Ու նորից ինկվիզիցիայի մասին. աներևակայելի կտտանքների լեգենդը
ԼԱՅՖ
Սուրբ ինկվիզիցիան հերետիկոսների հարցաքննությունները կատարում էր ամենաաներևակայելի կտտանքների միջոցով:
Իրականում այնքան էլ այդպես չէ:
Պարզվում է՝ կտտանքների միջոցով հարցաքննություններ ինկվիզիցիան իրականացնում էր բացառիկ դեպքերում:
Հերետիկոսության գործ հարուցելը բավականին երկար գործընթաց էր: Սկզբից ըստ փաստերի տրիբունալը որոշում էր՝ գործ հարուցել, թե՝ ոչ: Հետո, եթե գործ է հարուցվել, մեղադրյալի մոտ էին գնում ինկվիզիտորները, որոնք չհայտնելով, թե ինչի մասին է խոսքը, սովորական զրույց էին վարում մեղադրվողի հետ՝ փորձելով առավել շատ տվյալներ ստանալ գործի մասին: Հետո գործի էին անցնում պրոֆեսիոնալ աստվածաբանները, որոնք որոշում էին շարունակել գործը, կամ էլ ոչ: Եթե գործը շարունակվում էր՝ մեղադրյալին արդեն սովորական աշխարհիկ բանտ էին տանում: Երեք օր անց ինկվիզիտորները առաջին հարցաքննությունն էին անցկացնում՝ առաջարկելով ներում, եթե մեղադրվողը խոստովանի հերետիկոսությունը: Եթե խոստովանանքը լինում էր, ապա գործը ուղարկվում էր դատարան: Դատական պրոցեսին մեղադրյալին պաշտպան էր տրվում: Կախված հանցանքի չափից՝ դատարանը համապատասխան պատիժ էր նշանակում, և գործը ավարտվում էր, կամ էլ, բացառիկ դեպքերում, արդարացնում: Դատարանի ցանկացած որոշում մեղադրյալը կարող էր բողոքարկել՝ դիմելով Հռոմի պապին: Սովորաբար բողոքարկումից միայն հարուստներն էին օգտվում: Դատավճիռը հրապարակվում էր և ի կատար էր ածվում՝ սկսած եպիտեմիայի նշանակումից վերջացրած խարույկի վրա այրելով (վերջինս շատ հազվադեպ երևույթ էր):
Միայն եթե մեղադրյալը ոչ մի բան չէր խոստովանում կամ էլ նրա բացատրություններում առկա էին անհամապատասխանություններ վկաների ասածների հետ, ինկվիզիցիան ձեռնամուխ էր լինում կտտանքների: Այս մեթոդը չէր համարվում հարցաքննության հիմնական մեթոդ և խիստ կանոնակարգված էր: Կտտանքով հարցաքննություն կարող էր նշանակել միայն ինկվիզիտորների, իրավախորհրդատուի և տեղի եպիսկոպոսի մասնակցությամբ հատուկ ժողովը: Կտտանքի ժամանակ մեղադրյալին թույլատրվում էր ասել ամեն ինչ, բայց արգելվում էր որևէ բան հարցնել: Սովորաբար կտտանքների տակ, անմեղ, թե մեղավոր, խոստովանում էին: Կտտանքից մեկ օր անց մեղադրյալին նորից հարցնում էին, թե արդյոք նա ընդունում է կտտանքների տակ ասած իր խոստովանական խոսքերը: Եթե ընդունում էր, գործը հանձնվում էր դատարան, իսկ եթե չէր ընդունում, ինկվիզիտորները պետք է որոշեին՝ ինչն է դրդել նրան կտտանքի տակ խոստովանել. կա՛մ նա անմեղ է, կա՛մ էլ մեղավոր է, բայց համառ: Հաշվի առնելով բոլոր առկա փաստերը՝ որոշում էր ընդունվում՝ կա՛մ արդարացնել, կա՛մ էլ նոր հարցաքննություն իրականացնել կտտանքներով:
Նշենք նաև, որ այն ժամանակ օգտագործվող կտտանքների բազմաթիվ և բազմազան մեթոդները և գործիքները ինկվիզիցիան չի ստեղծել: Այդ ամենը կար նաև աշխարհիկ դատարանի տրամադրության տակ: Նույն մեթոդները օգտագործում էր նաև «իրեն հարգող» ցանկացած ազնվական իր վասալների նկատմամբ:
Երևում է՝ միջնադարյան ինկվիզիցիան ավելի արդար և անկողմնակալ հետաքննություններ և դատական պրոցեսներ է իրականացրել, քան մեր երկրի ներկայիս դատաիրավական համակարգը: Իհարկե, հիմա խարույկ չկա, համարենք՝ կտտանքներ՝ ևս. ինչպես ասում են հայտնի ֆիլմում՝ «միլիցիան ծեծին դեմ է, ծեծը միլիցիայում ընդունված չէ»: Փոխարենը պարզվում է, որ միջնադարի այս կառույցը կախում չի ունեցել կառավարությունից, ոչ միայն չի կատարել նրա պատվերները, այլ նաև չի էլ նայել, թե ինչպիսին կցանկանային տեսնել «վերևում» այդ գործի ավարտը:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը
TOON EXPO 2025. Աննախադեպ առաջարկներ Firdus Prime Residence և Gyurjyan Cascade համալիրներում բնակարան գնողների համար
Պենտագոնի վերանվանումը կարող է միլիարդավոր դոլարներ արժենալ
Փոխայցելություններ Բաքվի և Երևանի միջև
