«Մշակույթը պետք է դիտարկել որպես պետության տնտեսության զարգացման աղբյուր»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ
Հակոբ Պարոնյանի անվան երաժշտական կոմեդիայի պետական թատրոնի դերասան Արմեն Մարգարյանն այժմ ընդգրկված է ընթացիկ ներկայացումներում։
«Փաստի» հետ զրույցում ասում է՝ կան ծրագրեր նոր ներկայացումների հետ կապված, մի դեպքում՝ որպես բեմադրիչ, մյուս դեպքում՝ որպես դերակատար հանդես գալու, բայց դրանք դեռևս քննարկման փուլում են։ Հետաքրքրվում ենք՝ վերջին ժամանակները դերասանին չենք հանդիպում հեռուստատեսային նախագծերում, ո՞րն է պատճառը։
«Եղել են առաջարկներ, որոնք մերժել եմ. թատրոնում զբաղվածությունս շատ էր, և այդ պատճառով հրաժարվում էի։
Հիմա գերադասում եմ զբաղվել մասնագիտական գործունեությամբ՝ պիեսների ընթերցմամբ, դրանց վերամշակմամբ ու թարգմանություններով, ժամանակ էլ չեմ ունենում հետևելու, թե ինչ է կատարվում հեռուստատեսությամբ»,ասում է Մարգարյանը։
Դերասանն անկեղծանում է՝ հեռուստացույց շատ վաղուց չի դիտել, ուստի կդժվարանա կարծիք հայտնել հեռուստատեսության որակի հետ կապված հանրության դիտողությունների վերաբերյալ։
«Մասնավոր հեռուստաընկերությունները վճարում են իրենց հարկերը և ցուցադրում են այն ամենը, ինչը նրանց ռեյտինգ է ապահովում և այլն։ Ինչ վերաբերում է պետական հեռուստաընկերությանը, ապա այն պետք է հստակ ռազմավարություն ունենա»,-նշում է մեր զրուցակիցը։
Դերասանի հետ մեր հետագա զրույցը ծավալվում է մշակութային ազատության, այդ ոլորտում անհրաժեշտ հեղափոխության և պետական քաղաքականության մասին։
Ամեն ինչ էլ կարող ես ցուցադրել, բեմադրել և դրա անունը դնել նորարարություն
Դերասանի հետ զրույցում անդրադառնում ենք վերջերս հանրության շրջանում մեծ աղմուկ բարձրացրած ներկայացմանը, որը ցուցադրվեց Հանրապետության հրապարակի շատրվանների մոտ։ Նա նշում է՝ ներկայացումը չի դիտել, այդ պատճառով զերծ կմնա դրա վերաբերյալ որոշակի մեկնաբանություններից։
Ընդգծում է, թե իր պատկերացմամբ ինչ առաքելություն պետք է ունենա արվեստը։ «Փորձը ցույց է տալիս, որ այսօր ամեն ինչ էլ կարող ես ցուցադրել, բեմադրել և դրա անունը դնել նորարարություն, բայց մի կարևոր պահ կա՝ ո՞րն է քո նպատակը, ի՞նչ նպատակով ես դա անում։
Երբ տարիներ առաջ Ֆրանսիայում ցուցադրվեց Ժան Գաբենի և Ալեն Դելոնի մասնակցությամբ «Երկուսը քաղաքում» ֆիլմը, դրա պրեմիերայից երեք օր հետո Ֆրանսիայում պաշտոնապես արգելեցին կիրառել գիլիոտինը որպես խստագույն պատժամիջոց։
Այսինքն՝ այդ ֆիլմը իր նպատակին ծառայեց, աշխարհն ավելի լավը դարձրեց։ Բացառապես իմ կարծիքով՝ արվեստը պետք է միտում ունենա աշխարհը, աշխարհում տեղ գտած թերությունները, բացասական արժեքներն ավելի լավը դարձնելու։
Եթե արվեստը չի ծառայում այդ նպատակին, մի քիչ կվախենամ այդ երևույթը կոչել արվեստ։ Սա, ի դեպ, չեմ կապում տվյալ ներկայացման հետ», - ասում է Մարգարյանը։
Նա անդրադառնում է նաև այն կարծիքներին, որ այդ ներկայացման պարագայում գործ ունեինք հանրային վայրում արվեստի պարտադրանքի հետ, և եթե այն ցուցադրվեր որևէ փակ վայրում, գուցե նույն աղմուկը չլիներ։
«Թատրոնն իր տեսակով հանրային արվեստներից մեկն է, իսկ հանրությունը կարող է ունենալ տարաբնույթ կարծիքներ։
