Երևան, 17.Սեպտեմբեր.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


ისტორიული პერსონაჟები, რომელთა რეალური სახე აქამდე არ გინახავთ

ԼԱՅՖ

Past.am

სახის ძვლისა და თავის ქალის რეკონსტრუქციის შედეგად, წარმოგვიდგინონ, თუ როგორ გამოიყურებოდნენ რეალურად ჩვენი წინაპარნი, საუკუნეების წინ მცხოვრები ისტორიული გმირები- ანთროპოლოგების საყვარელი საქმიანობაა. ადრე თუ მცირედი წარმოდგენა გვქონდა თუ როგორ გამოიყურებოდა ესა თუ ის გმირი, დღეს სწორედ ანთროპოლოგების საშუალებით გვექმნება ამაზე ნათელი წარმოდგენა. არც თუ ისე დიდი ხნის წინ მეცნიერებმა საზოგადოებას წარმოუდგინეს საკუთარი ახალი ხედვა, ხარისხის შესაბამისობაში კი ძნელია არ განიკითხოთ, რადგან ნამდვილი შედეგებია ისინი და ხშირად რეკონსტრუქციული სულაც არ გავს იმ წარმოსახვითს, რომელიც გაგვაჩნია.

 

image

 

მოდით, ყველამ ერთად შევხედოთ ისტორიულ პერსონაჟებს, რომლებიც დიდი ხანია წარსულს ჩაბარდნენ, თუმცა რეალურად სწორედ ასე გამოიყურებოდნენ.



1. ნეფერტიტი, ფარაონ ტუტანჰამონის დედა, არაა გამორიცხული, რომ სწორედ ასე გამოიყურებოდა. 2003 წელს ეგვიპტოლოგმა Joann Fletcher-მა მოახდინა იდენტიფიკაცია, რომ მუმია KV35YL ანუ ნეფერტიტი, ეხნატონის დინასტიის მე-XVIII ფარაონის მეუღლე იყო. თუმცა, 2010 წლის დნმ-ის კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ ნაშთები არ ეკუთვნის ნეფერტიტს, ის იყო იმ ფარაონის სხვა მეუღლის ან ნეფერტიტის დის. ფაქტი კი ერთია, ის არა ეხნატონის დინასტიის ფარაონის მეუღლე, არამედ სხვა, სმენხკარის ფარაონის მეუღლე და ნამდვილად ტუტანჰამონის დედა იყო, რასაც ეგვიპტოლოგები სავსებით ეთანხმებიან.

image




2. ბრიტანელმა მეცნიერებმა ვირტუალური გაკვეთის შედეგად ახალი სამეფო დინასტიის ფარაონის- ტუტანჰამონის იმიჯი გაარკვიეს, რომელიც მართავდა ეგვიპტეს ჩვ.წ-მდე 1323-1332 წლებში. მეცნიერების მტკიცებით ტუტანჰამონს აწუხებდა გენეტიკური დაავადებები და ასევე მალარია, რომელიც მისი ნაადრევი სიკვდილის მიზეზი გამხდარა. დაიღუპა 19 წლის ასაკში.

image




3. პავლე მოციქული- უდიდესი ფიგურა მსოფლიო ისტორიაში, ახალი აღთქმისა და ქრისტიანობის ერთ-ერთი ფუძემდებელია. წმინდა პავლე ჩვ.წ-მდე 5-67 წლებში ცხოვრობდა, რომელმაც შექმნა უამრავი ქრისტიანული თემა მცირე აზიასა და ბალკანეთში. 2009 წელს, პირველად ისტორიაში, სამეცნიერო კვლევა ჩატარდა სარკოფაგების მკვლევართა გუნდის მიერ. რომის ტაძრის Saint Paul Outside the Walls-ის საკურთხევლის ქვეშ აღმოაჩინეს სამარხი, სადაც იპოვეს ძვლის ფრაგმენტები. ჩატარებული ნახშირბადის-14 ექსპერტის კვლევის შედეგად კი აღმოჩნდა, რომ ისინი ეკუთვნის I - II-ე საუკუნეში მცხოვრებ მამაკაცს- პავლე მოციქულს, რაც უდავო დასტურია.

