«Մարդիկ փոխվել են, բայց քաղաքական հակամշակույթը մնացել է»
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՔաղաքական բանավեճի, ինչպես նաև քաղաքական դիսկուրսի գոնե բավարար մակարդակի անհրաժեշտության մասին բազմիցս է խոսվել: Այս խնդիրը հիմա ևս արդիական է՝ պայմանավորված որոշ տեսարաններով, որոնցում այդ մակարդակի բացակայությունն ավելի ցայտուն է ընդգծվում: Նկարագրվածի համատեքստում քաղաքագետ Հայկ Սուքիասյանը երկու պատճառ է առանձնացնում: Առաջինը, ըստ նրա, մշակույթն է: «Ես ենթադրում եմ, որ մեր քաղաքական գործիչները Հայաստանի և հայ ժողովրդի մշակույթի, լեզվի և քաղաքակրթության հետ այդքան էլ կապված չեն: Նրանք մարդիկ են, որոնք, մեծ հաշվով, Հայաստանի քաղաքական պատմությունը չգիտեն և պատկերացում չունեն նաև հայ ժողովրդի մշակույթի ու քաղաքակրթության մասին: Եթե մի քիչ կապված լինեին այդ ամենի հետ, իմ կարծիքով, իրենց մոտ այդ մակարդակը չէր լինի: Մարդիկ, իհարկե, փոխվել են, բայց քաղաքական հակամշակույթը, ըստ էության, մնացել է: Շատ լավ է, որ մենք լեգիտիմ, լոյալ վարչապետ ունենք, բայց նրան կառաջարկեի հետևյալը. եթե մենք սիմվոլների նկատմամբ հարգանք ենք պահանջում, ինչը նաև ինքն է պահանջում, պետք է պահանջել նաև չխոսել «ա»-երով: Մեր լեզուն մեր ժողովրդի ինքնության առաջին գրավականն է: Հետաքրքիր է՝ լեզվի կոմիտեն որևէ անգամ նկատողություն արե՞լ է, որ «ա»-երով չխոսեն, որ բակային հայերենով չմտնեն խորհրդարան»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց քաղաքագետը՝ ընդգծելով, որ պաշտոնյաները մեր մշակույթի ու լեզվի նկատմամբ հատուկ ակնածանք և պատկառանք պետք է ունենան: «Հակամշակույթն ու պրիմիտիվ վարքագիծը կփոխվեն միայն այն դեպքում, երբ մեր իշխանությունները և, ընդհանրապես, մենք կկապվենք մեր մշակույթի հետ: Մշակույթը մեզ կբարձրացնի: Այդուհանդերձ, քանի դեռ մանր, մերկանտիլ ինչ-որ բաների հետևից ենք ընկել ու կապված չենք մեր ժողովրդի, մեր քաղաքական պատմությանն ու քաղաքակրթական ինքնությանը, այս իրավիճակը միշտ լինելու է: Եթե նրանք հայերեն մի քիչ շատ կարդային, մի քիչ քաղաքական պատմությանը ծանոթ լինեին, այդպիսի մանր մտածողություն չէին ունենա: Եթե մենք մեր մշակույթը լավ չգիտենք, մեր միջից, օրինակ, միշտ կարող է ծնվել Ալեն Սիմոնյանի նման մեկ ուրիշը, որը կարող է ասել, թե կարելի է հիմնը փոխել»,նշեց նա՝ հավելելով, որ բոլոր խնդիրների հիմքը մշակույթը լավ չիմանալն է:
«Մշակույթի հետ կկապվենք՝ այս իրավիճակը կանցնի, չենք կապվի՝ այսպիսի մանր, մերկանտիլ վարքագծով կշարունակեն որպես իշխանություն կամ ընդդիմություն իշխել հայ ժողովրդի գլխին: Եթե ցանկացած հանգամանքի տակից մշակույթը հանենք, կտեսնենք, որ այդտեղ բան չի մնալու՝ ամեն ինչի հիմքը մշակույթն է»,-շեշտեց Հ. Սուքիասյանը՝ միաժամանակ նշելով, որ քաղաքական հակամշակույթը մեզ մոտ տարիների ընթացքում է ձևավորվել:
«30 տարի ապրել ենք ապօրինի, կոռումպացված պետության մեջ, որտեղ բարձր մշակույթի հարց չի դրվել, դրա համար եղել է այն, ինչին մենք ականատես ենք եղել: Հիմա նշվածն իներցիայի ուժով պահպանվել է: Իշխանությունը փոխվել է, բայց շատ բաներ իներցիայի ուժով տեղափոխվել են այս շրջան»,-նշեց մեր զրուցակիցը:
Նա ընդգծեց, որ մեզ մոտ ավանդույթն օրենքից ուժեղ է, ու եթե մշակույթը ուժեղացնենք, ապա նույն մշակույթով էլ կարող ենք ճնշել նման երևույթները:
Ինչ վերաբերում է նշված համատեքստում հասարակության ունեցած դերին, Հայկ Սուքիասյանը նկատում է.
