«Իրավիճակը կարող է որոշակի ճգնաժամի հանգեցնել». վիրտուալ իրականության վտանգը
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑՀիմա կառավարելիության իմաստով հեղհեղուկ իրավիճակ է. կան որոշակի բացեր, որոնց առումով քաղաքական իշխանությունը նախաձեռնողականություն պետք է դրսևորի և փորձի այդ բացերը լրացնել։
Եթե դա տեղի չունենա, ժամանակի ընթացքում հասարակության և իշխանությունների միջև կրկին կարող է անջրպետ ձևավորվել:
Կառավարելիության աստիճանի, քաղաքական օրակարգի լրջացման անհրաժեշտության, հասարակության և իշխանությունների միջև անջրպետը կանխելու հնարավորության մասին ենք զրուցել քաղաքագետ Էմիլ Օրդուխանյանի հետ՝ անդրադառնալով նաև սոցիալական ցանցերին, որոնք մեր օրերում առաջնահերթ գործիք են դարձել։
Քաղաքագետը նախ ընդգծում է, որ սովորաբար քաղաքական օրակարգերը ձևավորման երկու ուղղություն են ունենում.
«Կա՛մ օրակարգը բերվում է քաղաքական էլիտայի կողմից ու ներկայացվում հանրությանը, կա՛մ՝ հակառակը, այն է՝ հանրության պահանջ, որը սովորաբար պետք է ներկայացվի խորհրդարանին։
Այդուհանդերձ, այսօրվա պարագայում քաղաքական օրակարգի մասով ես որոշակի վերապահումներ կանեի.օրակարգը, որը ձևավորվել ու քննարկվում է խորհրդարանում, այն օրակարգը չէ, որը պետք է առաջնահերթ լիներ հետհեղափոխական ընթացքում։
Իհարկե, հարցերը իրենց որոշակի կարևորությունն ունեն, բայց, ըստ իս, դրանք առաջնահերթություններ չեն։
Շատ արագ և դինամիկ փոփոխվող տարածաշրջանում մենք տեսնում ենք, թե մեր հարևան երկրներում ինչպիսի զարգացումներ են տեղի ունենում։
Մենք պետք է օրակարգային հարց դարձնենք տարածաշրջանում մեր դիրքավորման խնդիրը։ Ինչպիսի՞ քաղաքականություն պետք է իրականացնի ՀՀ-ն՝ հարավկովկասյան տարածաշրջանի մակարդակով»։
Դիտարկելով օրակարգերը ներքաղաքական տեսանկյունից՝ Է.
Օրդուխանյանը շեշտեց. «Մենք տեսնում ենք, որ խորհրդարանում սկսել են քննարկվել անձեր՝ ամենաբարձր մակարդակով՝ պատգամավորներ, կառավարության ներկայացուցիչներ։
Արյդո՞ք մարդկանց մասնավոր կյանքը քաղաքական օրակարգի մաս կարող է դառնալ։ Այս պարագայում ավելի ստույգ և կոնկրետ մոտեցում է անհրաժեշտ։
Ինչ-որ տեղ, կարելի է ասել, ավելի լուրջ օրակարգ է պետք, որովհետև բավականին կարևոր խնդիրներ կան թե՛ տնտեսական, թե՛ սոցիալ-քաղաքական իմաստով, որոնք պետք է առաջնահերթ կարգով լուծվեն։
Հաշվի առնելով տարածաշրջանային իրավիճակը, մեր ներքին խնդիրները և արտաքին մարտահրավերները, առաջին հերթին պետք է շատ ավելի լուրջ ու հիմնարար հարցերի քննարկմամբ զբաղվել։
Երկրորդական հարցերը կարող են օրակարգ մտնել միայն դրանից հետո»։ Քաղաքագետը նկատեց՝ ամենակարևորը հասարակության պահանջներին համապատասխան օրակարգի ձևավորումն է։
«Բայց այսօր մենք ականատես ենք լինում մի երևույթի, երբ խորհրդարանական մեծամասնությունը որոշ հարցերի դեպքում ներկայացնում է փոքրամասնության շահը։
Եվ կա հակառակ պատկերը, երբ ավելի ցածր քվե ստացած ուժը, խոսքը վերաբերում է երկրորդ ուժին, կոնկրետ հարցերի դեպքում հանդես է գալիս հանրության մեծամասնության տեսանկյունից։
Ու ստացվում է, որ մեծամասնության քվեի ներկայացուցիչը կարող է փոքրամասնության շահը ներկայացնել և առաջ տանել այդ շահը, իսկ փոքրամասնության քվեն ստացածը ներկայացնել հանրության ավելի մեծ շերտերի վերաբերմունքը և կարծիքն ինչ-ինչ հարցերի վերաբերյալ։
Այնպես որ, այսօր օրակարգի ճշգրտման և ավելի լրջացման կարիք կա»,-ասաց նա՝ ընդգծելով, որ առհասարակ խորհրդարանական դիսկուրսի որակով է պայմանավորվում տվյալ խորհրդարանի որակը։
Նա դիտարկեց քաղաքական էլիտայի և զանգվածների դիսկուրսները.