image




4. 2012 წლის შემოდგომაზე, ლესტერში, ავტოსადგომის ქვეშ, ნაშთების რეკონსტრუქციის შედეგად აღმოაჩინეს მეფე რიჩარდ მე-III-ის სამარხი. ინგლისში, სამეფო ტახტი პლანტაგენეტების უკანასკნელი მეფე რიჩარდ მე- III, ქვეყანას 1483-1485 წლებში მართავდა. ცოტაოდენი ხნის წინ დადგინდა, რომ იგი ბრძოლის ველზე დაიღუპა. სიჩქარეში მეფეს დაუკარგავს მუზარადი, რის გამოც მიიღო თერთმეტი სასიკვდილო ჭრილობა, აქედან ცხრა მათგანი თავში. სამეფო ტახტის გამო Henry Tudor -ის წინააღმდეგ ბოსფორტის ბრძოლის დროს დაიღუპა სწორედაც მეფე რიჩარდი. Henry Tudor-ი კი მოგვიანებით მეფე ჰენრი მე-VII სახელით გახდა ცნობილი.

image




5. 2005 წელს, შუა საუკუნეების მსოფლმხედველი ჰელიოცენტრიკ Nicolaus Copernicus-ის (ნიკოლაი კოპერნიკი) ნაშთები იპოვეს ფრომბორკის ტაძარში (ეხლანდელი პოლონეთი). ვარშავის კრიმინოლოგიის ცენტრალურ ლაბორატორიაში კი მისი სახის კომპიუტერული რეკონსტრუქცია მოხერხდა. 2010 წელს, პრაქტიკული და თეორიული ქიმიის ერთობლივი ნამუშევრებით მიენიჭათ ელემენტებს სახელები, ხოლო 2011 წელს კი ეს სახელები დამტკიცდა მინიჭებულ ნომერებთან ერთად: Darmstadt, X-ray და Copernicium (დარმშტადი, რენტგენიუმი და კოპერნიკიუმი)- 110, 111 და 112. თავდაპირველად, 112-ე ელემენტს- Copernicium სახელწოდება მიანიჭეს Nicolaus Copernicus-ის პატივსაცემად, შემოკლებით კი Cp, თუმცა შემდეგ დასახელება შეიცვალა და დღეს ის არის Cn.

image




6. 2008 წელს, შოტლანდიელმა ანთროპოლოგმა Caroline Wilkinson-მა რეკონსტრუქცია გაუკეთა, მე-XVIII საუკუნის გამოჩენილ, უდიდეს გერმანელ კომპოზიტორს Johann Sebastian Bach-ის პორტრეტს (იოჰან სებასტიან ბახი). მისი ნაშთების ექსჰუმაცია (ამოთხრა, ამოღება) მოახდინეს 1894 წელს, ხოლო 1908 წელს მოქანდაკეები, არსებული, მისივე პორტრეტების მეშვეობით ცდილობდნენ დაედგინათ ბახის რეალური სახე. მე- XX საუკუნის დასაწყისში კრიტიკოსებმა უკმაყოფილება გამოხატეს და ამტკიცებდნენ, რომ ინფორმაცია მცდარია, ვინაიდან სრულიად შესაძლებელია პორტრეტი ეკუთვნოდეს Georg Friedrich Haendel-ს.

image




7. წარმოშობით ინგლისელი, უდიდესი პოეტისა და დრამატურგის William Shakespeare-ს (უილიამ შექსპირი) სახის რეკონსტრუქცია ჩამოაყალიბეს მისი ნიღბის მეშვეობით, რომელიც გარდაცვალების მომენტიდან აუღეს.

image




8. 2007 წელს, იტალიის ბოლონიის უნივერსიტეტის ცნობილმა მეცნიერებმა რეკონსტრუქცია მოახდინეს მე-XIII-XIV საუკუნეების გამოჩენილ, უდიდესი, საზღვარგარეთ მოღვაწე, იტალიელი კომპოზიტორის Dante Alighieri-ს (დანტე ალიგიერი) პორტრეტს. ზოგიერთი მეცნიერის მტკიცებით, დანტე იტანჯებოდა ნარკოლეპსიით- "ნარკოლეპსია ნერვული სისტემის დაავადებაა, რომელსაც ახასიათებს ძილის დარღვევა და დღის მანძილზე ძილიანობა." ამ მტკიცებულებას მოწმობს "ღვთაებრივი კომედია", სადაც დანტე დიდი სიზუსტით ავლენს ნარკოლეპსიის სიმპტომებს, რომელსაც ხშირად ახლდა თან კატაპლექსია- კუნთების ტონუსის ბლოკადა.

