Երևան, 14.Օգոստոս.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Հա­յաս­տանն ինչ­պե՞ս կա­րող է պան­դե­միկ իրա­վի­ճակն օգ­տա­գոր­ծել իր շա­հե­րին հա­մա­պա­տաս­խան․ «Փաստ»

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Կորոնավիրուսի համաճարակը գլոբալ փոփոխությունների պատճառ է դարձել։ Սրանով պայմանավորված՝ աշխարհաքաղաքական լուրջ վերադասավորումներ են ընթանում։ 

Եվ պատահական չէ, որ յուրաքանչյուր երկիր փորձում է ադապտացվել ստեղծված իրավիճակին և այն օգտագործել արտաքին և ներքին քաղաքականության համատեքստում: 

Այս ընթացքում մենք ականատես ենք լինում, թե ինչպես են ԱՄՆ-ը և Չինաստանը փոխադարձ մեղադրանքներ հղում, միմյանց մեղադրում կորոնավիրուսի համավարակի ծագման և տարածման հետ կապված հարցերի շուրջ։

ԱՄՆ-ում նույնիսկ խոսվում է Չինաստանի նկատմամբ պատժամիջոցներ սահմանելու մասին, քանի որ Չինաստանը համավարակի ծագման հետ կապված անհրաժեշտ տեղեկատվություն չի տրամադրել մյուս երկրներին և քայլեր չի ձեռնարկել դրա տարածումն իր սահմաններից դուրս կանխելու նպատակով։ Որոշ փորձագետներ անգամ կարծում են, որ այս երկու համաշխարհային տերությունները «սառը պատերազմի» շեմին են, և դա կերկարաձգի համավարակը, կխորացնի տնտեսական ճգնաժամն ու կթուլացնի ընդհանուր սպառնալիքներին դիմակայելու աշխարհի ունակությունը:

Սակայն իրականում խնդիրն ավելի խորքային է։ Հաշվի առնենք, որ ԱՄՆ-ը և Չինաստանը վերջին շրջանում տնտեսական ակտիվ մրցակցության մեջ են, և ամերիկացիները լուրջ մտահոգություններ ունեն, որ աշխարհում մեծությամբ երկրորդ տնտեսությունն ունեցող Չինաստանը կարող է ընդամենը տարիների ընթացքում գերազանցել ամենահզոր տնտեսությունն ունեցող ԱՄՆին։

 Փաստորեն, այս տերություններից յուրաքանչյուրն օգտագործում է համավարակի առիթը մյուսի նկատմամբ տնտեսական առավելություն ստանալու նպատակով։

Նմանատիպ տնտեսական մրցակցություն դրսևորվեց նաև էներգակիրների շուկայում, երբ Ռուսաստանը կորոնավիրուսի համաճարակի արագ տարածման ֆոնին հրաժարվեց նավթի արդյունահանման լրացուցիչ նվազեցման շուրջ Նավթ արտահանող երկրների կազմակերպության (OPEC) հետ համաձայնության գալ, ինչին արձագանքեց Սաուդյան Արաբիան` հայտարարելով, թե նույնպես հանում է արդյունահանման սահմանափակումները, ավելին՝ իր հիմնական գործընկերներին պատրաստ է նավթը վաճառել զեղչով:

Արդյունքում շուկայում մեծացավ նավթի պահանջարկը, նավթի գինը ռեկորդային գնանկում արձանագրեց, իսկ ցածր գինը, չնայած որոշ տատանումներին, մինչև հիմա պահպանվում է։

Ինչպես տեսնում ենք, աշխարհում համաճարակային իրավիճակով պայմանավորված մրցակցությունն ավելի է թեժացել։ Սակայն մենք այս պայմաններում պետք է մեզ հարց տանք, թե պանդեմիկ իրավիճակը Հայաստանն ինչպե՞ս կարող է օգտագործել իր շահերին համապատասխան։

Առաջին հերթին տեսանելի է, որ կառավարությունը փորձում է իրավիճակն օգտագործել և համաշխարհային ֆինանսատնտեսական կառույցներից ու զարգացած երկրներից վարկեր ստանալ, բայց և ակնհայտ է, որ Հայաստանի նախաձեռնողականությունը չպետք է սրանով սահմանափակվի։