«Մենք շատ ենք քաղաքացու դերի մասին հիշեցնում ու ամեն ինչ դնում քաղաքացու ուսերի վրա: Հիմա նույնը նաև Ն. Փաշինյանն է անում, բայց սխալ է անում: 30 տարի է՝ մեր ժողովուրդը փողոցից տուն չի գնում՝ գիշերցերեկ արդարության ու պետականության վերականգնման պահանջով պայքարում է փողոցում: Ի՞նչ են ուզում ժողովրդից, ի՞նչ անի ժողովուրդը, որը դեռ մի հատ էլ հեղափոխություն է արել: Ավելի ի՞նչ պետք է անի ժողովուրդը: Ի՞նչ է՝ ծնվել է տառապելու համա՞ր, գիշեր-ցերեկ պետք է իրենց հետևից պտտվի՞, որ հանկարծ իրեն չթալանե՞ն, որ խորհրդարանում նորմալ խոսե՞ն: Գիտեք՝ մեր ամենամեծ խնդիրն այն է, որ մենք չենք կարողանում էլիտա արտադրել: Ցանկացած մարդ կարող է իշխանության գալ, բայց այդ իշխանությունը կարող է էլիտա չլինել: Ցեղասպանության տարիներին ջնջեցին էլիտային, սովետական տարիներին նույնպես ջնջեցին, այդ առումով բացառություն չէին նաև երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիները: Ու հիմա մեր միջից դժվար է էլիտա առաջանում: Փոխարենն առաջանում են անիմաստ վարքագծով և խոսելաձևով մարդիկ: Իսկական քաղաքական էլիտա չկա: Սա է պատճառը, որ վարչապետի խարիզմայի հաշվին ինչ-որ մարդիկ «գռռալով» խորհրդարան մտան: Ու հիմա չգիտեմ, թե այդ մարդկանցից ավելի բարձր քաղաքական վարքագիծ պահանջելը որքանո՞վ է ճիշտ»: Հայկ Սուքիասյանը Հայաստանի առաջին Հանրապետության օրինակը բերեց. «Պետք է տեսնել, թե այն ժամանակ մարդկանց գիրն ու խոսքն ինչպիսի քաղաքակրթական ու մշակութային բարձրության վրա էր: Հիմա մեր իշխանությունները Հայաստանում բարձր մշակույթի չափ պետք է դնեն, որ բոլորը ձգտեն ու բարձրանան հենց այդ չափին: Հայաստանում այդ չափը դրված չէ»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Բաքվում քննարկել են «Արևմտյան Ադրբեջան» վերադառնալու հարցը
2026-ի հունվարի 1-ից նույնականացման միջոցներով դրոշմավորման ենթակա ապրանքների ցանկն ընդլայնվում է
Տարիներ շարունակ մեր գլուխներն եք արդուկում, թե Արցախը ճանաչեցիք Ադրբեջանի մաս, որ հակընդդեմ պահանջներ չլինեն
Իրազեկում․ գործարկվելու է էլեկտրական շչակ
Ռուսաստանը գերազանցում է ԱՄՆ-ին միջուկային կարողություններով
Նոր Նորքում Chevrolet-ն բախվել է բետոնե արգելապատնեշին. 26–ամյա վարորդին հասցրել են հիվանդանոց
Հրդեհի ահազանգ Թումանյան փողոցում․ ինչ վնասներ են եղել
Ուկրաինան Լատվիայից ստացել է 21 զրահափոխադրիչ
Թոշակառուների համար դեղերի գներն անհասանելի են. Հրայր Կամենդատյան
Հայոց եկեղեցին փորձում են բնաջնջել միայն մեր թշնամիները և մեկ էլ Փաշինյանը. Արմեն Մանվելյան
Համապարփակ պաշտպանությունն այն է, երբ ամեն մեկն իր տեղում և ոլորտում գիտի իր անելիքը. Մենուա Սողոմոնյան
Երվանդ Երկանյանի սիմֆոնիկ «Ձոն»-ը՝ Էդուարդ Թոփչյանի ղեկավարությամբ. Երևանում կայացել է պրեմիերան
Խոշոր վթար՝ Երևանում, 26-ամյա վարորդը «Chevrolet»-ով բախվել է արգելապատնեշի և տեղափոխվել է հիվանդանոց
Մինչև ո՞ւր կհասնի ոսկու գինը
Հաղորդում հանցագործության մասին. ՔՊ-ականները անցել են վարչական ռեսուրսի օգտագործմանն ու կաշառքի
Ինչու է սրացել Նիկոլի «Սերժացավը»․ Արմեն Աշոտյան
Բիզնես վարկի նոր, շահավետ առաջարկ ԱրարատԲանկից․ «Արի մեզ մոտ»