«Քաղաքական էլիտայի դիսկուրսը ենթադրում է պետության զարգացման օրակարգին միտված, շատ ավելի խորը ու բովանդակային հարցերի բարձրաձայնում ու լուծումների փնտրտուք։ Իսկ զանգվածների դիսկուրսը շոշափում է շատ ավելի մանր, մերկանտիլ, անձերին վերաբերող խնդիրներ՝ «բամբասանքի» մակարդակի։
Բայց այս պարագայում էլիտայի դիսկուրսը ինչ-որ չափով, ինչոր տարրերով նաև զանգվածի դիսկուրսի տարրեր է պարունակում։
Ի՞նչ հարցեր ենք մենք քննարկում խորհրդարանում, արդյո՞ք ընտրախավը գիտակցում է էլիտայի ու զանգվածների դիսկուրսի տարբերությունը, որ, ըստ այդ գիտակցման, մենք ոչ թե զանգվածների, այլ քաղաքական էլիտային բնորոշ դիսկուրսի տարրեր տեսնենք»։ Է.
Օրդուխանյանի խոսքով, նման խնդիրները ևս մեկ անգամ ապացուցում են այն հանգամանքը, որ կուսակցական համակարգի կայացումը, որպես առաջնահերթություն, լուծված չէ։
Ըստ նրա, խորհրդարանական համակարգի կայացման համար սա առաջնային է։ Կառավարման համակարգի փոփոխության տեսանկյունից քաղաքագետը որոշ քայլեր նկատել է.
«Ձևավորվում են նոր, ինստիտուցիոնալ մարմիններ, փոխակերպումներ են տեղի ունենում, բայց մի քաղաքագիտական դիտարկում եմ ուզում անել. ըստ էության, քաղաքական կայունության համար քաղաքական մոդելը կամ համակարգի ձևն առաջնահերթ չէ։
Քաղաքական կայունության համար առաջնահերթը կառավարելիության աստիճանն է։ Որևէ մոդելի պարագայում, ինչպիսին էլ որ լինի այն, կարևոր է, թե որքանո՞վ է կառավարելի քաղաքական գործընթացը։
Մենք կարող ենք բազմաթիվ մոդելներ որդեգրել, փորձել անել համապատասխան փոփոխություններ, բայց քաղաքական գործընթացը չդարձնել կառավարելի։
Հիմա կառավարելիության իմաստով հեղհեղուկ իրավիճակ է. կան որոշակի բացեր, որոնց առումով քաղաքական իշխանությունը նախաձեռնողականություն պետք է դրսևորի և փորձի այդ բացերը լրացնել։
Եթե դա տեղի չունենա, ժամանակի ընթացքում հասարակության և իշխանությունների միջև կրկին կարող է անջրպետ ձևավորվել, ինչն իր հերթին կարող է ստեղծել այլ քաղաքական վարքագիծ, այլ քաղաքական գործընթաց։
Այնպես որ, ոչ թե պետք է առաջնորդվել քաղաքական մոդելի փոփոխությունների և փորձարկումների քաղաքականությամբ, այլ աշխատել բարձրացնել կառավարելիության մակարդակը»։
Անդրադառնալով սոցիալական ցանցերին ու առանձնացնելով հատկապես Ֆեյսբուքը՝ քաղաքագետը խոսեց վիրտուալ իրականության մի շարք վտանգների մասին։
«Այսօր ՀՀ-ում սոցիալական ցանցն ուղղակիորեն դարձել է քաղաքականության իրացման առաջնահերթ հարթակ։
Քաղաքականության մասին պատկերացումները, քաղաքականության մեջ տեղի ունեցող իրադարձությունները միջնորդավորվում են սոցիալական ցանցերով, մասնավորապես՝ Ֆեյսբուքով։
Ե՛վ իշխանության, և՛ ընդդիմադիր դաշտի ներկայացուցիչները սոցիալական ցանցն առաջնահերթորեն որպես քաղաքական գործիք են օգտագործում։
Սա մի կողմից դինամիզմ է ապահովում քաղաքականությանը՝ իրացման, շահերի ագրեգացման ու մանիպուլ յացիաների տեսանկյունից։
Բայց մյուս կողմից, երբ որևէ գործիք քաղաքականության մեջ դառնում է անփոխարինելի, արդեն վտանգ է պարունակում։
Պատկերացնենք մի պահ, երբ մեկ շաբաթով սոցցանցերը Հայաստանում չեն աշխատում. այդ դեպքում քաղաքականությունը կրախի է ենթարկվելու, որովհետև քաղաքական գործիչները սովորել են այդ գործիքի միջնորդավորման միջոցով քաղաքականության ընկալմանը։ Իսկ եթե այդ գործիքը մի պահ դուրս է գալիս, լինելով անփոխարինելի, շատ դժվար է հասկանալ, թե քաղաքական գործընթացներն ի՞նչ ուղղությամբ են զարգանալու։
Սոցիալական ցանցը մանիպուլ յացիոն գործիք է քաղաքական իմաստով.