image




9. ასე გამოიყურება (სავარაუდოდ) ჰუგენოტების ლიდერი, საფრანგეთის ყოფილი მეფე ჰენრი მე-IV, რომელიც 1610 წელს კათოლიკე-ფანატიკოსის მიერ იქნა მოკლული. 2010 წელს, სასამართლო ექსპერტიზის დასკვნის შედეგად, რომელსაც ხელმძღვანელობდა Philippe Charlier-ი, დამტკიცდა, რომ მუმიფიცირებული თავი, რომელიც ჰენრი მე-IV-ის ეგონათ, ნამდვილად მისია. 2013 წლის თებერვალში, იგივე მკვლევარებმა და ექსპერტმა-მეცნიერებმა მოახდინეს მეფის სახის რეკონსტრუქცია, თუმცა 2013 წლის ოქტომბერში, სხვა, გენეტიკის მკვლევარი ჯგუფის დასკვნებით ეჭვქვეშ დაყენდა ზემო აღნიშნული მოსაზრება, რომ ბურბონების დინასტიის მონარქს არ ეკუთვნის ნაშთები.

image




10. 2009 წელს, კლეოპატრას დის არსინ მე- IV(და მისივე მსხვერპლის) სახის რეკონსტრუქცია მოხერხდა მისივე თავისქალიდან აღებული ზომების შესაბამისად, რომელიც მოგვიანებით, მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში დაიკარგა. ისტორიკოსი, იოსებ ფლავიას უძველესი რომაული თქმულების მიხედვით, არსინი ჩვ.წ-მდე 41 წელს ეფესოში კლეპატრასა და მარკ ენტონის ბრძანებით მოკლეს, რადგან კლეოპატრასთვის საკუთარი და, მის გავლენასა და ქონებას საფრთხეს უქმნიდა როგორც კიდევ ერთი მემკვიდრე.

image




11. წმ. ნიკოლოზის სახის რეკონსტრუქცია მოხერხდა, წარმოშობით იტალიელი, ანატომიის პროფესორის შედეგების მიხედვით, რომელიც მან 1950 წელს, ქალაქ ბარიში წმ. ნიკოლოზის ბაზილიკის რესტავრირების მომენტში მოიპოვა. ქრისტიანულ სამყაროში, წმ.ნიკოლოზი მიჩნეულია როგორც ღვთისგან რჩეული, სასწაულმოქმედი, მეზღვაურების, ვაჭრებისა და ბავშვების მფარველი.