Եթե հիմա մոնիտորինգ անեն և հարցնեն, թե հանրությունը ինչ է ցանկանում տեսնել և այդպես շարժվեն, կարծում եմ՝ ինքնուրույն ձեռագրեր, տեսակներ չեն կարող ծնվել։
Աշխարհում արդեն միտում կա, որ թատրոնը դուրս է գալիս թատրոնի շենքից, այսինքն՝ ներկայացումները խաղում են տարբեր հարթակներում՝ լինի դա փողոց, սրճարան, իհարկե, եթե այդ ամենն ունի նպատակ։
Չէի ցանկանա, որ բացօթյա միջոցառումներ, ներկայացումներ կազմակերպվեին, և դա լիներ ինքնանպատակ։
Բայց փորձը նաև ցույց է տալիս, որ պատմության մեջ եղել են շատ արվեստագետներ, որոնց իրենց ժամանակում չեն հասկացել, չեն ընդունել, քարկոծել են, բայց տարիներ հետո վերադարձել են այն գաղափարին, որ այո՛, այդ արվեստագետը ճիշտ էր»,-հավելում է դերասանը։
Այսօր մշակութային դաշտում հեղափոխություն դեռ չի եղել
Երբեմն մարդկանց զայրացնում է այն, որ պետական գերատեսչությունները, ԿԳՄՍ նախարարությունը ֆինանսական աջակցություն չի տրամադրում տարաբնույթ կրթական, մշակութային ծրագրերի, մինչև շատ ու շատ նախագծեր ստանում են պետական աջակցություն նաև գումարի տեսքով։
Ի վերջո, ի՞նչ չափորոշիչներով պետք է առաջնորդվի նախարարությունը։
«Չեմ տիրապետում հստակ չափորոշիչներին, թե ինչ սկզբունքներով են առաջնորդվում կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի սուպերնախարարությունում՝ այս կամ այն նախագծին ֆինանսական միջոցներ հատկացնելու հարցում։
Այստեղ, իմ կարծիքով, խնդիրն այլ է։ Եթե ուզում ենք մշակույթը որպես պետության հայելի ներկայացնենք, նախ և առաջ պետք է որդեգրենք մի ռազմավարություն, երբ կսկսենք մշակույթը դիտարկել որպես տնտեսության զարգացման աղբյուր։
Թե ինչքանով է այսօր մշակույթը զարգացնում Հայաստանի Հանրապետության տնտեսությունը, մեծ հարց է։
Կարծում եմ, որ այսօր մշակութային դաշտում դեռ հեղափոխություն չի եղել, ընդ որում՝ հեղափոխություն լավ իմաստով, այսինքն՝ մշակույթում համակարգային փոփոխություն դեռ չի գրանցվել։
Եթե առաջ մշակույթն ընդամենը ծառայում էր, գուցե կոպիտ հնչի, բայց տեղին է, որպես ժամանցի մի ձև, ապա համակարգային փոփոխությամբ մշակույթը պետք է դարձնենք տնտեսության զարգացման աղբյուր։
Չէ որ մի շարք պետություններում մշակույթը արդյունաբերությունից հետո տվյալ պետության տնտեսության զարգացման երկրորդ կարևոր օղակն է։
Ունենք հազարամյա մշակույթ, այսօր նախարարությունն ի՞նչ ռազմավարություն ունի այդկերպ դիտարկել մշակույթը։ Տեսեք՝ շատ մտավորականներ բարձրաձայնում են ինչ-որ խնդիրներ։
Կոչ եմ անում իմ բոլոր գործընկերներին, բացի նրանից, որ բարձրաձայնում են խնդիրները, տան նաև այդ խնդիրների լուծումները՝ իհարկե, իրենց կարծիքով։ Լուծումներ դեռ չեմ տեսնում։
Ո՞րն է լուծումը։ Ենթադրենք՝ ինչ-որ մի գործչի աշխատանք ֆինանսավորում են, ինչ-որ մեկինը՝ ոչ։ Ասում են՝ նման ծրագիր ունեի, ինձ չֆինանսավորեցին, մինչդեռ գումար են հատկացրել այլ ծրագրի։
Ուզում եմ՝ հարցերին ոչ թե սուբյեկտիվորեն, այլ օբյեկտիվորեն մոտենանք, տանք հստակ լուծումներ։ Կա աշխարհում այդպիսի օրինակ, որ մշակույթը ծառայում է տնտեսության զարգացմանը։ Դրանով նա մի կրակոցով երկու նապաստակ է սպանում։
