Երևան, 12.Սեպտեմբեր.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Աշխարհում ընդամենը 6 մարդ է կարողանում «խոսել» այս լեզվով․ տեսեք, թե ինչպես են նրանք սուլելով զրուցում միմյանց հետ

ՎԻԴԵՈ

Հունաստանի հարավարևմտյան հատվածում՝ Էվիա կղզու մի անկյունում է գտնվում Անտիա գյուղը։ Այն այնքան հեռու և մեկուսացած է ամեն ինչից, որ անգամ Google Maps-ի քարտեզների վրա անհնար է գտնել։ Գյուղի շրջակայքում 40կմ շառավղով չկա ո՛չ հյուրանոց, ո՛չ էլ ռեստորան։

Եթե մի օր որոշեք գնալ այնտեղ, ապա հաստատ ձեր ականջին սուլոցի տարօրինակ ձայներ կհասնեն։ Որքան էլ անհավատալի է, բայց այս գյուղում մարդիկ հազարավոր տարիներ շարունակ խոսում են մի լեզվով, որը, բացի տեղացիներից, ոչ ոք չի հասկանում։ Կարծես՝ նրանք թռչունների լեզվով հաղորդակցվեն միմյանց հետ։

«Սֆիրիա» անունը կրող այս լեզուն համարվում է աշխարհի ամենահազվադեպ հանդիպող ու միաժամանակ ամենավտանգված լեզուն։ Վերջին երկու հազարամյակներում հիմնականում հովիվներն ու ֆերմերներն էին խոսում սֆիրիա լեզվով, ովքեր այն փոխանցել են իրենց հաջորդող սերունդներին։

Ցավոք, վերջին տասնամյակներում Անտիա գյուղի բնակչությունը 250-ից նվազել ու դարձել է 37։ Սֆիրիայով խոսողներից շատերը ծեր են և ատամներ այլևս չունեն, ինչի պատճառով էլ չեն կարողանում սուլոցներ արձակել։ Այսօր ողջ Երկիր մոլորակի վրա ընդամենը 6 մարդ կա, որ տիրապետում է սֆիրիային։

«Երբ դեռ փոքր էինք, սարերից փորձում էինք կանչել մեր ընտանիքի անդամներին։ Նրանք չէին կարողանում լսել մեր ձայնը, բայց կարողանում էին լսել մեր սուլոցները»,- բացատրում է սֆիրիային տիրապետող գյուղացիներից մեկը։

Անտիա գյուղի 70-ամյա բնակիչ Զոգրաֆիո Կալոգիրոուն ասում է, որ մի ժամանակ եղել է գյուղի ամենալավ սուլողը։ «Երբ դեռ փոքր աղջնակ էի, մտնում էի անկողին, գլուխս մտցնում ծածկոցի տակ և պարապում։ Ժամանակին կարողանում էի սարից սար սուլել, իսկ հիմա կորցրել եմ ատամներս։ Այն ժամանակ ես հպարտ էի ինձնով, իսկ հիմա ամաչում եմ․ միայն կարողանում եմ ուտել»։

Ջուրն ու էլեկտրականությունը գյուղ են հասել միայն 30 տարի առաջ, սակայն մինչ այսօր բջջային կապ չկա այնտեղ։ 50-ամյա Յիանիս Ցիպասը՝ գյուղի ամենաերիտասարդ մարդը, ով տիրապետում է սֆիրիային, պատմում է, որ մինչև 1997 թվական գյուղում մի հեռախոս կար։ Երբ նրանց բարեկամներն Աթենք էին գնում, հասնելուն պես զանգում էին այդ հեռախոսին և տեղեկացնում, որ ամեն ինչ լավ է։ Ապա նա սուլելով բոլորին տեղեկացնում էր հեռախոսով ստացած լուրը։

«Գիշեր էր, երբ մի հովիվ իր ոչխարների հետ դեռ սարերում էր, և հանկարծ սկսեց առատ ձյուն գալ։ Նա գիտեր, որ գյուղում մի գեղեցիկ աղջիկ կա, ով հաստատ կգա և կփրկի իրեն սառնամանիքից։ Հովիվը մի քարանձավ էր գտել, ներսում կրակ վառել և սուլել, որպեսզի կանչի այդ աղջկան։ Այնպես ստացվեց, որ այդ գեղեցիկ աղջիկը լսեց սուլոցներն ու գնաց նրա մոտ։ Հենց այդպես էլ ծնողներս հանդիպեցին միմյանց և սիրահարվեցին»,- պատմում է Յիանիսը:

Աշխարհում մի քանի նման լեզուներ էլ կան, որոնց տիրապետողները սուլելով են հաղորդակցվում մյուսների հետ, սակայն սֆիրիան ամենահինն է։ Ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի՝ սֆիրիան ողջ Եվրոպայում ամենաքիչ խոսվող լեզուն է, բնականաբար, նաև ամենավտանգվածը։

Վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին ու դիմել փախուստի․ տուժածը մահացել է Էջմիածինը չի «հանձնվում». հոգևորն ընդդեմ քաղաքական ճնշումներիԱրման Ծառուկյանը Տոպուրիային առաջարկել է լքել MMA-ն Սիրուշոն Հռոմից լուսանկարներ է հրապարակել Թրամփը Հայաստանը դարձյալ Ալբանիա է անվանել Իրանը կիզակետում է պահում Թրամփի ուղուն առնչվող երեք խնդիր. The Jamestown Foundation Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի հարցով Թուրքիայի հատուկ բանագնացը գրառում է կատարել սոցցանցում Պրեմիեր լիգա․ Ամսվա լավագույն գոլը (տեսանյութ) Արարատ Միրզոյանն ընդունել է Սերդար Քըլըչին Հացիկ գյուղի բնակչի տանը հայտնաբերել են մարիխուանա և զինամթերք Բախվել են թիվ 25 երթուղու ավտոբուսը և անչափահաս տղայի վարած ինքնագլորը Լավ լուր՝ վարորդական իրավունք ստացող քաղաքացիների համար Ոստիկանները ապօրինի զենք կրելու կասկածանքով ձերբակալել են երիտասարդների Լրատվամիջոցները հրապարակել են Չարլի Քըրքի սպանության մեջ կասկածվողի ինքնությունը Սյունիքի քրեական ոստիկանները գողություն են բացահայտել Բարձրագույն կրթություն ստացողների թիվը պակասել է 25 տոկոսով. Ատոմ Մխիթարյան Գազ չի լինելու սեպտեմբերի 15-ին․ հասցեներ «Դադարե´ք Սևանա լճին վերաբերվել որպես ջրի տարա», ինչու եք Փաշինյանին հակասում. Թովմասյանը` ԽուդաթյանինԽոշոր վթար, վիրավnրներ կան, 5 գյուղ գազազրկվել է5․092․062 դրամ «Հույսի կամուրջ» ՀԿ-ին․ սեպտեմբերի շահառուն «Մունք» տեխնոդպրոցն է Իշխանազրկվելուն պես ՔՊ-ականները հայտնվելու են մեղադրյալի աթոռին. Ավետիք Քերոբյան Հայաստանը կարող է լցվել պակիստանցիներով, պետք է դա կանխել. Հրայր Կամենդատյան«Որդիս ծնվեց թթվածնային քաղցով, ամբողջովին կապտшծ». Շաքե Հմայակյան Մանրամասներ սպանությունից. մահացածն ընկերոջ հետ փորձել էր վրեժխնդիր լինել, բայց փոստատարի պատճառով «գործը չէին ավարտել» Վթար՝ Արարատում, բախվել են «Ford Transit» ու «Kia», վիրավnրներ կանԲիշքեկում երկրաշարժ է տեղի ունեցել Ռուսաստանը երբեք չի uպառնացել Եվրոպային. Կրեմլ 7 տարվա ընթացքում ՀՀ պետական պարտքը կրկնակի ավելացել է Մենք կուսակցական գործունեությամբ չենք զբաղվում, զբաղվում ենք քաղաքական գործունեությամբ․ Նաիրի Սարգսյան Ապահով ներդրում, բարձր եկամուտ․ նոր պարտատոմսեր Ամիօ Բանկից՝ շահավետ պայմաններով Այդ ո՞ր օրվանից է ԱՄՆ-ն դարձել Հայաստանի ռազմավարական գործընկերը, ո՞ր շահի համադրմամբ և ինչպե՞ս է դա դրսևորվել․ Դավիթ Խաժակյան Սեպտեմբերի 13-ին Կողբում տեղի կունենա «Septemberfest» մրգօղու փառատոնըԱրձանի գաղափարը հիացրել է Վենետիկի փառատոնի հյուրերին. կինոաշխարհը խոսում է Հայաստանի մասին Մեծ Բրիտանիայի նոր արտգործնախարարը առաջին արտասահմանյան այցով ժամանել է Ուկրաինա Նիկոլի իշխանությունն ավարտված է, նրանք չեն հաղթի. Հովհաննես Իշխանյան Քարաթափում Կապանում Ծովագյուղից մինչև Շողակաթի հանրային լողափ ճանապարհը երկկողմանի փակ կլինի Գազ չի լինի մինչեւ երեկո Ճապոնիան ներկայացրել է արևային վահանակներ, որոնք կարող են փոխարինել 20 միջուկային ռեակտորի Նիկոլ Փաշինյանը նոր դավադրություն է փորձում նյութել Այսօր ՀՀ իշխանությունների ակտիվ քայլերի շնորհիվ Հայաստանում փաստացի հաստատվել է «կեղծապետություն». ադրբեջանագետ Նոր պաշտոն՝ Փաշինյանի «սրտի դատավորին» Վճարի՛ր հաշիվն Idram&IDBank-ով, ստացի՛ր idcoin-եր Իշխանության իրական վախերը՝ Սամվել Կարապետյանի քաղաքական ներկայությունից Վթար․ մի քանի ժամ ջուր չի լինի Նիկոլի մանկուրտացյալ եղբայրությունը․ Արմեն Հովասափյան Հայաստան-Թուրքիա կարգավորման գործընթացում Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչը ժամանել է Հայաստան «Հայաստան-Արցախ» համահայկական երիտասարդական միության խաղային լիգայի ֆուտզալի մրցաշարը վերադառնում է Փառք ու պատիվ պատերազմներում ընկած մեր մարտական եղբայրներին. Գուրգեն ԽաչատրյանՌուսների հերթական ծանր գիշերը. ի՞նչ է հայտնում ՊՆ-ն