ԶՊՄԿ-ն հետևողական է՝ պաշտպանել իր իրավունքները
Գիշերը hարձակում է եղել Արցախի պետնախարարի մեքենայի վրա
Նողկալի բարքեր, որ պահպանվել են դարեր շարունակ. «Փաստ»
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (6 ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ).Առաջին անգամ վիրաբուժական միջամտությամբ
անջատվել են սիամական եկվորյակները. «Փաստ»
Սամվել Կարապետյանի կուսակցությունը շեշտակի վարկանիշ է հավաքում՝ դեռ չձևավորված
Վթարային ջրանջատում Բերդ քաղաքում
Խորհրդարանում աշնանը թեժ է լինելու
Սեպտեմբերի 8, 9, 10, 11-ին գազ չի լինելու
Նիկոլը մեր տարածքում «կռվացնում» է բոլորին. Հովհաննես Իշխանյան
Չինական արևային վահանակների կարիք այլևս չկա. ի՞նչ է մտածել Ավստրալիան դրանք փոխարինելու համար
«Տրոյական ձիերի» վրա կրակո՞ւմ են. արդյո՞ք գագաթաժողովն իսկապես «հիացմունքի արժանի» միջոցառում էր. «Փաստ»
ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացի իրավունք ունի և պարտավոր է բողոքի ձայն բարձրացնել. Վահագն Ղազարյան
Նիկոլիստներ նոյեմբերի 9-ի կապիտուլյացիան ձեր Նիկոլն է ստորագրել, հերիք է մեր վրա մուննաթ գաք. Շարմազանով
Հրդեհ ավտոմեքենայում․ տուժածներ չկան
Ինչպե՞ս է ԵՄ-ն նախապատրաստվում ընտրություններին Հայաստանում. «Փաստ»
Սպիտակ-Գյումրի ճանապարհին «Լադա»-ն բախվել է կամրջի բետոնե արգելապատնեշներին և գլխիվայր հայտնվել ձորում․ կան տուժածներ
«Ապրելու ուժը վերևից է գալիս». կամավոր Տիգրան Գասպարյանն անմահացել է նոյեմբերի 7-ին Շուշիում. «Փաստ»
58-ամյա տղամարդը փորձել է ինքնաhրկիզվել Հրապարակում
Թոշակների բարձրացման համար պետք է ոչ թե կրճատել անվտանգային ծախսերը, այլ ապահովել հարկերի և տուրքերի արդյունավետ կառավարումը. Հրայր Կամենդատյան
Սպասվում է անձրև և ամպրոպ
Սոցիալական լարվածության աճի և ապագայի նկատմամբ անվստահության խորացման պատկերը. «Փաստ»
Թոշակների բարձրացման պահանջի մասին.Հայաքվեն նախաձեռնում է նոր նախաձեռնություն
Ջուր չի լինի մի քանի ժամ․ հասցեներ
Զելենսկին հայտարարել է, որ բանակցությունների համար Պուտինը կարող է այցելել Կիև
Սիրուշոն նոր տեսահոլովակ է ներկայացրել
Փաշինյանը պետք է պատժվի Արցախը հանձնելու համար. քաղաքացի
Հակաժողովրդավարական համբավն այլևս միջազգայնորեն է հանրահայտ. «Փաստ»
Տարադրամի փոխարժեքները սեպտեմբերի 6-ին
Ի՞նչ է լինում, երբ գերակշռում են ոչ թե համալիր ու երկարաժամկետ հաշվարկները, այլ քաղաքական օրախնդիր գործոնները. «Փաստ»
Վթար Գյումրի-Վանաձոր ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Վթարային շենքերի բնակիչներին առաջարկվող պայմանները կփոփոխվեն. «Փաստ»
71,5 տոկոսը Սամվել Կարապետյանին համարում է քաղբանտարկյալ
Ո՞վ է կառավարելու «Խաղաղության խաչմերուկի» լուսացույցը. «Փաստ»
Ամեն դեպքում արտահերթի թեման դեռ փակված չէ. «Փաստ»
«Խաղաղության խաչմերուկ»՝ միակողմանի երթևեկությամբ. «Փաստ»
Ցուցադրական մեսիջ. Ռուսաստանի համբերության բաժակը լցվե՞լ է. «Փաստ»
ՀԷՑ-ում խառն են. ներքին հարաբերությունները գնալով սրվում են. «Փաստ»
Խոլերայի համաճարակն ընդգրկել է Եմենի տարածքի 96 տոկոսը. ԶԼՄ
Կլիմայի փոփոխության հետևանքով առաջացած անտառային հրդեհները 2024 թվականին զգալիորեն վատթարացրել են օդի որակը. ՀՕԿ
Հայաստան կժամանեն Չինաստանի քաղաքական խորհրդակցական համաժողովի ներկայացուցիչները
Գլոբալ տաքացումը կարող է առաջացնել երկրաշարժեր
Սեպտեմբերի 8-ին, 9-ին, 10-ին, 11-ին գազ չի լինելու
Ինձ համար պատիվ էր աշխատել հայ-բրիտանական հարաբերությունների ամրապնդման ուղղությամբ․ Միրզոյան
Հայաստան-Պորտուգալիա նախախաղային մարզումներին լրագրողներն իրենց բեյջերը տրամադրել են այլ անձանց․ ՀՖՖ
Խոստումնալից պրեմիերա՝ հայկական կինոշուկայում․ «Գողություն հայկական ձևով» ֆիլմն արդեն էկրաններին է
33-ամյա մայրը և նրա անչափահաս տղան ու աղջիկը ջերմային այրվածքներով տեղափոխվել են բկ
Անհամբեր սպասում եմ վաղվա խաղին․ Ռոնալդու
