետությունը»․ Վահե Հովհաննիսյան Visa Stop Payment Service-ը կրկին հասանելի է Converse Mobile-ում Առողջապահության համընդհանուր ապահովագրությունը պլանավորվում է ներդնել 2026թ․ հունվարից. հայտնի է փաթեթի արժեքը Փաշինյանը մնացել է փնթի «կռուտիտ»-ների հույսին Ավստրալիան կտրամադրի երեք ժամ անվճար արևային էներգիաՀեշտ փորձառություն = բարձր լոյալություՄեծ պատիվ է, որ մոտ տաս տարի ղեկավարել եմ Հայաստանի Զինված ուժերի հետախուզության վարչությունը․ Արշակ ԿարապետյանԻշխանությունը ձախողեց կաթողիկոսին հրաժարական պարտադրելու գործը