image

Ծառայողները մածունի մեջ թմրամիջոցի նմանվող զանգվածներ են հայտնաբերել Արագածոտնում «Հյուսիս-հարավ» նոր կառուցվող ճանապարհին տղամարդը քարեր է լցրել և արգելում է ճանապարհաշինարարներին աշխատել «Իմ և իմ ընտանիքի սրտում ծնված այս գաղափարը այսօր պատկանում է ամբողջ հայ ժողովրդին». Գագիկ Ծառուկյան Կալիֆորնիան միավորել է ջրանցքներն ու արևային վահանակներըԹուրքիայում ոգևորվել են ՀՀ կառավարության որոշումից Ադրբեջանը նոր «պիեսներ» է բեմադրում Հայաստանի դեմ Փաշինյանի սիրտը փոխվարչապետների փոփոխություն է ցանկանում Արարատը վերացվում է պետական կնիքներից՝ Բաքվի և Անկարայի թելադրանքով Ժամանակն է, որ հայ ժողովուրդը ցույց տա, որ ինքն է Հայաստանը․ Նաիրի Սարգսյան «Խնդրեցի Լևոնին այդ օրը գալ ինձ հետ նկարահանման, ուզում էի, որ ամեն ինչ բնական լինի». Սիրուշո «Իրական Հայաստանի գեղագիտության տեղորոշման և աջակցության» հայեցակարգ խայտառակությունը նշանակում է, որ սրանք փորձում են վերադարձնել այն օրերը, երբ ազգային ամեն ինչն արգելված էր. պատգամավոր Արարատ լեռան պատկերը հանում են, իսկ ԱԳ նախարարի անունը ի՞նչ են դնելու․ Արսեն Վարդանյան Մեկնարկել է վարքագծի կանոնագրքի և քաղաքականությունների ուսուցման գործընթացը ԶՊՄԿ-ում Մեզ խաբում են՝ ասելով, որ «Թրամփի ուղի» կոչված գործարքով Հայաստանն ապաշրջափակվում է․ Մենուա Սողոմոնյան Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է Ջուր չի լինելու մինչեւ երեկո․ հասցեներ Հայ մարդը երկու ուղի ունի՝ պայքարել ու մնալ հայ, կամ ստորանալ ու դառնալ թուրքի ստրուկ. Ավետիք Չալաբյան Եվրոպական խաբկանքը՝ Փաշինյանի նախընտրական շոուի մաս Նոր ցիկլոն է ներթափանցում Հայաստան․ տեղումներ կլինեն․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Ֆասթ Շիֆթով հնարավոր է վարձակալել PowerFull՝ առանց նույնականացում անցնելուՌուբլին թանկացել է․ փոխարժեքն՝ այսօր Ինձ համար մեծ պատիվ է օգնել կարգավորել Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հшկամшրտությունը և ընկերանալ այս երկու մեծ առաջնորդների և ժողովուրդների հետ․ Թրամփ Գիտնականները պարզել են, թե որտեղ է գտնվում մեզ ամենամոտ բանական քաղաքակրթությունը Նեթանյահուն հայտարարել է, որ Թրամփն իրեն սեպտեմբերի 29-ին հրավիրել է Սպիտակ տուն Հայաստանի պետական հանրակրթական դպրոցներում այս տարի առաջին դասարան է հաճախել 34070 երեխա ՉԼ․ Լամին Յամալը չի խաղա «Նյուքասլ Յունայթեդի» դեմ Բոլորը խնդրում են Պուտինին դադարեցնել պատերազմը, բայց խնդրել պետք չէ, ուժ է անհրաժեշտ․ Զելենսկի Ի՞նչ եղանակ սպասել առաջիկա օրերին Անհամբեր սպասում ենք առաջընթացի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման գործընթացում. ԱՄԷ նախագահ Ազատի կացարանում տեղի ունեցած հրդեհի հետևանքով զոհված զինծառայողների ծնողները դժգոհ են գործով առաջին դատավճռից Մյասնիկյան պողոտայում 23-ամյա վարորդը «KIA»-ով բախվել է բաժանարար գոտու բետոնե արգելապատնեշներին և գլխիվայր հայտնվել երթևեկելի գոտում Արտաշիսյան փողոցում այրվում է տուն․ հայտարարվել է հրդեհի բարդության «1 ԲԻՍ» աստիճան «Կենդանիների դիմակահանդես-շքերթ» միջոցառման ընթացքում Երևանի որոշ ճանապարհահատվածներ ժամանակավորապես փակ կլինեն Ռուբեն Վարդանյանը միջնորդել է Բաքվի դատարանում հարցաքննել Փաշինյանին Իսրայելական զորքերը մտել են Գազա Ահազանգեր են ստացվել Մեղրի համայնքի մի շարք մեղվապահներից՝ կապված մեղուների շրջանում արձանագրված անհասկանալի վարքագծի հետ Հայաստանի պատանեկան հավաքականը առաջին խաղում զիջեց Հունաստանի հասակակիցներին «Ես քեզ սիրում եմ հավերժ». Խորեն Լևոնյանի կնոջ շնորհավորանքը՝ ծննդյան տարեդարձի առթիվ Հարյուրավոր հասցեներում սեպտեմբերի 17-ին, 18-ին, 19-ին գազ չի լինի Գրանցվել է 774 դեպք, որից 385-ը՝ արտակարգ. ՓԾ-ն ամփոփում է անցած շաբաթը Դավիթ Ղազինյանն առաջարկել է Հ1-ում բանավեճ կազմակերպել ՀԾԿՀ ղեկավարի ու ՀԷՑ ժամանակավոր կառավարչի հետՋուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Երևանում տուն է այրվել Ռուսաստանը հնարավորությունների երկիր է. ինչու են հայերը ընտրում զարգացումն ու կայունությունըՄահվան ելքով վրաերթ է տեղի ունեցել Արարատ Միրզոյանն աշխատանքային այց կկատարի Նիդերլանդներ «Մեծ հայկական ընտանիք». Նարեկ Կարապետյանը ներկայացրել է բազմազավակ ընտանիքների աջակցության ծրագիրըՌուսներն են ստեղծել Ադրբեջանը Ստալինի ջանքերով․ ադրբեջանցի ժողովուրդ էլ չի եղել Արթուր Դալալոյանն ընտրվել է Մոսկվայի սպորտային մարմնամարզության ֆեդերացիայի ղեկավար Մինսկի խումբը փակվել է թշնամու հարկադրանքի ներքո. Մենուա Սողոմոնյան