Վերջին շրջանում աշխարհում կորոնավիրուսի տարածումը կանխարգելելուն միտված սահմանափակումները թուլացնելու միտում է նկատվում, ինչը նշանակում է, որ համաշխարհային տնտեսության մեջ կամաց-կամաց ակտիվությունը նոր թափ է ստանալու։ Իսկ ո՞րն է լինելու Հայաստանի տեղը նոր տնտեսական իրողությունների պայմաններում։

Հայաստանը հնարավորություն է ստանում մեծացնել իր արտահանումը այնպիսի շուկաներ, որտեղ որոշակի վակուում է առաջացել կիրառված սահմանափակումների արդյունքում։ Իսկ առջևում գյուղատնտեսական ակտիվ պտուղ-բանջարեղենի սեզոնն է, և արտահանման ավանդական ուղղություններին կարելի է ավելացնել նաև նորերը։

Օրինակ՝ կարելի է արդեն իսկ մտածել անսահման հնարավորություններ ունեցող չինական շուկա արտահանումներ կազմակերպելու մասին, սակայն այստեղ պետք է լուծել այն խնդիրը, որ Հայաստանը պետք է կարողանա միանգամից խոշոր չափաբաժնով արտահանում իրականացնել չինական շուկա, որպեսզի այնտեղ կարողանա ամրագրել իր տեղը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