Նախ՝ արտերկրում, ցուցադրելով իր մշակութային արժեքները, պետության տնտեսությունն է զարգացնում և երկրորդ՝ հանրայնացնում է իր ազգային մշակույթը։
Իսկ ինչո՞վ ենք մենք դարեր շարունակ ճանաչելի եղել օտար երկրներում, եթե ոչ մշակույթով, մշակութային արժեքներով»,-նշում է մեր զրուցակիցը։
Նա ընդգծում է՝ գուցե այսօր կա որոշակի ռազմավարություն, որի մասին հանրությունը, մշակութային գործիչները դեռ տեղյակ չեն, գուցե և չկա։ «Սևագիր վիճակում, մոտ 1,5 տարվա հարց ու պատասխաններից, հանրային քննարկումներից ծնված ծրագիր կա։
Եթե որևէ մեկը հանձն չառնի այդպիսի բան դիտարկել, միանշանակ առաջարկությամբ հանդես կգամ, որպեսզի մշակույթը դիտարկվի որպես պետության տնտեսության զարգացման աղբյուր։
Յուրաքանչյուրը պետք է զբաղվի իր գործով
Կարծիքներ են հնչում, որ մեր մշակութային կյանքում ճահճացում է նկատվում։ Դերասանից հետաքրքրվում ենք՝ արդյոք նա նման մտահոգություն ունի՞։
«Երբ ինչ-որ մի երևույթի վերաբերյալ կարծիքների տարաձայնություն է լինում, այն ծնում է այդպիսի արտահայտություն, որը կոչվում է ճահճացում։
Դա նորմալ է։
Չկա մշակութային մի արժեք, որ բոլորն ասեն, այո՛, սա հրաշալի է, լավն է՝ լինի գեղանկարչության, թատրոնի, կինոյի, թե երաժշտության մեջ։
Այդ տեսակի զրույցների, քննարկումների մեջ ծնվում է այդպիսի արտահայտություն՝ ճահճացում։
Բայց կարծում եմ՝ պետք է զինվել համբերությամբ, և ամենակարևորը՝ յուրաքանչյուրը պետք է զբաղվի իր գործով։
Հաճախ եմ տեսնում և անկեղծ ցավում եմ, որ մշակութային տաղանդավոր գործիչներն, իրենց բուն գործը թողնելով, փորձում են զբաղվել քաղաքականությամբ։
Կարծում եմ՝ այդ մարդիկ մշակույթում ավելի նպաստավոր կօգտագործեն իրենց ժամանակը, քան քաղաքական դաշտում»,-եզրափակում է դերասան Արմեն Մարգարյանը։
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
Նոր օդային հասանքներ են ներթափանցում Հայաստան․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին
Ինչու է մեկ ականջակալ օգտագործելը վտանգավոր. թաքնված սպառնալիք
Ցորենի գնացքներն ու իշխանականների ցնծագին աղմուկը
Մոտ է Ուկրաինան նացիստական ժամանակավորներից ազատագրելու օրը․ Զախարովա
Փաշինյանը ձախողել է դեմոգրաֆիկական քաղաքականությունը
Փաշինյանի թիրախում Սերժ Սարգսյանն է
Ներսում հրդեհի հետքեր չկա՞ն, աշխատակիցները գործազուրկ կմնա՞ն․ տնօրենը մանրամասնեց
Փաշինյանը շարունակում է կացնային մեթոդներով խաղաղության պատրանք վաճառել
Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս որոշվեց ստեղծել բնական գազավորված ջրի «անալոգը». «Փաստ»
Հրդեհի վայրից 1 հոգու բերման ենթարկեցին․ ի՞նչ էր արել քաղաքացին
«Գունավոր» նանոնախշերը կբարձրացնեն պերովսկիտային արևային մարտկոցների արդյունավետությունը
Գիտությանը հատկացվում է մեր ՀՆԱ-ի ընդամենը 0,35 տոկոսը. Ատոմ Մխիթարյան
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (6 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ).Դադարեցվել են բեռնափոխադրումները դեպի Հայաստան, թուրքերը մտել են Ալեքսանդրապոլ, ռուսները գրավել են Կարսը. «Փաստ»
ՀՀ-ում 2 ուսուցիչ կա՝ ամեն ամիս ստանում են ավելի քան 700,000 դրամ. Փաշինյան
Նոր կադրեր «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում հրդեհի վայրից (տեսանյութ)