եթե չլինեն սելֆիները, «լայվերը», քաղաքականությունն ինչպիսի՞ որակ է ընդունելու Հայաստանում, ինչպիսի՞ փոփոխությունների կարող է հանգեցնել։
Մենք հետզհետե սկսում ենք հրաժարվել ինտերակցիայից։ Սա առաջնահերթ խնդիր, և լավ կլինի, որ քաղաքական ուժերը զերծ մնան այդ գործիքը որպես առաջնահերթություն կարևորելուց»,-ասաց մեր զրուցակիցը՝ հավելելով, որ նշվածի այլընտրանքը ուղիղ շփումներն են ընտրողների հետ։
«Եթե մեկ շաբաթով Ֆեյսբուքը, սոցցանցերը չաշխատեն, ապա փոխաբերական իմաստով քաղաքական մահ է արձանագրվելու, որովհետև սոցցանցերի առկայության պարագայում 24-ժամյա հասանելիություն կա։
Եվ եթե մի պահ այն չի աշխատում, կորցնում են հասանելիությունը։
Առհասարակ, ստեղծված իրավիճակը կարող է որոշակի ճգնաժամի հանգեցնել. նկատենք, որ այդ գործիքին տիրապետում են այլ սուբյեկտներ, ուժային ազդեցության այլ կենտրոններ։
Ովքեր կարծում են, թե այդպես հասարակությունը վերահսկելի է, իրենք իրենց հերթին վերահսկելի են դառնում ինչ-որ ազդեցության օղակների համար։
Այնպես որ, ուղիղ շփումների վերադարձը շատ կարևոր է նաև տարբեր ուժերի քաղաքական կենսունակությունն ապահովելու իմաստով»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը։
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Փաշինյանը շարունակում է կացնային մեթոդներով խաղաղության պատրանք վաճառել
Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս որոշվեց ստեղծել բնական գազավորված ջրի «անալոգը». «Փաստ»
Հրդեհի վայրից 1 հոգու բերման ենթարկեցին․ ի՞նչ էր արել քաղաքացին
«Գունավոր» նանոնախշերը կբարձրացնեն պերովսկիտային արևային մարտկոցների արդյունավետությունը
Գիտությանը հատկացվում է մեր ՀՆԱ-ի ընդամենը 0,35 տոկոսը. Ատոմ Մխիթարյան
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (6 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ).Դադարեցվել են բեռնափոխադրումները դեպի Հայաստան, թուրքերը մտել են Ալեքսանդրապոլ, ռուսները գրավել են Կարսը. «Փաստ»
ՀՀ-ում 2 ուսուցիչ կա՝ ամեն ամիս ստանում են ավելի քան 700,000 դրամ. Փաշինյան
Նոր կադրեր «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում հրդեհի վայրից (տեսանյութ)
«Փաշինյանը շուտով Ալիևի ձեռքից կուտի. Թրամփն է հրամայել». «Փաստ»
Խոշոր հրդեհ «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում (տեսանյութեր)
Twix-ի կոնֆետի մեջ կարի ասեղ են հայտնաբերել
«Ադրբեջանից և Թուրքիայից աջակցության ակնկալիք ունեն». «Փաստ»
Պարտությունը քաղաքական ու դիվանագիտական է եղել, ոչ թե ռազմական. Դավիթ Սարգսյան
Ինքնաթիռի պայթյունի հետևանքով 12 մարդ և մեկ երեխա է զոհվել․ (տեսանյութ)
«Ամուսնուս, աղջկաս մահվանից հետո հանուն Վաչագանիս էի ապրում, հիմա սա ապրել չէ». ավագ սերժանտ Վաչագան Դադալ յանն անմահացել է 2023 թ. սեպտեմբերի 19-ին «Լուսնյակ» կոչվող տեղանքում. «Փաստ»
Վաշինգտոնյան հուշագրի հակառակ կողմը
Կինը նիհարեցնող դեղամիջոց է ընդունել և հայտնվել վերակենդանացման բաժանմունքում
