Երևան, 09.Նոյեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Ավստրալիայում հայտնաբերվել են 20 հզ տարվա հնություն ունեցող մարդկային ոտնահետքեր

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

Տասնյակ հազարավոր տարիներ հին ավտրալացիների հետքերը թաքնված են եղել ավազի տակ, մինչև որ դրանք պատահաբար չհայտնաբերվեցին Նոր Հարավային Ուելսում: Մի ժամանակ այստեղի գետինը ծածկված էր փափուկ կավով, այդ պատճառով էլ բոլոր տարիքի մարդկանց ոտնահետքերը մնացել են դրա վրա:

2003 թ. տեղի բնակչուհիներից մեկը գտավ տասնյակ հին ոտնահետքեր Ուիլլադրայի 19 ցամաքած լճերից մեկի ափի մոտ:

 

 

«Բացումն» արել է երիտասարդ կին-աբորիգեն Մերի Պապպենը, ով տեղի ցեղերից մեկի անդամ է: Այնուհետև գտածոյով հետաքրքրվել է Սթիվ Ուեբբը Բոնդի համալսարանից: Այս հետքերը միակն են, որ մնացել են Ավստրալիայում պլեստոցենական ժամանակներից: Փաստացիորեն այս ոտնահետքերը համարվում են հնագույն բնակիչների տեղաշարժերի «տեսագրությունը»:

Մինչ այսօր հայտնաբերվել են շուրջ 700 ոտնահետքեր: Ուսումնասիրողները կարծում են, որ դրանք առաջացել են 20 հզ. տարի առաջ մի քանի շաբաթների կամ ամիսների ընթացքում:

 

 

Ավստրալական շրջանը, որտեղ գտնվել են ոտնահետքերը,, այսօր չարացած անապատ է և պատված է ավազով: Այստեղ անձրևներ գրեթե երբեք չեն գալիս, իսկ քամիները ավազը տարածում են դեպի հեռուներ: Ըստ ուսումնասիրությունների՝ առաջին մարդիկ այստեղ ոտք են դրել շուրջ 50 հզ. տարի առաջ, իսկ այս ոտնահետքերի «հեղինակները», հավանական է, որ եղել են մերօրյա ավստրալական աբորիգենների նախնիները:

Ոտնահետքերը պատկանում են ինչպես կանանց, այնպես էլ տղամարդկանց և երեխաների՝ զանազան տարիքի մարդկանց: Կան նաև կենդանիների ոտնահետքեր:

Ուեբբն իր ուսումնասիրությունները կատարել է այլ գիտնականների և ավստրալական ցեղերի ներկայացուցիչների օգնությամբ:

 

 

Գտնվել են կենգուրուի հետևի թաթերի ոտնահետքեր, ինչպես նաև էմուի, որը խոշոր, չթռչող կենդանի է, նման ջայլամի: Մեթյու Կուպերը՝ խմբի անդամներից մեկը, ով Մելբուրնի համալսարանից է, կարծում է, որ այս կենդանու ոտնեհտքերը կարող են օգնել պարզել, թե մարդկանց ոտնահետքերը երբ են առաջացել: Էմուն եղել  է 50-70 օրեկան: Էմուները ձու են դնում ձմռանը հետևաբար կարելի է կարծել, որ հետքերը հայտնվել են ձմռանը կամ ամռան սկզբին:

Ուեբբը հայտնաբերել է, որ ոտնահետքերի տերերից մեկը կարողացել է վազել 34 կմ/ժ արագությամբ, ինչը օլիմպիական ցուցանիշ է:

 

 

Ուսումնասիրելով բոլոր տվյալները, Ուեբբը պարզել է, որ հնադարյան ավստրալացիները եղել են շատ բարձրահասակ, առողջ ու սպորտային: Եղել են նաև ոտնահետքեր, որոնք պատկանել են ընդամենը մեկ ոտք ունեցող մարդու:

Ըստ Ուեբբի՝ այստեղ առնվազն ութ շերտ հաստւթյամբ կավահող կա, այդ պատճառով էլ ատհնարավոր է, որ հազարավոր այլ ոտնահետքեր ևս գտնվեն: Ուսումնասիրվող տարածքն այժմ ծածկված է հատուկ կտորով, որպեսզի պաշտպանված լինի էրոզիայից, քամիներից, անձրևից: Իսկ տեղի բնակիչներն արդեն նախատեսում են տվյալ վայրում մեծ թափով զարգացնել էկոտուրիզմը:

Ե՞րբ կմեկնարկեն դպրոցների ձմեռային արձակուրդներըՀայրենիքի համար զոհվածների ընտանիքները պետք է զգան, որ պետությունը նրանց կողքին է․ Սևակ ԽաչատրյանՎերականգնվող էներգիայի աղբյուրները առաջին անգամ գերազանցել են ածխինՍպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Ռուսաստանը սպասում է, որ Վաշինգտոնը հաստատի Ալյասկայի գագաթնաժողովում Ուկրաինայի վերաբերյալ ձեռք բերված համաձայնությունների վավերականությունը. Լավրով Նոր տարածք են հանձնում Հայաստանից. ինչպե՞ս չեղարկել Բաքվի համաձայնության դեպքում կարող է կազմակերպվել Թուրքիայի, Ադրբեջանի և Հայաստանի նախարարների հանդիպում. թուրք նախարար Առեղծվածային դեպք՝ Երևանում. 18-ամյա տղան ծայրահեղ ծանր վիճակում տեղափոխվել է հիվանդանոց. բժիշկները պայքարում են նրա կյանքի համար«Գայի պոստի» մոտ վթարի են ենթարկվել հարսանեկան արարողության մեկնողները Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ն շարունակում են երկկողմանի երկխոսությունը, սակայն ոչ այնքան արագ, որքան ցանկալի է. Լավրով Վթարային ջրանջատումներ են. ո՞ր հասցեներում ջուր չի լինի Իտալիայի Ա Սերիայի 11-րդ տուրում «Պարմա»-«Միլան» հանդիպումն ավարտվեց ոչ-ոքի Իմ խորին ցավակցությունն եմ հայտնում մեր հերոսների ընտանիքներին՝ ուժ և տոկունություն մաղթելով նրանց. Նաիրի Սարգսյան44-օրյա պшտերազմից անցել է 5 տարի․ քաղաքացիները Եռաբլուր են այցելում Ոսկետափում մեքենաներ են բախվել, վերջինը բախվել է կանգառասրահին․ վիրավոր կա Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը ստի կայսրություն է, գալու է օրը՝ պատասխան են տալու, որ դավաճանեցին իմ ազգին. Խաչիկ ՄանուկյանՈւ՞մ բախտը կբերի այսօր․ աստղագուշակ նոյեմբերի 9-ի համար Լարսը բաց է, ինչ է կատարվում ՀՀ ճանապարհներին Ի՞նչ փոխարժեքներ են սահմանվել այսօր՝ նոյեմբերի 9-ի համար Հինգ տարի առաջ այս օրը մեր պայքարող ժողովրդի և կռվող բանակի թիկունքում կնքվեց այն աղետալի եռակողմ համաձայնագիրը․․․ Ավետիք ՉալաբյանՎաղարշապատ համայնքի ավագանու ընտրություններում «Հայրենիք» կուսակցության համայնքապետի թեկնածու Խաչիկ Մանուկյանը շարունակում է նախընտրական քարոզարշավըԳրեմմիի թեկնածուները հայտարարվել են Cascade Pictures-ը կադրեր է ներկայացրել հայկական առաջին բլոկբաստերի՝ «Գողություն հայկական ձևով» ֆիլմի նկարահանումներից (տեսանյութ) Ուզբեկստանում «Արևմտյան Ադրբեջանի պատմություններ» գիրք է լույս տեսել «Դեպի լույս» պոեմ-կանտատ՝ նվիրված Ալբերտ Սուքիասյանի 90-ամյակին․ աննախադեպ պրեմիերա Հայաստանում ՌԴ Եկատերինբուրգի մարզի շինանյութի արտադրամասում խոշոր հրդեհ է բռնկվել Զոլաքար գյուղում հրդեհի հետևանքով անասնակեր է այրվել ԱՄՆ-ն կմերժի որոշակի հիվանդություններ ունեցող ներգաղթյալներին վիզա տրամադրել Մահացել է Նոբելյան մրցանակակիր Ջեյմս Ուոթսոնը «Արսենալն» ավելացված ժամանակում բաց թողեց հաղթանակը (տեսանյութ) Վրաստանում ձերբակալել են ադրբեջանցի քրեական հեղինակության՝ գործարարից դրամ շորթած հանցակիցներին ՌԴ ԱԳՆ ղեկավարը բացահայտել է միջուկային փորձարկումների մասին Պուտինի կարգադրության մանրամասները Տիգրանի մայրը տեղափոխվել է այլ բնակավայր. ՆԳՆ ոստիկանության ներկայացուցիչը մանրամասներ է հայտնել Տեղումներ կլինե՞ն. եղանակը նոյեմբերի երկրորդ շաբաթվա ընթացքում՝ 9-ից 13-ը Իրանի չոր նավահանգիստ է ժամանել առաջին բեռնատար գնացքը Ռուսաստանից Դիցմայրիում՝ ադրբեջանական ուղիղ դիտարկման տակ, մի քանի ընտանիք է մնացել․ Թաթոյան Ռեալի առանցքային ֆուտբոլիստներից մեկը շարք է վերադարձել «Голос Курдистана». 1992թ. գոյություն ուներ չճանաչված Լաչինի Քրդական Հանրապետություն «Արարատ-Արմենիան» բաց թողեց հաղթանակը (տեսանյութ) Համայն Ռուսիո պատրիարքը Մեդվեդեւին պարգեւատրել է իշխան Դմիտրի Դոնսկոյի շքանշանով Զինապահին վճարելու փոխարեն կվճարեն ապահովագրության գումար. Ավանեսյանը մանրամասներ է ներկայացնում նոր նախագծի մասին Սերբիայի առաջնությունը Ռուսաստանի առաջնությունից թույլ է․ Թիկնիզյան Տղամարդը ծեծի է ենթարկել կնոջը և նրա հորը Ներքաղաքական գզվռտոցն ու Թաքեր Կարլսոնի հարցազրույցըՄահացել է Ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանի հայրը Թոշակառուներին գցում են նոր ծուղակի մեջ․ Հրայր ԿամենդատյանՌոնալդուի 953-րդ գոլը (տեսանյութ) Վարորդը, լինելով ամենաբարձր աստիճանի խմած, բախվել է արգելապատնեշներին․ վիրավորներ կան Իմ հորեղբայր Սամվել Կարապետյանը և հոգևորականները կարող են ազատվել վաղը, եթե ասեն, որ եկեղեցու կողքին չեն․ Նարեկ Կարապետյանի հարցազրույցը՝ Թաքեր Կարլսոնին (տեսանյութ) Սահմանամերձ համայնքներն առանձնահատուկ կարևորություն ունեն․ Նաիրի Սարգսյան