«Փաշինյանը շուտով Ալիևի ձեռքից կուտի. Թրամփն է հրամայել». «Փաստ»
Խոշոր հրդեհ «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում (տեսանյութեր)
Twix-ի կոնֆետի մեջ կարի ասեղ են հայտնաբերել
«Ադրբեջանից և Թուրքիայից աջակցության ակնկալիք ունեն». «Փաստ»
Պարտությունը քաղաքական ու դիվանագիտական է եղել, ոչ թե ռազմական. Դավիթ Սարգսյան
Ինքնաթիռի պայթյունի հետևանքով 12 մարդ և մեկ երեխա է զոհվել․ (տեսանյութ)
«Ամուսնուս, աղջկաս մահվանից հետո հանուն Վաչագանիս էի ապրում, հիմա սա ապրել չէ». ավագ սերժանտ Վաչագան Դադալ յանն անմահացել է 2023 թ. սեպտեմբերի 19-ին «Լուսնյակ» կոչվող տեղանքում. «Փաստ»
Վաշինգտոնյան հուշագրի հակառակ կողմը
Կինը նիհարեցնող դեղամիջոց է ընդունել և հայտնվել վերակենդանացման բաժանմունքում
Արմեն Ստեփանյան. Էներգախնայող տեխնոլոգիաները կարեւոր են խոշոր բիզնեսի համար
Ոչ միայն անհատի, այլև գլոբալ անվտանգային խնդիր. զեղծարարությունները «կատարելագործվում» են, իսկ դրանց դեմ պայքարի միջոցնե՞րը. «Փաստ»
Ռուբենը մեր ժողովրդի պայքարի կենդանի ոգին է, նրա աննկուն, հայրենասեր և մարդասեր տեսակի իրական մարմնացումը. Ավետիք Չալաբյան
Վթար. հարյուրավոր հասցեներում մի քանի ժամ ջուր չի լինի
Նարեկ Կարապետյանի հարցազրույցը Թաքեր Կարլսոնին՝ հայ իրականության միջազգային հնչեղության նշան
Չափազանց բարդ իրադրություն, «մուսկուլների» ցուցադրում տարածաշրջանում. «Փաստ»
Ներկա «լավությունները» հետո ժողովրդի «քթերից են բերելու». «Փաստ»
Դոլարը թանկացել է, ռուբլին՝ էժանացել․ փոխարժեքն՝ այսօր
Օրվա խորհուրդ
Մշակութային արժեքների արտահանման համար պետտուրքի նոր տեսակ կսահմանվի. նախագիծ. «Փաստ»
Դպրոցներում ուսուցիչների սուր պակաս կա. «Փաստ»
«Սա միջանկյալ հաղթանակ է. եթե այս իշխանությունը վերարտադրվեց, ապա հայտարարագրման համակարգը սկսելու է գործարկել այլ եղանակով». «Փաստ»
Իշխանության քմահաճույքները կատարելու «կամավորականները». «Փաստ»
Սկանդալ Սևանի շուրջ. ինչո՞ւ նույնիսկ Փաշինյանի կողմնակիցները չկարողացան լռել. «Փաստ»
«Երրորդ տարին էր, որ հայտ էի ներկայացնում, երբեք չեմ հանձնվել». Ալբերտ Արմենակյանի երազանքի ճանապարհը՝ դեպի «Մանկական Եվրատեսիլ»
Տարվա սկզբից ի վեր Հայաստանում ճանապարհատրանսպորտային պատահարներից մահացել է 226 մարդ
Պետք է խուսափել ընդհարումներից, ներդաշնակ գործակցել․ Արամ Ա Վեհափառ Հայրապետի ուղերձը
Արմեն Գրիգորյանը Մոսկվայում ելույթ է ունեցել խաղաղության ու «Թրամփի ուղու» մասին
Ադրբեջանի տարածքով տեղափոխվող ռուսական ցորենի առաջին խմբաքանակը հասել է Հայաստան․ Պապոյան
ՀՀ ԱԳՆ գլխավոր քարտուղարն ընդունել է Եվրոպական հանձնաժողովի պաշտոնյային
Հովիկն ասաց՝ Նիկոլին չեմ կարող մենակ թողնել
Ալիևը հանձնարարականներ է տալիս «Հայաստան ադրբեջանցիների վերադարձի» համար․ իրանագետ
Ե՞րբ կմեկնարկեն դպրոցների ձմեռային արձակուրդները
Լևոն Արոնյանը դուրս է եկել 2025 թ. ՖԻԴԵ-ի շախմատի աշխարհի գավաթի 3-րդ փուլ
Հայտնի է ուսուցիչների 2025 թ. կամավոր ատեստավորման ժամանակացույցը
«Գագիկ Ծառուկյան» հիմնադրամի աջակցությամբ «Առաջարկ Հայաստանին» նախաձեռնության շրջանակներում իրականացվող մրցույթում իր ակտիվ ներգրավվածությունն է ունենալու «Հայաստան- Արցախ» ՀԵՄ-ը 