ՀՀ–ում ԱՄՆ դեսպանատունը կրկին հիշեցնում է Chanel Rouge Allure «Pirate»-ը այն պաշտամունքային շրթներկ է, որը աստղերն են սիրում Թուրքական իշխանությունները նախաձեռնում են Պուտինի, Թրամփի և Զելենսկիի հանդիպումըԷջմիածնի հրապարակում «ՎԱԶ 2107»-ից սկսված գազի արտահոսքը դադարեցվել է պարեկների և փրկարարների օպերատիվ աշխատանքի շնորհիվԲելգիայի հավաքականի պաշտպանը տեղափոխվեց «Միլան»Կենտրոնում փոշին գերազանցել է սահմանային թույլատրելի շեմը Իրանի նախագահն արձագանքել է «փողոց դուրս գալ» իշխանությունների դեմ՝ իրանցիներին ուղղված Նեթանյահուի կոչինԼևանդովսկին նշել է Ոսկե գնդակի իր երկու ֆավորիտներին Եթե Ռուսաստանն ուրբաթ օրը չհամաձայնի հրադադար հաստատել, ԱՄՆ-ից շատ լուրջ հետևանքներ թող սպասի․ ԹրամփՀԱՄԱՍ-ի պատվիրակությունը հրադադարի շուրջ բանակցությունները վերսկսելու ցանկություն է հայտնել․ ԶԼՄԹենեսիում հորդառատ անձրևները առնվազն 3 մարդու կյանք են խլել Ներգաղթյալներով նավակ է շրջվել Իտալիայի մոտակայքում, զոհվել է առնվազն 20 մարդ Վերջին 24 ժամվա ընթացքում Գազայի հատվածում սովից մահացել է առնվազն 8 մարդ, նրանց թվում՝ երեք երեխաՈւսումնասիրություններ են կատարվել Ահնիձորում․ մատուռից ոչինչ չի պահպանվել ԵՄ առաջնորդները Թրամփին կոչ են անում աշխատել ԵՄ-ի և Ուկրաինայի անվտանգության շահերն ապահովող խաղաղության համար. ՄերցԱրմավիրիցի երիտասարդը ձերբակալվել է․ հայտնաբերվել է խոշոր չափերի մարիխուանա Ռիհաննան կրկին ապացուցում է, որ հղիությունն ու նորաձևությունը կատարյալ համադրություն են Թրամփի և Զելենսկու տեսակոնֆերանսը կանցկացվի փակ ֆորմատով․ Bild Թրամփը հայտարարել է, որ ցանկացած տարածքային խնդիր կարող է լուծվել միայն Ուկրաինայի հետ. ՄակրոնԱնգլիայի առաջնության առաջին տուրի հանդիպումները կմեկնարկեն մեկ րոպե լռությամբ Իսրայելի ռազմական տրանսպորտային ինքնաթիռն այսօր վայրէջք է կատարել Ադրբեջանում. Sepah PasdaranՇամպայնի միջազգային օր. Ինչպես Ֆրանսիայի մեկ շրջանը աշխարհին շքեղության համ տվեց«Եվրաեռյակը» սպառնում է վերականգնել Իրանի նկատմամբ պատժամիջոցները Երևան-Մեղրի ավտոճանապարհին բախվել են «Opel Astra»-ն և իրանական համարանիշներով կցորդիչով բեռնատարը․ կա 3 վիրшվորՊռոշյանում 25-ամյա վարորդը «Opel Astra»-ով բախվել է երկաթե արգելապատնեշներին, կոտրել դրանք և գլխիվայր հայտնվել բաժանարար գոտումՌուսաստանում մասամբ սահմանափակվել են Telegram-ով և WhatsApp-ով զանգերը Ադրբեջանը մարդասիրական օգնության նոր խմբաքանակ է ուղարկել Ուկրաինա Արհեստական բանականության կիրառումը բացասաբար է անդրադառնում բժիշկների հմտությունների վրա. հետազոտությունՌԴ-ն և Բելառուսը զորավարժությունների ժամանակ կիրականացնեն միջուկային զենքի և նորագույն «Օրեշնիկ»-ի կիրառման պլանավորումըԱրմավիրում բնակարանային գողություններ արած երիտասարդը ձերբակալվել է (տեսանյութ) Դավիթ Բեկ փողոցում բախվել են «Mitsubishi»-ն և «BYD»-ը. կա 2 տուժած ԱՄՆ-ում փորձում են «ավելի խելացի» սերունդ ստեղծել՝ օգտագործելով առաջադեմ գենետիկական թեստավորում և սաղմերի ընտրության տեխնիկա. WSJԿարեն Խաչանովը Ցինցինատիի մրցաշարի 1/8 եզրափակչում է Apple-ն այս տարի կթողարկի նոր բյուջետային MacBook. DigiTimes Բերքլի, Սթենֆորդ, Visa ինովացիոն կենտրոն և շատ ավելին․ բացառիկ հնարավորություն Հայաստանի 10 ուսանողի համարՀայտնաբերվել և ապօրինի շրջանառությունից դուրս են բերվել ավելի քան 1․5 կգ տարբեր տեսակի թմրամիջոցներԹրամփն ու Պուտինը կհանդիպեն Էլմենդորֆ-Ռիչարդսոն ռազմաբազայում. CNN ԱՄՆ-ի պետական պարտքը հասել է ռեկորդային 37 տրիլիոն դոլարի «Համահայկական ճակատ» շարժման առաջնորդ Արշակ Կարապետյանը 2025 թվականի օգոստոսի 13-ին ժամը 20:00-ին ելույթ կունենա «Զվեզդա» ռադիոկայանի «Ազգային անվտանգության ռազմավարություն» հաղորդաշարումԱշխարհը կոչ է անում Թրամփին Նոբելյան մրցանակ տալ․ Սպիտակ տուն Հերացու փողոցում բախվել են «Lexus»-ն ու «Volkswagen»-ը. վերջինն ինքնաբերաբար առաջ է ընթացել ու բռնկվել Օպերատիվ իրավիճակը հանրապետությունում օգոստոսի 12-13-ը Վաշինգտոնյան հռչակագիրը չի կարող արժանապատիվ խաղաղություն ապահովել. դա Արցախի ժողովրդի իրավունքների ու արյան հաշվին է. Արտակ Բեգլարյան Ակնհայտ է, որ ՌԴ ռազմավարական մոտեցումները, ստեղծված նոր իրադրության պայմաններում, կտրուկ փոփոխության են ենթարկվելու. Տիգրան Աբրահամյան Արտաշատում հայտնաբերվել է Հայաստանում կառուցված ամենահին եկեղեցին Առանձնակի ցավալի ու մտահոգիչ է հետևել, որ հանրային հստակ պահանջ չի ձևավորվում Բաքվում պահվող հայերի վերադարձի շուրջ. ադրբեջանագետ Ադրբեջանի հետ կնքված ցանկացած փաստաթուղթ միակողմանիորեն ծառայեցվում է ՀՀ-ի դեմ. Ավետիք Չալաբյան Երկրաշարժ՝ Թուրքիայում Գյումրիի «Շիրակ» օդանավակայանից նախատեսվում են չվերթներ դեպի Եվրոպա ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակել է մտահոգիչ տվյալներ' ինքնասպանությունների թվի աճի վերաբերյալ