Իշխանության փոփոխություններն են գարանտը զարգացող, նորմալ, ժողովրդավար երկրի, իսկ ժողովրդավար երկիրն էլ գարանտն է զարգացող տնտեսության. Նարեկ Կարապետյան
«Համահայկական ճակատ» կուսակցությունը՝ Հայաստանի եզդիական համայնքի կողքին
Արյան ճնշման վերահսկման լավագույն դեղամիջոցները. ինչ են խորհուրդ տալիս բժիշկները
Նոր օդային հասանքներ են ներթափանցում Հայաստան․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին
Ինչու է մեկ ականջակալ օգտագործելը վտանգավոր. թաքնված սպառնալիք
Ցորենի գնացքներն ու իշխանականների ցնծագին աղմուկը
Մոտ է Ուկրաինան նացիստական ժամանակավորներից ազատագրելու օրը․ Զախարովա
Փաշինյանը ձախողել է դեմոգրաֆիկական քաղաքականությունը
Փաշինյանի թիրախում Սերժ Սարգսյանն է
Ներսում հրդեհի հետքեր չկա՞ն, աշխատակիցները գործազուրկ կմնա՞ն․ տնօրենը մանրամասնեց
Փաշինյանը շարունակում է կացնային մեթոդներով խաղաղության պատրանք վաճառել
Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս որոշվեց ստեղծել բնական գազավորված ջրի «անալոգը». «Փաստ»
Հրդեհի վայրից 1 հոգու բերման ենթարկեցին․ ի՞նչ էր արել քաղաքացին
«Գունավոր» նանոնախշերը կբարձրացնեն պերովսկիտային արևային մարտկոցների արդյունավետությունը
Գիտությանը հատկացվում է մեր ՀՆԱ-ի ընդամենը 0,35 տոկոսը. Ատոմ Մխիթարյան
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (6 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ).Դադարեցվել են բեռնափոխադրումները դեպի Հայաստան, թուրքերը մտել են Ալեքսանդրապոլ, ռուսները գրավել են Կարսը. «Փաստ»
ՀՀ-ում 2 ուսուցիչ կա՝ ամեն ամիս ստանում են ավելի քան 700,000 դրամ. Փաշինյան
Նոր կադրեր «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում հրդեհի վայրից (տեսանյութ)
«Փաշինյանը շուտով Ալիևի ձեռքից կուտի. Թրամփն է հրամայել». «Փաստ»
Խոշոր հրդեհ «Երևան Սիթի» սուպերմարկետում (տեսանյութեր)
Twix-ի կոնֆետի մեջ կարի ասեղ են հայտնաբերել
«Ադրբեջանից և Թուրքիայից աջակցության ակնկալիք ունեն». «Փաստ»
Պարտությունը քաղաքական ու դիվանագիտական է եղել, ոչ թե ռազմական. Դավիթ Սարգսյան
Ինքնաթիռի պայթյունի հետևանքով 12 մարդ և մեկ երեխա է զոհվել․ (տեսանյութ)
«Ամուսնուս, աղջկաս մահվանից հետո հանուն Վաչագանիս էի ապրում, հիմա սա ապրել չէ». ավագ սերժանտ Վաչագան Դադալ յանն անմահացել է 2023 թ. սեպտեմբերի 19-ին «Լուսնյակ» կոչվող տեղանքում. «Փաստ»
Վաշինգտոնյան հուշագրի հակառակ կողմը
Կինը նիհարեցնող դեղամիջոց է ընդունել և հայտնվել վերակենդանացման բաժանմունքում
Արմեն Ստեփանյան. Էներգախնայող տեխնոլոգիաները կարեւոր են խոշոր բիզնեսի համար
Ոչ միայն անհատի, այլև գլոբալ անվտանգային խնդիր. զեղծարարությունները «կատարելագործվում» են, իսկ դրանց դեմ պայքարի միջոցնե՞րը. «Փաստ»
Ռուբենը մեր ժողովրդի պայքարի կենդանի ոգին է, նրա աննկուն, հայրենասեր և մարդասեր տեսակի իրական մարմնացումը. Ավետիք Չալաբյան
Վթար. հարյուրավոր հասցեներում մի քանի ժամ ջուր չի լինի
Նարեկ Կարապետյանի հարցազրույցը Թաքեր Կարլսոնին՝ հայ իրականության միջազգային հնչեղության նշան
Չափազանց բարդ իրադրություն, «մուսկուլների» ցուցադրում տարածաշրջանում. «Փաստ» 