Արմեն Ստեփանյան. Էներգախնայող տեխնոլոգիաները կարեւոր են խոշոր բիզնեսի համար
Ոչ միայն անհատի, այլև գլոբալ անվտանգային խնդիր. զեղծարարությունները «կատարելագործվում» են, իսկ դրանց դեմ պայքարի միջոցնե՞րը. «Փաստ»
Ռուբենը մեր ժողովրդի պայքարի կենդանի ոգին է, նրա աննկուն, հայրենասեր և մարդասեր տեսակի իրական մարմնացումը. Ավետիք Չալաբյան
Վթար. հարյուրավոր հասցեներում մի քանի ժամ ջուր չի լինի
Նարեկ Կարապետյանի հարցազրույցը Թաքեր Կարլսոնին՝ հայ իրականության միջազգային հնչեղության նշան
Չափազանց բարդ իրադրություն, «մուսկուլների» ցուցադրում տարածաշրջանում. «Փաստ»
Ներկա «լավությունները» հետո ժողովրդի «քթերից են բերելու». «Փաստ»
Դոլարը թանկացել է, ռուբլին՝ էժանացել․ փոխարժեքն՝ այսօր
Օրվա խորհուրդ
Մշակութային արժեքների արտահանման համար պետտուրքի նոր տեսակ կսահմանվի. նախագիծ. «Փաստ»
Դպրոցներում ուսուցիչների սուր պակաս կա. «Փաստ»
«Սա միջանկյալ հաղթանակ է. եթե այս իշխանությունը վերարտադրվեց, ապա հայտարարագրման համակարգը սկսելու է գործարկել այլ եղանակով». «Փաստ»
Իշխանության քմահաճույքները կատարելու «կամավորականները». «Փաստ»
Սկանդալ Սևանի շուրջ. ինչո՞ւ նույնիսկ Փաշինյանի կողմնակիցները չկարողացան լռել. «Փաստ»
«Երրորդ տարին էր, որ հայտ էի ներկայացնում, երբեք չեմ հանձնվել». Ալբերտ Արմենակյանի երազանքի ճանապարհը՝ դեպի «Մանկական Եվրատեսիլ»
Տարվա սկզբից ի վեր Հայաստանում ճանապարհատրանսպորտային պատահարներից մահացել է 226 մարդ
Պետք է խուսափել ընդհարումներից, ներդաշնակ գործակցել․ Արամ Ա Վեհափառ Հայրապետի ուղերձը
Արմեն Գրիգորյանը Մոսկվայում ելույթ է ունեցել խաղաղության ու «Թրամփի ուղու» մասին
Ադրբեջանի տարածքով տեղափոխվող ռուսական ցորենի առաջին խմբաքանակը հասել է Հայաստան․ Պապոյան
ՀՀ ԱԳՆ գլխավոր քարտուղարն ընդունել է Եվրոպական հանձնաժողովի պաշտոնյային
Հովիկն ասաց՝ Նիկոլին չեմ կարող մենակ թողնել
Ալիևը հանձնարարականներ է տալիս «Հայաստան ադրբեջանցիների վերադարձի» համար․ իրանագետ
Ե՞րբ կմեկնարկեն դպրոցների ձմեռային արձակուրդները
Լևոն Արոնյանը դուրս է եկել 2025 թ. ՖԻԴԵ-ի շախմատի աշխարհի գավաթի 3-րդ փուլ
Հայտնի է ուսուցիչների 2025 թ. կամավոր ատեստավորման ժամանակացույցը
«Գագիկ Ծառուկյան» հիմնադրամի աջակցությամբ «Առաջարկ Հայաստանին» նախաձեռնության շրջանակներում իրականացվող մրցույթում իր ակտիվ ներգրավվածությունն է ունենալու «Հայաստան- Արցախ» ՀԵՄ-ը
Փաշինյան, բարոյականության հարցով ես զբաղված, բայց Ալիևի զավթողական ծրագիրը աղբարկղ չես ուղարկում
Ռուսաստանն ու Հայաստանը ամրապնդում են ռազմավարական համագործակցությունը՝ նոր երկաթուղային երթուղու միջոցով
Վաղվանից ջերմաստիճանը կբարձրանա՞
ՀԱՄԱՍ-ը Իսրայելին կփոխանցի ևս մեկ պատանդի դի
Վթար է․ ջուր չի լինելու նոյեմբերի 6-ին և 7-ին
Աշխարհում կա՞ այլ օրինակ, որ հանրային ծառայություն մատուցող ընկերության սեփականատերը առաջարկի նվազեցնել ծառայության արժեքը, իսկ պետությունը մերժի դա իրագործել
Փաշինյանը Կիպրոսում Հայաստանի ռազմական կցորդ է նշանակել
